ammedàre , vrb: ammelai 1,
ammelare,
ammenare,
ammerare Definition
sighire a betare a un'istrégiu, prènnere meda / ammelai una carrada = annúnghere binu a sa cuba comente sighit a budhire su mústiu
Synonyms e antonyms
aciúgnere,
agnànghere,
annúnghere,
assusai 1
| ctr.
bocare,
ilbagantare
Sentences
ammera abba a sa padedha ca est pagu su brou! ◊ ammera sale a sa cassola ca est bamba! ◊ at ammerau ozu a sa làmpana ◊ is giorronadas suas fiant a binnennare, mirare cupones budhindo, prentzare binatza e ammelare carradas ◊ s'irrichesa terrena su coro no ammenat!
Translations
French
remplir jusqu'au bord,
combler,
ajouter
English
to add,
to fill up
Spanish
colmar
Italian
colmare,
aggiùngere
German
auffüllen,
hinzufügen.
ammediài 1 , vrb: ammeriai,
ammeriare,
mediai* Definition
fàere su meigama, su meriedhu, abbarrare in s'umbra (nau pruschetotu de su bestiàmene) in tempus de basca
Synonyms e antonyms
acamai,
meliagrare
Sentences
sas belveghes fint ameriadas in sa corte ◊ is brebeis ammeriendi fiant cun sa conca una asuta de sa brenti de s'àtera ◊ ammério sa chedha in s'umbra de s'úmbulu ◊ daghi fiant ammeriandhe, Loisedhu si che fiat bénniu a inue fiaus noso
2.
arrumbullànt sentza de assébiu cumment'e unu crabu macu chi no iscít anchi ammediai!
Translations
French
faire la sieste,
rester dans l'ombre
English
to have a siesta,
to stay in the shadow
Spanish
sestear
Italian
meriggiare,
stare all'ómbra
German
im Schatten Mittagsruhe halten.
ammeditzàre , vrb Definition
cosire, betare tzàpulos a bestimentu segau
Synonyms e antonyms
aciapuai,
aconciai,
apuntroxai,
ataparatare,
atrapulai,
tzapugnire
Sentences
at una beste betza e teves bídere comente l'at ammeditzada!
Translations
French
rapiécier
English
to patch up
Spanish
remendar
Italian
rattoppare
German
flicken.
ammelindràre , vrb: ammilindrae,
ammilindrai,
ammilindrare,
melindrare Definition
pigare (unu pipiu, unu minore) a milindras, a denghes, a frandhigos
Synonyms e antonyms
addengae,
dangherare,
imberriare,
imbimbinare
Etymon
srd.
Translations
French
caresser,
cajoler
English
to caress
Spanish
acariciar,
halagar
Italian
carezzare,
vezzeggiare
German
schmeicheln,
hätscheln.
ammellàre , vrb: mellare 1 Definition
asseliare, abbrandhare, fàere ammellu, fàere cessare
Synonyms e antonyms
abbacai,
abbambagare,
abblandai,
addurcare,
apasaogare,
apachiare,
apracidare
Sentences
ammelladu onzi motu, in sa cussorza s'intenniat solu su cróculu de sa funtana ◊ ajó, custos dúbbios ammella! (P.Mossa)◊ no mi la dias sa morte, ma tantu rigore ammella! ◊ no faghent prus bardanas, ammelladu ant sas matanas ◊ ammella, Larentu, de t'istracare s'ischina!
2.
sias tue bàlsamu pro ammellare, no fele!
Translations
French
apaiser
English
to placate
Spanish
aplacar
Italian
placare
German
besänftigen.
ammengàre , vrb Definition
fàere o èssere mengu, pòberu
Etymon
srd.
