Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

anchiàda , nf: Definition cropu de camba (anca), de pei (de ananti), nau de animales Synonyms e antonyms anchionada Etymon srd. Translations French coup de patte English blow with a paw Spanish patada Italian zampata German Pfotenhieb.

annicàre , vrb Definition essire de malumore, tristos, sérios, unu pagu oféndhios Synonyms e antonyms abbrodhiare, abbudhai, aconchedhare, amprudhiare, annichidai, annozare, atrafudhai, imbromare, ingromorare, pirmare, pudhare 1 | ctr. allegrare, prexai Sentences proite no ti annicas e ti alteras candho bestint sa sarda poesia fatendhe a su limbazu violeras? (P.Casu)◊ si est annicadu cun megus ca li apo nadu chi no lu cherzo! Translations French bouder, mettre de mauvaise humeur English to put in a bad mood Spanish amostazar Italian imbronciare, métter di malumóre German schmollen, verstimmen.

annoài , vrb: annodare, annodiare, annuae, annuai Definition acapiare o fàere nodu, fàere a nodu, su nodu (fintzes aciunghendho duos càbudos); essire totu nodos, totu betau apare Synonyms e antonyms annodighedhare, annodricare, ingiobare / imbetzare | ctr. isòlbere, snuai Sentences su tzugu annuat a is palas ◊ su càbudu iscapu prus no annuas ◊ pitzinnas e pitzinnos a rodeu annodaimis su mucadoredhu nelzendhe "Tue ses compare meu"◊ is duas fillas fibànt, tessiant e annuànt is fius 2. sos pilos si li sunt totu annodados, istendhe chentza s'ispizare Etymon srd. Translations French nouer English to tie in a knot Spanish anudar, atar con nudos Italian annodare German verknoten.

antòras , avb Definition un'iscuta a como, pag'ora innanti Synonyms e antonyms comogomo, issara, tandhodandho Sentences gei no as a fai cumenti as fatu antoras cun s’ollu de rícinu?! Translations French juste avant, je viens de… English a short time ago Spanish hace poco Italian poco fà German eben.

apellàre , vrb Definition ricúrrere contr'a sa senténtzia de su tribbunale o de sa corte de apellu; invocare santos, pedire agiudu Sentences l'ant cundennadu in tribbunale, ma l'at apellada e faghent torra su dibbatimentu Etymon itl. appellare Translations French interjeter appel English to appeal (to a court) Spanish interponer apelación Italian ricórrere in appèllo, appellarsi German Berufung einlegen.

apiliàre , vrb rfl: apilliare Definition bènnere su disígiu, pigare a disígiu, disigiare forte, pedire ccn. cosa (o fintzes gente, agiudu) chi s'iat a bòllere; fintzes atacare, andhare o cúrrere aifatu po cracare Synonyms e antonyms apeliai Sentences si est apilliadu a li dare cosa ◊ sos fizos si sunt apiliados a sa mama ◊ sa ulturina si est apiliada a su mortorzu ◊ ite balet cust'umanu apiliare sentza ischire pro pòdere isperare si avreschet un'àteru manzanu? (G.A.Salis)◊ a sos carvonajos si apillieit a li dare su carvone ◊ so apilliadu a erba ◊ ti ses apilliadu a una castigada: no agataias una fémina menzus?! 2. donzi borta chi bogo a pizu carchi faina paret chi si mi apíliet su malejanu ◊ si li sunt apilliados sos canes che dimónios Etymon itl. appigliare Translations French désirer ardemment English to have a strong wish, to ask insistently Spanish anhelar, pedir con insistencia Italian avére fòrte desidèrio, chièdere con insistènza German wünschen, eindringlich bitten.

apojài 2, apojàre , vrb: apozare 1, apoxare Definition nau de s'abba, fàere a poju, a paule, a lotzina, a foxina (ma si narat fintzes de àteru, in su sensu de arregòllere totu a unu, totu impare); pònnere in abba apojada, intrare a s'abba Synonyms e antonyms abburgare, apadulare, apajolare / impogiare Sentences in cue ca faghet a fossu bi apojat abba 2. est menzus a ischirent a apojare totus a manera chi non si che afochet nisciunu 3. totu sa musca apojada in sa porta est, ca bollit intrai Etymon srd. Translations French former une flaque, des flaques English to make a thud Spanish encharcar Italian farsi tónfano, pozzànghera German eine Pfütze bilden.

apretàre 1 , vrb Definition apostivigare o fàere su contu de cantu est unu dannu Synonyms e antonyms perisciare Etymon srd. Translations French indemniser English to compensate, to value a damage Spanish indemnizar Italian estimare un danno, indennizzare German entschädigen.

arramputzàre , vrb Definition campare a sa bona, comente male si podet, cun pagu cosa Synonyms e antonyms agentziare, campitzare, ingeniai Translations French vivoter English to scrape a living Spanish ir tirando Italian vivacchiare German sich schlecht und recht durchschlagen.

