Abbreviations Legenda | Symbols Legend

géneru , nm: génneru, génniru, génnuru, génuru, ghéneru, ghénneru, zénneru Definition fidantzau o pobidhu de sa fígia Synonyms e antonyms bénneru / ttrs. gènnaru Sentences fiant issu, sa mulleri, sa filla, su génniru e is amigus ◊ gei dhu tenis istimau a génneru tuu: ndi at a tenni, de prexu, filla tua chi t'intendit!…◊ po su prexeri fatu e sa promissa sua dhu fait a génuru suu ◊ ghènneros meos funt totus abbillos Scientific Terminology ptl Etymon ltn. generu(m) Translations French gendre, beau-fils English son in law Spanish yerno Italian gènero German Schwiegersohn.

gliagàdu , pps, agt: (gli-a-ga-du) gliagau liagau Definition de gliagai; chi giughet calecuna liaga, chi est totu liagas Synonyms e antonyms malandradu 2. Gesugristu fut totu gliagau e insangunau in su corpus Translations French couvert de plaies, ulcéreux English covered in sores, ulcerous Spanish llagado, ulceroso Italian piagato, ulceróso German geschwürig, ulzerös.

ifachilàre , vrb: ifachilliare Definition betare in cara, nàrrere in cara a unu su male chi at fatu coment’e brigandhodhu e faendhodhu a bregúngia, lígere sa vida, bogare in bregúngia a ccn. Synonyms e antonyms abbirgonzire, afachilare, refaciai Sentences su maridu a boches artas candho ghirabat l'ifachilliabat totu su chi fachiat, ca nanchi fit male fatu ◊ criticabant e ifachilliabant sa miséria a chie la zuchiat pitzicada a costas Etymon srd. Translations French reprocher, jeter à la figure English to fling in s.o's face (stg) Spanish reprochar Italian rinfacciare German vorhalten.

ifriscàre 1 , vrb: infrisciare Definition isserrare, serrare a friscu Synonyms e antonyms acràere, afriscare, creari, imbarcionai, increai, serrai Sentences ifriscachelu intro chi no si ndhe torret a essire! ◊ sos bellos esémpios tuos mi los apo infrisciados in sa mente (Mura) Etymon srd. Translations French enfermer English to shut in Spanish encerrar Italian rinchiùdere German einschließen.

imbaucàre , vrb Definition pigare a ingannu, a trampa; fintzes meravigliare, ispantare Synonyms e antonyms abbovai, arrebbusai, coglionai, colovrinare, corogliare, imbusterai, imbuvonare, improsae, ingannai, ingregai, istusciare, mariotare, piocai, scafai, trampai Sentences est in debbadas chi bi ponzas contivizu: tantu no mi lasso imbaucare! ◊ unu padronu ricu cun fiaca at imbaucadu su giualzu ◊ s'istintu connoschet bene s'arte de imbaucare s'ómine Etymon spn. embaucar Translations French embobiner English to take in Spanish engañar Italian infinocchiare German betrügen.

immandràre , vrb Definition portare o isserrare in sa mandra, in ccn. acorru, aintru Synonyms e antonyms acorrae 1, ammandrare, impascialare | ctr. bocare, irmandrare Sentences sos pastores, si no immandraiat a pasculu innotu, nissune li naraiat nudha ◊ ti ant lassadu coment’e un'arveghe eremitana immandrada pro semper cun cresura de mare (F.Cocco)◊ tiu Zommaria che aiat immandradu unu catzedhu in cughina Etymon srd. Translations French enfermer English to shut in Spanish apriscar Italian rinchiùdere German einschließen.

impaperotài , vrb: impapirotare Definition fàere a imbodhigu, pònnere cosa imbodhigada, fata a imbodhigu Synonyms e antonyms imbodhiai Translations French entortiller English to put in a paper bag Spanish enrollar Italian incartocciare German in eine Tüte geben.

