Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

canía , nf: canina Definition is canes, chedha de canes Synonyms e antonyms canesia, canília Sentences za bi ndhe at de cania in cussa pinneta!…◊ sunt in sudhu currindhe fatu a totugantos che canina fatu a fera! Etymon srd. Translations French troupe de chiens English a pack of dogs Spanish perrada, perrería, jauría Italian quantità di cani German Meute.

cantecàntu 1 , avb Definition nau tantandho una cosa, una persona (cricandho de cumprèndhere pigandhodha in manos cantu pesat o biendho ite persona est), chi est unu bellu pagu, agiummai, belle e… Synonyms e antonyms maicantu, meditu Sentences fiat una picioca bellixedha, ma cantecantu de conca sua, po no nai isteulada in totu ◊ est cantecantu dispràxiu ◊ torra a sètzi ca moveus: est fridixedha sa noti e cantecantu longa s'istrada ◊ ndi dhi pariat giai mali e cantecantu pentiu narada…◊ ispantau de cuss'apariéntzia naràt cantecantu palleredhu: Assimbillu a unu sennori! ◊ ma devias piànghere cantecantu totu sos gultos e diveltimentos ◊ mi aggradas cantecantu Translations French assez, presque English quite a lot of Spanish algo Italian alquanto German ziemlich.

carraxéri , agt, nm Definition chi o chie faet carraxu, o pesat avolotu, ponet tréulu a boghes o àteru, betat totugantu apare Synonyms e antonyms abburotosu, baraundhosu, baticollosu, carraxosu / maciapaneri | ctr. séliu Sentences ma lah ca dhoi at genti carraxera, ingunis, lah: sempri a tzérrius funt! ◊ pipius carraxeris s'istrumpant in terra, si aciapant e arrinti cun gana Etymon srd. Translations French qui chahute English person making a din Spanish alborotoso Italian chiassóso, confusionàrio German laut, unordentlich.

castedhànu , nm: castellanu Definition chie istat in d-unu castedhu o est de Castedhu Sardu Translations French châtelain English lord of a manor Spanish castellano Italian castellano German Burgherr.

catedhína , nf Definition catzedhos medas; nau in cobertantza de su feduliu puru, de is iscolanos e àteros piticos Synonyms e antonyms catedhàmine Sentences cussa essit a ziru sempre cun sa catedhina de sos fizos ifatu ◊ su mastru fit cun sa catedhina de sos iscolanos Etymon srd. Translations French troupe de petits chiens, groupe de gens English a group of little dogs, sequence of people staying behind like dogs Spanish banda de cachorros Italian insième di cagnolini, codazzo di persóne German Gruppe von Hündchen, Schwarm.

céntu , agt, nm: chentu Definition deghe deghinas, deghe bortas deghe (in números àrabbos 100, in números romanos C): in sardu est su númeru chi si narat po nàrrere própriu medas; podet cuncordare o nono cun su númene chi acumpàngiat candho impare cun unos, unus s'impreat po nàrrere azummai chentu (unas chentas pessones, unas chentu pessones), e cuncordat sèmpere in números cumpostos (dughentas berbeghes, dughentos cadhos, duxentas personas, duxentus cristianus), foras a sa camp.; totu a unu cun àteros numeràrios, si ponet innanti cun mila/miza, ma apustis cun is múltiplos fintzes a noe: chentumiza, dughentos, trexentus; in is cumpostos cun mila/miza sa /s/ de su pl. iscumparit: dughentamiza, duxentumila, chimmeghentamila, otuxentumila / erba de chentu nodos = erbastérria (Polygonum aviculare), erba de centus nuus = survache (Equisetum palustre)/ dare sos chentu a unu = dàreli sos augúrios Sentences si est crepau in centu e un'arrogu ◊ l'at colpidu chentu e unu male ◊ tue faghes chentu e unu machine ◊ a chent'annos cun saludu! ◊ una maladia is féminas teneis: centu ndi bieis e centu ndi amais! (R.Locci)◊ custu piciochedhu una ndi pensat e centu ndi fait! 2. semus contendhe a chentu a chentu ◊ de custus butiglionis ndi tengu una pariga ’e centus ◊ Bodale ch'est in sos chentu! ◊ pro fàghere cussa faina no bi at bisonzu de èssere in chentu! Surnames and Proverbs prb: de una fiza ndhe cheret chentu bènneros ◊ unu babbu pesat centu fígios e centu fígios no càstiant unu babbu Etymon ltn. centum Translations French cent English a hundred Spanish ciento, cien Italian cènto German hundert, Hundert.