arranguitzài , vrb: arrenguitzai, arringuitzai, arringulitzari, ranguitzai Definition giare o pigare cosa chi praghet, fintzes coment'e paga, de cuntentu po calecuna cosa chi unu at fatu, batire sa gana, pigare s'àteru a losingas, cun promissas e cosas chi dhi podent pràghere Synonyms e antonyms acasagiai, arranguai, imbozare, inganatzire, ingangulissai, ingrangugliare | ctr. dirganare, irbozare Sentences una tassa de cafè bonu cun pastas de lati dhas iat arringuitzadas de sa fatiga de su viàgiu ◊ a mairu tuu dhu depis basai e arranguitzai! Etymon srd. Translations French gratifier English to give a bonus Spanish gratificar Italian gratificare German eine Gratifikation geben.

arreconài , vrb: arrenconai, arrinconai Definition pònnere a una parte, arrimare in calecunu cugigone, istare apartaos, in aprigu; su si fàere a unu túturu Synonyms e antonyms achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzonare, angronare, arremai 1, inchizolare, incozolare / atuturighedhare Sentences no arrinconis s'àliga: pigandedha! ◊ cussus duus piciochedhus si sunt arrenconaus impari 2. est arrenconau in d-unu furrungoni 3. sa folla s'arrenconat in sa braxi fumiendi Etymon srd. Translations French rencogner English to put in a corner Spanish arrinconar Italian incantucciare German in eine Ecke stellen.

arrepiàre , vrb: repiare Definition su si pigare un'arrépiu, firmare un'iscuta a pausare, arreare Synonyms e antonyms tasire / abarrai, aturai Sentences s'ómine no arrépiat mai 2. in domo sua isse non bi arrepiaiat prus ca totus lu chircaiant Translations French arrêter, faire halte English to stop, to grant a rest Spanish hacer una pausa Italian sostare, concèdersi una trégua German rasten.

arrugài , vrb Definition andhare a segadura, passare in mesu de unu logu a manera de incurtzare su camminu de fàere, passare fora de camminu, de una parte a s'àtera de unu logu Synonyms e antonyms aggrucare, atravigare, atreminare, atruessai, ruciare Etymon srd. Translations French prendre un raccourci English to take a short cut Spanish atajar Italian prèndere una scorciatóia German einen Abkürzungsweg einschlagen.

ascúju , avb Definition a s'iscúsia, a iscusi Synonyms e antonyms iscúgia 1 Sentences mi aiat natu a s’ascuju de mi achietare Etymon srd. Translations French à voix basse English in a low voice Spanish en voz baja Italian sommessaménte, sottovóce German leise.

ascúse, ascúsi , avb: iscúgia 1 Definition a cua: manera de foedhare a boghe bàscia de no s'intèndhere si no si foedhat in s’origa; manera de foedhare o de fàere chentza chi ndhe iscat àtere Sentences de cussu ndhe faedhant a s'ascuse Translations French à voix basse English in a low voice Spanish en voz baja Italian sottovóce German leise.

atzironàre , vrb Definition pònnere o apicigare tzirones, ligas Etymon srd. Translations French panser English to stick a plaster on Spanish poner un esparadrapo Italian incerottare German ein Pflaster aufkleben.

azichédhu , nm Definition pagu pagu, un'apenedha Synonyms e antonyms agigu, atzítzigu, izedhu, pachedhu, pachitzedhu, talighedhu, tzúniu Translations French assez peu, un petit peu English only a little Spanish poquito Italian pochino German bißchen.

bacanài, bacanàre , vrb Definition fàghere moida, bacanu Synonyms e antonyms arrare, istripitare, sciumbullai, tzacai Sentences innòi est su logu aundi arróliat e bacanat isceti su crou! Etymon srd. Translations French faire du bruit English to make a noise Spanish hacer ruido Italian far rumóre German lärmen.

barasòne , nm: barisone, barrasone, barrasoni, barrisone, berrisone, erisone Definition nae de linna, de sida arrasposa e ispinosa Synonyms e antonyms arrasolu, bangazu, barrasolu, carrasprone, ghirrisone, istupu, mètere, rasitu, raspisone, tupisone / cdh. varrasoli Sentences cun berrisones, ruspisos e matas perdes tempus e pudas in debbadas ◊ fit s'ozastredhu ténneru naschidu: pariat unu síriu a prantone, ma curpa de no èssere inferchidu est torradu una tupa a berrisone (L.Marteddu) 2. bufa impresse, chi no b'at berrisones in cussu late! Surnames and Proverbs smb: Barisoni Etymon srdn. Translations French broussailles English a tangle of dry branch Spanish zarzal Italian sterpame German Gestrüpp.

barcàxu , nm: borcaxu, bracaxu, brecaxu, brocaxu, ecaxu, ocàrgiu Definition tretu apertu, apertura po passare, in d-una cresura, in d-unu muru Synonyms e antonyms àghedu, ciassu, ingiassu Etymon ltn. *var(i)carium Translations French passage English passage in a hedge Spanish pasaje Italian callàia German Durchgang.