abballonàre , vrb Definition fàghere a ballones (nadu fintzas de sa pasta cariada faghindhe a panes pro tèndhere: sestare su pane) Synonyms e antonyms abballai, allorumare, arrombulonai, arruedhulare, atuturae, imbodhiai | ctr. ilboligare, isòlbere Etymon srd. Translations French envelopper, rouler, enrouler English to roll Spanish envolver, arrollar Italian invòlgere, arrotolare German einpacken, zusammenrollen.

abbaloràre , vrb Definition coment'e giare valore, bàlida, a calecuna cosa nada, in su sensu de cunfirmare chi est própriu deasi Synonyms e antonyms cufirmare / avalorai Etymon itl. Translations French confirmer English to confirm Spanish avalorar, validar Italian avvalorare German bestätigen.

abbaltàre , vrb: abbastare, abbastai, baltare* Definition nau de css. cosa, chi dhu'est su tanti chi serbit o chi si bolet / abbastare si tiat!… = no faghet a istare ifatu a totugantu, no si abbastat mai Synonyms e antonyms | ctr. faltare, mancai Sentences machine cantu ant fatu a fontomare no podet abbastare mente umana ◊ si ti abbastat s'ànimu beni a mi tocare!…◊ su chi tengu no mi abbastat ◊ si no ti abbastat domandandi àteru! ◊ mi abbastat chi de a mie ti ammentes! 2. abbastare si tiat a totu custas ispesas!… Translations French suffire English to be enough Spanish bastar, alcanzar Italian bastare German genügen.

abbaltzàre , vrb: abbrassare, abbratzai, abbratzare Definition betare is bratzos a inghíriu de una persona po istima, a inghíriu de calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de si pigare un'impreu grae / a. una rughe = pigare cun passiéntzia una suferéntzia Synonyms e antonyms abbarcai, afascare, afianzare, aprensare, imbrassai Sentences lis pariat d'èssere ballenne abbaltzados ◊ a sa fine de su giru, dinari e trigu batit a domo e si abbratzat s'isposa e sos fizos, allegru e cuntentu (G.Calvia) 2. Cristos pro nois at abbratzadu sa morte ◊ donzunu depet abbratzare sa rughe sua Etymon itl. Translations French embrasser English to embrace Spanish abrazar Italian abbracciare German umarmen.

abbalvatàre , vrb: abbarbatare, abbarvatare, abratare 1, alvatare, arbatare, arvatare, barbatare*, brabatai 1, brabatari Definition arare sa primu borta una terra, pruschetotu in beranu, a manera de dha cumenciare a aprontare Synonyms e antonyms irrudiare, scoturai Sentences alvatendhe so istadu cun bitelledhos in terrinos cruos Etymon srd. Translations French défricher English to till Spanish roturar Italian dissodare il terréno German urbar machen.

abbamàre , vrb Definition fàere a bama, a tàgiu, betare totu a unu (nau pruschetotu de bestiàmene) Synonyms e antonyms acedhae, achedhonare, aggamai, aggrustare, amedhare, ammeschiare, atazare, ingamai | ctr. iscrobai, stallai Scientific Terminology pst Etymon srd. Translations French réunir, agréger English to aggregate, to put in a herd Spanish unir, juntar Italian aggregare, formare un branco German angliedern, eine Herde bilden.

abbambacàre, abbambagàre , vrb Definition ammodhigare suspindho s'abba comente faet su bambaghe, isciúndhere; menguare, miminare sa fortza de ccn. cosa Synonyms e antonyms abbambicare, ammaltitzare, ifúndhere, impapare / abbacai, ammarchidare, ammellare, assuermai Sentences ant abbambagadu su terrinu de sàmbene, comente los at ischitzados unu càmiu ◊ sa vida nostra tribbulada est abbambagada de làgrimas ◊ cussos vistires fint sortos che papiru abbambacatu 2. in chirca de abbambagare su pópulu, Pilatu sighit faedhendhe de su bene chi Gesús lis at fatu ◊ abbambaga su fogu de sa sicura e chi ses babbu pensa carchi iscuta! ◊ no si lis abbambacaiat su coro chin cussos arrejonos Etymon srd. Translations French imbiber, imprégner, tremper English to soak, to impregnate Spanish impregnar, embeber, mojar Italian imbévere, impregnare German durchtränken.

abbambiài 1, abbambiàri , vrb Definition fàere bambu, lassare prus lenu, lassare de fàere fortza coment’e candho si tirat prus pagu una cosa; rfl., su si lassare andhare, pèrdere de ànimu / a. su frenu a su cuadhu = lassare su frenu lenu, chentza tiradu Synonyms e antonyms abbacai, abbrincai, aflusciai, afrincai, allentai, ammollai, illentiare | ctr. tirai, tostai Sentences no ti abbambis: faidí coràgiu! ◊ seus abbambiaus a faci de custu mundu afrentau (S.Chiappori)◊ su nervosu est abbambiendi ◊ abbambiadhi sa funi, a cuss'animali, no si allupit, puru!◊ abbàmbia sa tira ca istringit tropu! Etymon srd. Translations French desserrer, relâcher English to slacken Spanish aflojar Italian allentare German lockern.