centumíla , agt, nm: chentumiza Definition chentu bortas milli Translations French cent mille English a hundred thousand Spanish cien mil Italian centomila German hunderttausend, Hunderttausend.

centuplicài, centuplicàre , vrb Definition pònnere o fàere a chentu bortas tanti Translations French centupler, décupler English to multiply by a hundred Spanish centuplicar Italian centuplicare German verhundertfachen.

cerrixèrri , avb, nm: cerruxerru Definition manera de camminare faendho ballare is nàdigas, comente faent is piciocas; genia de pigionedhu (cerruxerru solu pzn.) Synonyms e antonyms isculisiscúlisi, scianchiscianchi / cherricherri Sentences gi est pagu afragellada, cussa picioca, totu tinta in faci, totu iscianchiscianchi, caminendi cerrixerri! ◊ est benendi cerrixerri, totu apomponissada, totu arrandas e frocus 2. is pillonedhus bolant schiulendi de una mata a s’àtera: is cerruxerrus, is cruculeus, cadrellinas, calancuna meurra Etymon srd. Translations French qui se dandine English walking with a wiggle Spanish balanceante Italian sculettante German sich in den Hüften wiegend.

chidàda , nf: cidada, cirara Definition tempus, cosa, trebballu, paga de una chida Sentences l'ant guastu sas ciucheras, sempre cotu a chidadas intreas! ◊ boghendhe ortixu in sa tanca bi isteint una chidada 2. babbu tou no tenet chidada ◊ est duus mesis chi sa meri no mi donat sa cidada ◊ seu andau a mi ndi pigai sa cidada, su tanti chi m'ispetat po èssi trabballau una cida Scientific Terminology tpc Etymon srd. Translations French semaine English time of a week, week's pay Spanish semana Italian tèmpo di una settimana German Wochenzeit.

chinnichínni , nm Definition genia de male, candho unu istat sèmpere aperindho e serrandho is ogos (chinnidura de s'ocru) chentza si ndhe pòdere istare Synonyms e antonyms giogulana Etymon srd. Translations French tic nerveux des yeux English a nervous eye tic Spanish tic nervioso de los ojos Italian tic nervóso espresso con gli òcchi German Augentick.

chiscusína , avb: coscusina, curcusina, cuscujina, cuscujinu, cuscusina, cuscusinu Definition a c. = agiummai a iscúsiu, foedhandho a boghe bàscia bàscia / ríere, faedhare a cuscusinu o a cuscusina = a iscusi, a boxi bàscia, a s'acua Synonyms e antonyms acua, iscúsia Sentences sos operajos fint befendhesindhe a chiscusina de su capiscuadra (N.Osu)◊ mastru Chicu si ndhe riet a cuscusinu ◊ bidindhe sos fizighedhos chentza manigare, girandhesiche pro no la bíere, a cuscusinu infundhiat sa farda cun rios de prantu ◊ fit mortu de risu, a cuscusinu Translations French tout bas English in a low voice Spanish en voz baja Italian sottovóce, sommessaménte German leise.

chitónzu , avb: chitzognu Definition chi est unu pagu chitzo, foedhandho de oràrios Synonyms e antonyms chitzixedhu | ctr. tardighinu Sentences cheret chi pesemus chitonzu a fàghere cussa cosa Etymon srd. Translations French assez tôt English a little early Spanish prontito Italian un po' prèsto German etwas früh.

