Abbreviations Legenda | Symbols Legend

irfodhiàre , vrb: isfodhare, isfodhiare Definition coment'e pèrdere su súlidu, s'ària; èssere a fodhidas, torrare àlidu a pelea e a moida, coment'e chi is prumones siant unu fodhe; fintzes pèrdere o abbrandhare s'arrennegu Synonyms e antonyms abbatimare, afandhare, assagadare, assupai, isalidare, sufratare Sentences sos pitzinnos curriant fatu de sa moto fintzas a s'irfodhiare ◊ si fit irfodhiatu coment'e unu fodhe nandhe: Galu bi ndh'at? Etymon srd. Translations French s'époumoner, essouffler English to breathe (out), to be out of breath Spanish resollar, resoplar, jadear Italian sfiatare, respirare affannosaménte German ausströmen, Atemnot bereiten.

irfroghedhàre , vrb: irfruedhare Definition segare is pigionatzos o cambos noos chi essint in su truncu o in su fundhale de is matas Synonyms e antonyms immodhitare, irbrossare, irfrogare, irgrasazonare, ischesciai, ispudhonare | ctr. imbrossai Sentences apo irfruedhadu sos múzulos, ca creschent menzus sas iferturas Etymon srd. Translations French ébourgeonner English to pinch out Spanish deschuponar Italian scacchiare, tagliare gli spròcchi German ausgeizen.

irfurràre , vrb: isfurrare, sforrai Definition bogare de su forru; fintzes imbentare a cudha manera, bogare a pígiu Synonyms e antonyms sciorrai | ctr. iforrare Sentences sa mama irfurravat su pane e lillu davat, modhe e cajente 2. sa pintura moderna, o Cimabue, oe t'isfurrat tzertos istrominzos oscuros che istranos indovinzos, legos che imbreagos rue rue! 3. su gorropu impercat e irfurrat chin tràpulas, ispéntumas e nurras (L.Loi) Etymon srd. Translations French retirer du four English to take out of the oven, to churn out Spanish deshornar Italian sfornare German aus dem Backofen herausnehmen.

irgantzellàre , vrb: iscancellai, iscantzellare, scancellai Definition iscríere in pitzu de àtera cosa iscrita o fintzes passare calecuna cosa a manera chi s'iscritura no si potzat bíere, no si potzat lígere o no ndhe abbarret; ispèrdere sa cosa de no ndhe abbarrare Synonyms e antonyms burrai, ingancellare, sborrai Sentences sa morte no at a istentare a che isgantzellare totu ◊ crediant chi su progetu nche l’aiant iscantzellatu ◊ galu non aiat àpitu su tempus de nche iscantzellare s'iscrita ◊ comente at próidu che at iscantzelladu sas tratas ◊ ti che ant irgantzelladu dae s'elencu Etymon itl. (s)cancellare Translations French effacer, biffer English to delete, to rub out, to wipe out Spanish borrar Italian cancellare German durchstreichen.

irgheleníu , agt, pps: irghiliniu Definition de irghelenire Synonyms e antonyms afésiu, consumidu, mabagrabiu, maluvratu, marriu, scalarxiu, scariatzu, surgiu 1 2. mi aggarrant, mi picant a fichias de pede e mi lassant a un'ala, mesu irghiliniu: abbarro pacos secundhos gai, a dolores, e tandho zúbilo Translations French émacié, épuisé English worn out Spanish agotado Italian consunto, sfinito German abgezehrt, erschöpft.

irmamadúra , nf: irmamatura Definition su immamare / i. de su vinu (de s'ozu, e gai) = su dhu cambiai a un'àteru istrexu chentza sa fundhaina Synonyms e antonyms immamu, iscalancadura, iscatzedhadura, surradura / iscolomadura / cdh. smamatura 2. iscuponatura, irmamatura, agianta de pastíglias sont totu fainas chi si fachent a su vinu Etymon srd. Translations French ébourgeonnement English pinching out Spanish deschuponado Italian spollonatura German Entfernung der Schößlinge.

irmeudhàe, irmeudhàre , vrb: irmidudhare, irmiodhai, smoedhari Definition bogare o pèrdere su meudhu, pèrdere sa fortza Etymon srd. Translations French enlever la moelle, épuiser English to weaken, to take the marrow out Spanish desmeollar, debilitar Italian smidollare German das Mark herausnehmen aus, entkräften.