Translations
French
vivre dans la gêne
English
to be to poverty
Spanish
empobrecer,
vivir en la estrechez
Italian
stare in misèria,
nelle strettézze
German
im Elend leben.
ammentài, ammentàre , vrb Definition
portare o tènnere presente in sa mente, batire o fàere presente a sa mente una cosa passada o fintzes una cosa chi depet bènnere, de fàere / a/c. candho su vrb. est prnl. si manígiat fintzes cun s'aus. àere; cong. 2ˆ p. pl. ammentezas; no s'a. dai como a posca = iscarèsciri totu tropu luegus
Synonyms e antonyms
arragodai,
sobènnere
| ctr.
ilmentigare,
iscadèssere
Sentences
no ti ammentas candho a inoghe beniat sa zente a bídere su mare? ◊ a ti ammentas cantos sirvones che aiat? ◊ a bos ndhe ammentades de su bandhu chi betaiant unu tempus? ◊ o Sardos, ammentade sas traschias pro tènnere atza in sa lota pro s'identidade! (Z.A.Cappai)◊ mi aio ammentatu comente aiat rimunitu su locu ◊ mi ndhe as ammentatu de cosas!…◊ si at ammentadu su chi li fit capitadu ◊ mi so ammentendhe chi depo fàghere unu cumandhu!
2.
ammenta ca postigràs faghimus cudhu cumandhu! ◊ bos mandho unu saludu pro bos ammentare chi sa bontade bera frorit intro de su coro
Etymon
itl.
ammentare
Translations
French
rappeler
English
to remember
Spanish
recordar
Italian
rammentare,
ricordare
German
erinnern,
sich erinnern an.
ammerchinzàre , vrb Definition
istare o giare a merchinziu, a míndhigu, tropu pagu
Synonyms e antonyms
musunzare,
susuncai
Sentences
li at ammerchinzadu fintzas su pane
Translations
French
lésiner
English
to skimp (on)
Spanish
escatimar
Italian
lesinare
German
sparen mit.
ammeriàre 1 , vrb: ammiriare,
meriare 1 Definition
pigare sa méria, sa mira, iscudendho atesu, isparandho o fintzes pigandho fotografias; fèrrere, ingòllere / ammeriàresi un'amigu, unu cumpanzu = castiai, iscioberai un'amigu, unu cumpàngiu
Synonyms e antonyms
alleltzare,
puntai
Sentences
as isbagliadu su bersàgliu ammiriadu ◊ cun sa tríbide in manu, si fit ammerienne una fémina pro bi che la imbolare ◊ ammeriaiat cun su tiralàsticu e no fadhiat mai ◊ imbreacu, isterriat su bratzu ameriànnesi s'istampu de su fríschiu
Etymon
srd.
Translations
French
viser
English
to aim
Spanish
apuntar
Italian
mirare,
puntare
German
anlegen.
ammertzedàre , vrb: ammessedare Definition
nàrrere ammertzedes!, torrare gràtzias / a. a mannu = ringratziare meda, cun piaghere
Synonyms e antonyms
arrengrassiai
Sentences
sas notíscias de custu argumentu mi las at assupridas tiu Bainzu, chi ammessedo a mannu (G.Addis)◊ ammertzedo a Deus pro sa bona sorte
Translations
French
remercier
English
to thank
Spanish
agradecer
Italian
ringraziare
German
danken.
ammesài 1, ammesàre , vrb Definition
fàere a mesu, imbuidare un’istrégiu fintzes a sa metade, bogandhondhe sa metade de sa cosa
Synonyms e antonyms
immesare,
ismesujare
Etymon
srd.
Translations
French
partager en deux,
réduire de moitié
English
to halve
Spanish
dividir en dos
Italian
dimezzare
German
halbieren.
ammeschiàre, ammesciàre , vrb: ammischiare,
ammisciare,
ammissiare,
meschiare* Definition
betare totu a unu (fintzes su bestiàmene, madriedu cun bagadiu), pònnere totu impare cosas diferentes, murigare apare
Synonyms e antonyms
ammasturai,
ammescurai,
imbesturai,
melciàre,
minai 1
| ctr.
chirrare,
distínghere,
sceberai
Sentences
amigos mios, mai ammeschiedas profumu de Musas chin àteros fragos! (P.Giudice Marras)◊ unu chi aiat iscultadu finas a tandho si ammisceit in s'arrejonu ◊ sas cosas malas si ndhe ammísciant in sas cosas vonas ◊ in custas cosas tue no ti bi amméschies! ◊ sezis ammescendhe totu
Translations
French
mélanger
English
to mix
Spanish
mezclar
Italian
mescolare
German
mischen.
ammeschinàu , agt: ammischinau Definition
chi si ammischinat; chi dhue at de ndhe tènnere làstima
Sentences
"Tocamí, teni piedadi!" tzerriàt unu a totu boxi, ammeschinau
Etymon
srd.