in , prep Definition prep. chi s'impreat po giare a cumprèndhere su istare, su abbarrare e a dónnia modu s'idea de logu o de tempus: cun su vrb. essire fintzes po movimentu (es. essíreche in machines, in coranta mois, che so essidu in Macumere); cun partes de su corpus, chentza artículu: in conca, in trugu, in buca, in petorras (a sing. cun s'art. puru), in brente, in bratzos (a sing. cun s'art. puru), in manos (e in manu, in sa manu, in sas manos), in pes (a sing. cun s'art., sinono bolet nàrrere àteru); coment'e prefissu si che aunit cun medas foedhos, e a bortas (pagas, ca no est manígiu própiu de sa limba sarda) fintzes cun significau de nega (no: intzivile, incoberàbbili Idioms csn: avb. de manera: fàghere una cosa in fadhina = irballendhe; nàrrere una cosa in suspu, èssere in pessos, fàghere in presse (impresse), fàghere in pessare, fàghere in lestresa, lassare in pasu; èssere in frenugu, in sas berbeghes, in su bestiàmine, in s'olia, in mura, in linna, in su dutore = èssere chirchendhe frenugu, pastorighendhe berbeghes, bestiàmine, collindhe olia, mura, faghindhe linna, in ambulatóriu pro faedhare su dutore; èssiri in camisa, in mudandas, in cracionis = zúghere bestidu (chentza zúghere àteru subra) sa camisa, sas mudandhas, sos pantalones; èssere o no èssere in dare = tènniri ganas, no tènniri ganas de fuedhai, de arrespúndiri; èssere in abba, in fritu, in caentu = (nau de su tempus), èssiri sempri pruendi, èssiri fendi frius, fendi callenti; zúghere su cherbedhu in abba = guastu, ammachiau; in domíniga, in lunis, in martis e gai = in die de domíniga e gai; èssere in sos… agt. numeràriu + annos = faghindhe sos… + agt. numeràriu + annos, faghindhe sos annos de lòmpere; leare, dare, ispèndhere unu valore in + nm. = pònnere a, iscambiare cun + nm. Sentences in sa mente mia est abbarranno una santa e cara visione de tiatia ◊ funt totu s'ora sétzius in pratza ◊ inoghe semus in Bonorba ◊ fradi miu bivit in Bidhexidru ◊ che zuto brutura in s'ogru ◊ in sa dí de oi ◊ si sunt cojados in sàpadu ◊ est cun is manus in cruxi ◊ su trigu in làmpadas comintzat a incherare ◊ in s'ierru fait frius ◊ in tota die no at fatu nudha ◊ manighendhe mi che intrat sa peta in dentes ◊ mi pongu in su soli ca tengu frius ◊ mi setzo in s'umbra ◊ poneus sa pingiada in su fogu ◊ frade tou est in sos vint'annos 2. candu fuedhat, cussu nci essit in cincuanta mois! ◊ che so pigadu in montes ◊ sos Americanos che sunt pigados in sa Luna ◊ no ti che intrat s'iscuru in buca ◊ est torradu in segus ◊ si at betadu s'issallu in conca ◊ ch'est essidu in Núoro 3. làssami sa conca in pasu! ◊ no li faedhes ca no est in dare, oe! ◊ oe est in muta bona ◊ múndhache s'arga, ca a su cola cola che la leamus in pes! ◊ so in comporare: a fura no ndhe leo! ◊ totu su chi teniat si l'at ispesu in diverteras ◊ bae: a ti lu dare in pische, custu! ◊ su triballu lu cherzo pagadu in dinari, no in cosa! Etymon ltn. in Translations French en, dans, à English in, at, to Spanish en Italian in German in.

inamoràdu , pps, agt, nm: innamoradu Definition de inamorare; chi o chie istimat meda a una, indiosau de ccn. o fintzes de calecuna cosa; s'ómine ammorandho chi at giau su foedhu de bòllere a una a pobidha / èssere i. fatu = inamoradu forte, meda Synonyms e antonyms ammoradore, fidantzadu, isposu / cdh. innamuratu / amorosu 2. e deo fatu a issa innamoradu che perdia caltzones e sentidu Translations French amoureux English fell in love Spanish enamorado Italian innamorato German verliebt, Verliebte.

inamorài , vrb: inamorare, innamorai, innamorare Definition pònnere amore, istima forte a unu, a una, a calecuna cosa Synonyms e antonyms abbaradhare, abbelare, ammorare, fastigiai, imbelare, indeosare, ingeniai | ctr. disamorare Sentences est innamorendhe cun àter'una fémina ◊ si ndh'est innamorada a s'ojada chi li at dadu ◊ ohi, si fui bajanu ti mi dia innamorare! Translations French tomber amoureux English to fall in love Spanish enamorarse Italian innamorarsi German sich verlieben.

inamoraméntu , nm Definition su s'inamorare Synonyms e antonyms indiosada, indiosamentu Translations French action de tomber amoureux English falling in love Spanish enamoramiento Italian innamoraménto German Sichverlieben.

incalancàre , vrb Definition pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca Synonyms e antonyms impelciare, imprecolare, incalare, incolonconare, ingarghilare, intergare / abbuare, atanai | ctr. essire, bocare 2. in catza at bidu pegos incalancados Etymon srd. Translations French mettre quelque chose dans une fissure English to slip in Spanish meter algo en un agujero, encavarse Italian métter qlcs. déntro una fessura German etw. in einen Spalt stecken.