abbandhàre , vrb: abbandhiare Definition pònnere o lassare abbandha, a una parte (fintzes po chistire) Synonyms e antonyms apaltare, assolae, chirrare | ctr. abbamare, amedhare, aunire Sentences pro èssere segura cussa cosa cheret abbandhada ◊ daghi sas fozas de su fiore si abbandhant, in tzertas àrbures, abbarrat su frutu ◊ oriolos mannos ant ghiadu sa zente marranera e pro cussu, pesso, sunt tucados abbandhendhe sa preítia chena pore de arguais ◊ abbandhatiche! Etymon srd. Translations French mettre de coté, s'écarter English to withdraw to put aside Spanish apartar, poner aparte Italian métter da una parte, appartarsi, estraniarsi German zur Seite legen, sich zurückziehen.

abbandhonàre , vrb: abbandonai, abbannonare, abendonai Definition lassare istare una cosa, unu logu, a unu, a tempos longos chentza si ndhe incurare, lassare in abbandhonu Synonyms e antonyms disamparai, discuidai, irbandhonare, lassai, sbandonai, scabidai | ctr. contifizare Sentences ca non lis lasso benes ne dinari mi ant in custu modu abbandonadu (C.Longu)◊ t'ibetat su coru chi as abendonau ◊ is basciuresus no ant a abbandonai custu logu! ◊ sa vida est acabbada si mi abbandhonas tue! ◊ mancu nci pentzist: dèu no ti abbandonu! ◊ nariant ca po che bogare sa miséria su rimédiu fuit de abbannonare s'agricoltura Etymon itl. Translations French abandonner, quitter, négliger English to leave, to neglect Spanish abandonar Italian abbandonare German verlassen.

abbangiuledhài , vrb Definition isciúndhere a meda, fàere colagola Synonyms e antonyms abbagnare, abbanzulare, abbraulare, allurdagai, assaubbai Translations French tremper English to drench Spanish empapar, calar Italian infradiciare German durchnässen.

abbanzàre , vrb Definition giare una surra, pigare a cropos, iscúdere Synonyms e antonyms acamassare, aciocai, addobbai, arropai, assurrare, atripai, carrubbare, isciúdere, magiare, pisiliai, sussare, zongare Sentences dae una parte sos bombardamentos americanos, dae s'àtera sos tedescos, e issos sempre in mesu abbanzados ◊ si moviat che maca abbanzèndhesi che linu suta de s'àlghida ◊ l'aia abbanzadu ca no podia agguantare de mi àere faedhadu de gai Etymon srd. Translations French frapper English to beat Spanish golpear, pegar Italian picchiare German schlagen.

abbaradhàre , vrb: abbaredhare Definition su si lassare pigare cun calecunu sentidu de amore forte meda po ccn. o calecuna Synonyms e antonyms abbelare, alleriare, ammorare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai / ammachiae Translations French s'embéguiner English to take a fancy Spanish enamorarse Italian invaghirsi German sich verlieben.

abbaràre , vrb Definition crocare una bara, istèrrere e interrare una pértiga de bide chentza ndhe dha segare de su fundhu, po fàere arraighinas Synonyms e antonyms aporcai, parpainare Etymon srd. Translations French provigner English to layer Spanish acodar, amugronar Italian propagginare German absenken.

abbarballài , vrb: abbraballai, abbrabballai Definition abbarrare o fàere incantau, a buca aperta, coment’e chie no est cumprendhendho nudha Synonyms e antonyms abbabballocai, abbambanai, indormiscai / sansiae Sentences s'isposa dh'at abbarballau Etymon itl. abbarbagliare Translations French retomber en enfance English to become stupid Spanish embelesarse, encantarse Italian incantarsi German verdummen.

abbarbeàre, abbarbiài, abbarbiàre , vrb: abbrabiai, abbrabiare, barbiai Definition fàere sa braba; in cobertantza, cullonare Synonyms e antonyms afaitai Sentences seo andhadu po mi abbrabiare ◊ at abbrabiau a lepa ◊ ita ti creis, ca mi depu abbrabiai in conca?!◊ is piciocas immoi si abbràbiant is cambas… 2. est tontu e abbarbiau de totus! Etymon srd. Translations French se raser English to shave, to make up Spanish afeitarse Italian ràdersi German sich rasieren.

abbarbigàre , vrb Definition bogare brabas, arraighinas, tzeurras: si narat de is sèmenes chi bogant su cambu naschindho Synonyms e antonyms abbrabai, abbrossare, arradichinare, arrexinai, chimire, inceurrare, ingrilliri, tidhire / allatzare Etymon itl. Translations French prendre racine English to cling Spanish arraigar, enraizar Italian abbarbicare German Wurzel fassen.

abbarracài , vrb Definition pònnere o fàere barracu, istare in campu a crocare Synonyms e antonyms intendai Translations French camper English to camp out, to erect huts Spanish acampar, abarracar Italian baraccare, attendarsi German Barackenlager aufschlagen.

abbarrigàre , vrb Definition fàere fortza faendho pesu o ispinghendho de pitzu, incracare faendho pesu Synonyms e antonyms abbaticare, apretigare, carcare, imbarrigare, incalcare Etymon srd. Translations French appuyer, presser English to press Spanish apretar Italian prèmere German drücken.

abbarrinài , vrb: abberrinare, barrinai* Definition trebballare o istampare a berrina; fàere comente faet sa berrina 2. sunt àbbilis is piciochedhus abbarrinendisí de una gruta a s'àtera in forrunconis chi issus isceti nci podint passai Translations French vriller, forer, sonder English to gimlet Spanish barrenar Italian succhiellare, trivellare German anbohren, bohren.

«« Search again