Translations
French
minable
English
who moves to pity
Spanish
que mueve a piedad
Italian
che muove a pietà
German
wer Mitleid erregt.
ammestadài , vrb: ammistadai,
ammisterai Definition
fai ammistadi o tenni un'ammistadi, nau de cojuaos, su si dha intèndhere cun àtera fémina o àter'ómine (ma si narat fintzes in su sensu de amighéntzia cun chiesiògiat)
Synonyms e antonyms
afancedhae,
afantare,
amicare,
amicitziare
Sentences
Micheli abbetiosu, no mi bollu ammistadai…◊ su tali, mancai béciu e babbu de tantis fillus, si est ammistadau cun d-una piciochedha
2.
is duas famíglias fiant ammistaradas e biviant totus impari
Etymon
srd.
Translations
French
vivre en état de concubinage
English
to maintain an illicit affair (love)
Spanish
amistarse,
amancebarse
Italian
intrattenére una relazióne amorósa illécita
German
ein außereheliches Verhältnis unterhalten.
ammiàre , vrb Definition
giare a cumprèndhere una cosa cun calecuna móvia de conca, de manu o àteru
Synonyms e antonyms
acinnai 1,
atzinnire,
chinnire,
oghidare
Sentences
ponzei su pódhighe afaca a su nasu e ammiei in manera misteriosa (N.Falconi)◊ su babbu si tirat de cinta e lia ammiat a su fizu (N.Rubanu)
Etymon
ltn.
ad + micare
Translations
French
faire un clin d'œil,
faire signe
English
to make gesture,
to wink
Spanish
hacer un ademánseña
Italian
ammiccare,
far cénno
German
winken.
amminestrài, amminestràre , vrb Definition
pònnere o betare sa minestra a is pratos
Sentences
mi pariat s’ora de nche falare sa patedha dae su focu e de amminestrare.
Etymon
srd.
Translations
French
servir
English
to dish
Spanish
escudillar
Italian
scodellare
German
anrichten.
amministrài, amministràre , vrb: ministrai Definition
contivigiare unu bene de propiedade o púbblicu
Synonyms e antonyms
contifizare,
cuberrare,
guvernai,
miramentare
Translations
French
administrer
English
to manage
Spanish
administrar
Italian
amministrare
German
verwalten.
ammintirotàre , vrb Definition
fàere su mintirotu, su si fichire in mesu po cosas chi no dhi depent interessare
Synonyms e antonyms
cotulare,
infrichiri,
infruncuai,
intraudhare,
intraudhulare,
intraugliare,
intremèsiri
Etymon
srd.
Translations
French
s'entremettre
English
to interfere
Spanish
entrometerse
Italian
introméttersi
German
sich einmischen.
amminudài , vrb: amminudare,
amminujare Definition
firchinare, segare, fàere a minudu, a orrugos piticos
Synonyms e antonyms
irminujare,
ispiculedhare
Sentences
amminuja sa preda chin sa matza e lassatila!◊ segamos sos rampos sicos e los amminudamos a bistrale ◊ mammai est amminudandhe unu pudhu pro sa chena
Etymon
srd.
Translations
French
morceler,
débiter
English
to break into pieces
Spanish
trocear
Italian
spezzettare
German
zerstückeln.
ammirài , vrb: ammirare Definition
abbaidare a un'àteru (o una cosa) agiummai cun meravíglia, cun ispantu e istima po sa bellesa, s'abbilesa o àteru, agatare s'àteru de ammiru
Sentences
furiaus in sa pratzita ammirendi una mata de magnólia ◊ fint ambos abbaucados ammirendhe cudha pitzinna ◊ ammirant s’àlvure fozida sos chi sunt suta pasendhe
Etymon
itl.
Translations
French
admirer
English
to admire
Spanish
admirar
Italian
ammirare
German
bewundern,
schätzen.