ciacotài, ciacotàre , vrb: tzacotare Definition istare a ciacotos, pigandho a befa, a brulla a ccn., foedhare tanti po istare a chistionu Synonyms e antonyms befai, bufonai, ciascare, ciascotare Sentences divertide ballendhe e ciacotendhe totu umpare Etymon spn. chacotear Translations French railler English to play a trick Spanish mofar Italian burlare German verspotten.

ciapuédhu, ciapulédhu , nm Definition min. de ciapu, ma mescamente genia de macarrone: is ciapuedhus o tzapuedhus funt macarrones fatos a manu, de chivarzu (ma no solu), orrughedhos de pasta alladiada segada a orrughedhos Sentences a papai eus fatu ciapuledhus a casu furriau Translations French genre de pâtes courtes English a kind of macaroni Spanish clase de pasta corta Italian un tipo di pasta córta German eine Art Makkaroni.

cimixèdha , nf Definition sa punta modhe de sa linna, de is matas Synonyms e antonyms chima, coma, coramedhu Scientific Terminology rbr Translations French partie tendre des arbres English soft part (of a tree) Spanish cogollo Italian tenerume delle piante German weicher Teil der Pflanzen.

codiàna , nf, avb: cogiana, cojana, congiana Definition s'úrtima parte de una sumana de tempus; sa puda prus bàscia cun prus pagos ogos chi in su fundhu de sa bide depet abbarrare a úrtimu (ctr. cabidiana o carriadòrgia); cotza de linna chi de sa parte de asegus s'intrat in s'incàsciu de s'isteva po mantènnere sidhia sa timona a sa parte de asegus in s'arau / avb. a codiana, in codiana = a úrtimos Sentences codiana de chida, de mese, de annu ◊ a codiana de s'àteru mese in bidha che sunt sos poetas a sa festa ◊ pustis, a codiana de frearzu, t'impigno de ndhe fàghere ispedire sa cantidade chi ti naro 2. s'aradu fit divisu in deghe petzos: sa cogiana, s'isteva, sa entale… Surnames and Proverbs smb: Cojana, Coiana, Coyana Etymon srd. Translations French dernier, derrier, à la fin, enfin English the last part, the back side of a thing Spanish cola, fin, última Italian l'ùltima parte, la parte posterióre di qlcs German letzter Teil, hinterer Teil.

collocadòre , nm: collocaroi Definition impiegau chi contivígiat sa lista de is disocupaos iscritos e dhos tzérriat candho dhue at dimandha de manodòpera Sentences filla tua no est torrara ancora de su collocaroi? Scientific Terminology prf Translations French placeur English clerk (in a labour exchange) Spanish quien trabaja en la oficina de empleo Italian collocatóre German Arbeitsvermittler.

coltína , nf: cortina, cultina Definition sa pratza asuta de una mata, totu a inghíriu de su truncu inue orruet su frutu; s'umbra chi faent is matas, asuta; su frutu chi dhue orruet asuta de sa mata Synonyms e antonyms paltza, prassàrgia, pratzada Idioms csn: fàghere sa c. a sas àrbures = limpiai asuta de is matas; èssere a cortina (nadu de unu frutu) = a meda, in terra Sentences est abbaidendhe sas fozas sicas e mortas suta de sa coltina ◊ sa pira ruet in sa cortina ◊ sa cortina no si collit comintzendhe dae mesu, ma dae alas de fora, a s'atenta 2. sos àrbores fachent cortina ◊ in istiu cherent fatas sas cortinas pro agatare su logu netu a ndhe collire s'olia 3. ndhe apo collidu una cortina de olia ◊ sa nughe bi est a cortina, in terra Surnames and Proverbs smb: Cortina / prb: sa landhe falat a sa cortina Etymon srd. Translations French le couvert d'un arbre English Space under a tree Spanish lugar debajo de un árbol Italian lo spàzio sótto una pianta German Schatten eines Baumes.

costanàre , vrb: acostanare Definition fàere costanas, freaduras Synonyms e antonyms friai, malandrare, piticare Etymon srd. Translations French érafler, écorcher English to produce a sore in sthg Spanish escocer, rozar Italian fare guidalésco German Druckschaden machen.