irrascàre , vrb Definition illimpiare su fosile; in is terrenos, segare e bogare sa malesa de tupas e matas Synonyms e antonyms ammatutzare, ilbratare, illitiare, immatai, ispatare, matai, scrachirai Etymon spn. rascar Translations French débroussailler English to root out Spanish desbrozar, arrancar Italian sterpare German entwurzeln.

isbotoràre , vrb Definition tzucare a nàrrere, foedhare cun arrennegu apustis chi unu at padiu meda Sentences - No mi ndhe faedhedas, mancu! - isbotoreit su malandrinu Translations French éclater English to burst out Spanish echarse, estallar Italian sbottare German ausbrechen.

iscamedhàre , vrb: iscammedhare, isgamedhare Definition istesiare unu pegus de su tàgiu, andharesindhe de sa cumpangia; fintzes iscapiare su giuale a is boes giuntos Synonyms e antonyms irmedhae, iscambare, iscambuliare, iscamedhire, iscedhai, iscrobare, istagiai, istropedhare | ctr. amedhare Sentences unu pisedhu s'isgamedheit de sos cumpagnos chi fint zoghendhe ◊ apo àpidu sas berbeghes chi mi mancaiant: las depiat àere iscamedhadas carchi cane ◊ pares iscammedhadu che angione sorteri 2. sos pitzinnos s'aunint a zocare che anzones iscamedhaos Etymon srd. Translations French éloigner du groupe English to send out (of a group) Spanish alejar, apartar Italian allontanare dal gruppo German von der Gruppe entfernen.

iscampiàre , vrb Definition andhare o essire a bíere, o fintzes po si giare a bíere (nau de s'aera, ispalatare, iscrarire); bíere de atesu / iscàmpia sa conca! = boga sa conca!, incàradi a bídere! Synonyms e antonyms acarare, acerare, acherare, acontrare, acrarare, afacare, bídere, cumparire, essire, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare / ispalaciae Sentences si est aperta sa zanna e tandho est iscampiada issa ◊ erisero est iscampiada un'ànima dolimorjosa a mi nàrrere de bènnere ◊ sas crocas iscàmpiant apenas cumintzat a pròghere ◊ su sole onzi tantu iscampiabat dae palas de sas nues ◊ ti torras a iscampiare e ti amus a dare sa risposta ◊ si s'aera s'iscàmpiat in bonu essimus 2. mai in sa vida si torret a iscampiare! ◊ mai s’iscàmpiet su triballu: como mi paso! ◊ las ant iscampiadas dae tesu, a issas Etymon srd. Translations French se montrer, apercevoir dans le lointain English to lean out, to perceive in the distance Spanish asomarse, divisar Italian affacciarsi, scòrgere da lontano German sich zeigen, erblicken.

ischeàre , vrb: ischejare, ischiare 1 Definition pigare e bogare de sa chea, o fintzes fàere su fossu coment'e a iscartadura po ndhe bogare una mata de fundhu; fàere coment'e unu fossu segandho a tundhu (de s'orrobba, de sa pasta téndhia o àteru) coment'e intrandhoche a mesu e torrandho a s'oru po dhi giare una forma, coment'e a cuidu, a curva (es. po fàere s'inghíriu de su tzugu, de su codhu, in bestimentu: is malloredhos – macarrones tundhos – s'ischeant a istrecadura cun su pódhighe mannu)/ i. un'imbreaghera = scexiai Synonyms e antonyms incheare, ischifire, scotai Sentences s'ischeat su carbone ◊ si li est alluta sa piatza belle e pronta a ischejare ◊ est andhau a ischejare sa chisina, in sa piatza brusiada 2. su tretu de su suircu e de su trugu s'ischeat, in sa robba, pro chi su traste potat rúere menzus ◊ su piu cheret ischeadu a rodilla pro lu fàghere a bicos ◊ amus fatu macarrones tundhos ischeados a manu ◊ pisedhos, deo los ischio, sos macarrones, e bois los abberides e los cumponides chi no essat s'unu dae s'àteru! ◊ sos macarrones tundhos s'ischeant cun sa mata de su pódhighe mannu Etymon srd. Translations French creuser, donner une forme English to hollow out, to shape Spanish ahuecar, cortar dando una forma Italian incavare, sagomare German aushöhlen, modellieren.