incannugài, incannugàre, incannugràre, incannujàre , vrb: incronucare Definition pònnere in sa cannuga; arrennèscere a fàere una cosa; rfl. fuire, pentzandhosi cosa de tímere Synonyms e antonyms incarrebai, intzodhai 2. fiat de diora sentza de fai tzípulas e timiat de no nd'incannugai una 3. candu apu biu ca mi castiàt cun idea mala, dèu, mischinu, mi dh'apu incannugada!…◊ candu at inténdiru aici si dh'at incannugara ca no dhi boremu fai su prexei Etymon srd. Translations French garnir la quenouille English to put in the distaff Spanish enrocar Italian inconocchiare German auf den Spinnrocken wickeln.

incarnài, incarnàre , vrb: incarrare Definition intrare o fichire in mesu de sa carre, nau prus che àteru de cosa chi creschet; torrare a crèschere sa carre; fàere a carre, pigare carres Synonyms e antonyms incarnie Sentences sos ogros tuos mi ant fatu efetu e s'amore in coro est incarnadu ◊ est gai bella chi paret una dea incarnada ◊ a isse si li incarnant sas ungras ca las zughet totu dortas e allachedhadas 3. su Cristos si est incarnadu in su sinu de sa Vírzine Maria Etymon itl. Translations French s'incarner English to grow in, to thrust into the flesh Spanish encarnarse Italian incarnire, incarnare German ins Fleisch eindringen lassen.

inchesuràre , vrb: incresurae, incresurai, incresurare Definition serrare a cresura, fàere sa cresura; rfl. cuare in sa cresura Synonyms e antonyms cresurai, impizare, incujare 1 | ctr. iscresurare Etymon srd. Translations French clôturer, entourer English to fence in Spanish cercar Italian recintare German einfrieden.

inchizolàre , vrb: incozolare, incuzolare Definition cuare, pònnere, abarrare o istare in d-unu cugigone (chizolu), a una parte Synonyms e antonyms acantonai, achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzonare, arreconai Sentences intro tou s'est incuzolada cudha ojada Etymon srd. Translations French cacher, rencogner English to put in a corner Spanish arrinconar Italian rincantucciare German in eine Ecke drängen.

incortàe, incortài , vrb: incortare Definition isserrare in sa corte, inghiriare, pònnere in mesu a ccn. po dhu cassare, acorrare a mandra Synonyms e antonyms acoronai, acorrae 1, assitiai, inchirrinare, incortigliai, incortiri, isserrare / incordonai Sentences mi agiudat a bínciri sa malaspétzia po èssiri sempri incortada in domu trabballendi (R.Spissu)◊ dimónia de menga tonta, gei s'incorteis po cosa! ◊ si dh'iat incortada in cussa domu de sa paxa, e chini dh'iat circau?! Etymon srd. Translations French enfermer, assiéger, entourer English to shut in, to besiege, to surround Spanish encerrar, cercar Italian rinchiudere, assediare, accerchiare German einschließen, umdrängen.

inferchída , nf Definition su iferchire, su fichire calecuna cosa, acropare a punghidura / i. de arrustu cun s'ispidu = ischidonada Synonyms e antonyms fichimentu, infrichimentu, iferchidura Etymon srd. Translations French enfoncement English hammering in Spanish clavar, hincar Italian conficcaménto German Einschlagen.

ingastài , vrb Definition fàere gastos, ispesas, tènnere essias (fintzes de foedhos chi si narant) Synonyms e antonyms galtare, ispèndhere | ctr. balanzare, gadangiai Sentences nci apu ingastau cincu iscudus mannus po mi comporai gunnedha e giponi ◊ nci apu ingastau totu, no mi est abarrau mancu unu giantésimu ◊ dèu trabballendi e cussu ingastendinci su dinai cun is èguas!… Surnames and Proverbs prb: fuedhu ingastau e pedra tirada non torrant a coa Etymon srd. Translations French dépenser English to spend, to put in a good word Spanish gastar Italian spèndere German ausgeben.

inserrài, inserràre , vrb: isserrare Definition pònnere in logu serrau, aintru / i. de su corpus = fàghere istare chentza andhare de corpus, a carru arrésciu; i. ódius = muntènnere s'ódiu; i. trigu, loris = pònnere in magasinu Synonyms e antonyms acorrae 1, incassidhare, incirrai, incortae, incungiai | ctr. bocare Sentences isserrachelu in fora! ◊ isserrachelu intro! ◊ fatzu is paperis po m'inserrai in d-unu guventu ◊ sos operajos si che sunt isserrados in sa fàbbrica pro protesta ◊ ite ses, timindhe a ti che furare chi t'isserras? 2. bi at cosas de manigare chi ammódhigant, àteras chi isserrant de su corpus Translations French enfermer English to shut in Spanish encerrar Italian rinchiùdere, asserragliare German einsperren.

«« Search again