ischigliàre , vrb Definition lampare o fèrrere atesu sa cosa a istídhigos; fintzes imbruconare Synonyms e antonyms abbrubudhai, frofroai, ischiglionare, ischisciare 1, sbrufare, sbrufulai, strichidhai Sentences s'ozu che ischígliat fora dae sa sartàina candho tzocat ◊ faghent, a s'intra-essi, chena donu, versos topos de tréighi e de noe untos, pro ischigliare, a ozuseu (Piras) 2. si fichit su batzinu a codhu, calat impresse in s'iscala, a candho ischígliat, ruet e segat su batzinu! Etymon srd. Translations French gicler dehors, bondir dehors English to dart out Spanish salir, chorrear, abantar Italian schizzare fuòri German springen.

iscordolàre , vrb: iscordulare 1 Definition andhare, afilare, su si pònnere e mòvere coment'e a cordone, a filera, foedhandho de bestiàmene meda (o fintzes de gente o àteru) chi si movet Synonyms e antonyms iscúrrere Sentences trubba sas bacas, za iscordolant! Translations French se diriger, sortir English to pour out Spanish fluir Italian defluire German abfließen.

iscorrutàre , vrb: iscurrutare, scorrutai Definition bogare, lassare su bestimentu de dolu, acabbare de si bestire a dolu po unu mortu Synonyms e antonyms illutare | ctr. allutare Sentences si sa fémina chi morit est in lutu, dh'iscorrutant e dhi ponent su bestire de gala ◊ cussas si sunt iscurrutatas cun s'abbrítiu de si torrare a cojuare Etymon srd. Translations French quitter le deuil English to come out of mourning Spanish desenlutar Italian sméttere il lutto German die Trauer ablegen.

isocríre , vrb Definition betare o segare is ogos a sa linna Synonyms e antonyms isocrare Etymon srd. Translations French enlever les bourgeons English to take out buds Spanish desyemar, deschuponar Italian sbocciolare German entknospen.

ispedradúra, ispedriadúra , nf: ispredadura, spedradura Definition su ispedriare; su che arregòllere sa pedra po illimpiare unu terrenu pedrosu; sa prima farra chi molet sa mola noa Synonyms e antonyms ispredichinadura, ispedrighininzu, spredióngiu Etymon srd. Translations French épierrage English taking out stones Spanish el despedregar Italian spietratura German Entsteinen.

ispiòndiri , vrb: ispròndhere, ispròndiri, isprúndhere, isprúndiri, spòndiri Definition iscúdere, betare, fèrrere atesu (fintzes nàrrere); bogare, bogare prus in fora (fintzes essire), aporrire, giare o fàere a bíere cosa faendhodha, naendhodha e faendhodha connòschere Synonyms e antonyms aggradiare, aporrire, fèrrere, imperiare, impròdere, lampinare, spiondai / espressai Sentences cun d-unu cannedhu sulendi a totu fortza nci ispiondit a celu cudhas birilliedhas ◊ dae cue subra s'ispériat unu paris mannu, a cantu podet ispròndhere s'oju! ◊ mi at ispróndiu una pedra ◊ is sardistas defendint e isprundint s'istória de sa Sardigna ◊ su pulíticu cheriat cundennadu a si manigare sas paràulas ch'isprundhit 2. de ingunis sa rivolutzioni isprundit in totu s'Europa ◊ est tzerriendumí ca mi at ispróndiu cosa de su muru de cortili ◊ su tostoine isprundhiat sa conca dae su covecu ◊ ge si dh'at circara sa serbidora: bai e circa de aundi nd'est isprúndia! Translations French se pencher, dépasser English to stretch, to jut out Spanish arrojar, asomar, extender Italian protèndere, spòrgere German vorstrecken, hinausstrecken.

ispitínzu , nm Definition su ispitire, su fàere andhandho e menguandho, benindho o faendho bènnere mancu, prus fine, prus débbile Synonyms e antonyms cossumidura, finigoni, ispitidura Etymon srd. Translations French usure English wearing out Spanish deterioro, consunción Italian logoraménto German Abnutzung.

ispitíu , pps, agt Definition de ispitire / titas ispitias = sicadas, chi no bogant prus late Synonyms e antonyms consumidu, irgheleniu, scalarxiu, surgiu 1 2. manialias baratas s'incurvànt, fémminas ispitias d'enna de furru (L.Loi) Translations French usé English worn out Spanish gastado Italian logorato German verbraucht.

«« Search again