Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

Suguzadòra , nf Synonyms e antonyms Istantales, Udrone Etymon srd. Translations French constellation d'Orion English Orion (constellation) Spanish constelación de Orión Italian costellaz. d'Orióne German Das Sternbild Orions.

surdíghinu , agt Definition nau de ccn., chi pecat a origas, chi est unu pagu surdu Synonyms e antonyms surdànciu Etymon srd. Translations French un peu dur d'oreille English hard of hearing Spanish duro de oído Italian sordastro German schwerhörig.

sutolzànu, sutorgiànu, sutorjànu, sutorzànu , agt, nm Definition chi, o pipiu chi, est ancora suendho, chi suet meda Etymon srd. Translations French nourrisson English sucking, suckling Spanish niño de pecho, lactante Italian poppante, lattante German Säugling.

tadhàine , nm Definition su nie comente calat de is nues a orrughedhos lados / leporedhas de t. = tàpiles de froca Synonyms e antonyms atògia, fioca, ispiàtzulu, solla 2. réndhias sont sas pàrpalas e a s'ischintidha bia de sa mirada rutu est su tadhàine de sa morte Etymon srdn. Translations French flocon de neige English snowflake Spanish copo de nieve Italian fiòcco di néve German Schneeflocke.

talloràxu , agt, nm: telloràrgiu, telloraxi, telloraxu, telluràrgiu, telluraxu Definition nau de logu totu orroca ue is pedras chi essint funt de ladu a pígiu grussu totu pínnigu / terra telluràrgia = a pígiu fine, logu de pedra chi essit a pígios Synonyms e antonyms labidarzu, latatza, praicàrgiu, razile, tellaja Sentences sa perda de su telloraxi fait a dh'isperrai po intellai su logu Scientific Terminology slg Etymon srdn. Translations French strate pierreux English stony layer Spanish capa de piedras llanas Italian strato lapidóso German Kiesschicht.

talòpo, talòpu , nm: taropu, tolope, tolopo Definition calidade de àghina bianca de papare, a pibiones matucos e longos, aghedhosa (tzacarradora), bona po pabassa Synonyms e antonyms barofu, gabopu*, palopo, solope Scientific Terminology frt Translations French olivette (raisins oblongs) English pizzutello (italian table grapes) Spanish uva teta de vaca Italian pizzutèllo German Weintraubenart mit länglichen Beeren.

tambòra , nf Synonyms e antonyms tumbinu Etymon spn. tambora Translations French bouche d'égout English man-hole Spanish boca de alcantarilla Italian tombino German Strassenschacht.

taschèdha , nf Definition sa taschedha, che a sa tasca etotu, est fata cun pedhe de craba, serrada in sa buca cun d-una corria chi passat in is istampos fatos in s'oru (chi candho est acapiau arresurtat a piegas), si bestit in palas cun is codhales (genia de bretellas, corrias o tirellas) chi andhant de is cugigones de su fundhu a s'oru de pitzu / ligare a taschedhinu = a bisura de taschedha (nau de pegus piticu, cun is bàtoro peis acapiaos impare); t. de pastore = genia de erba chi faet sa fògia pitichedha a bisura de taschedha serrada (a triàngulu) Synonyms e antonyms istaca, mocilla, tasca Scientific Terminology stz Translations French musette en cuir English skin haversack Spanish mochila de piel Italian tascapane di pèlle German Lederwandertasche.

tèma , nf: atema, dema, tzema (sa t. = nr. satèma) Definition càusa, iscusa de unu male, maladia mancari no grave; fintzes prantu longu Synonyms e antonyms ciaca, insemia, iscóticu, iscúgia, mendhea, taca 3, témiu, tzemia* Sentences as collidu tema: mi pares tunconidu Translations French symptôme English illness beginning Spanish principio de enfermedad Italian difètto alla salute, princìpio di malattìa German schlechte Gesundheit, Anfang einer Krankheit.

tèndha , nf: tenna Definition genia de telu mannu, prus che àteru fine e téssiu fintzes a lascu, chi si apicat ananti de fentanas, a parte de aintru, e de gennas fintzes a parte de fora po umbra, amparu o àteru; telu mannu e grussu, forte, téssiu a cracu meda, chi si ponet a bisura de barracu po dhue istare gente a crocare in campu o po àteru apretu Surnames and Proverbs smb: Tendas Etymon itl. Translations French rideau, tente English curtain, tent Spanish cortina, tienda de campaña, toldo Italian tènda German Vorhang.

tenorósu , agt Definition nau de boghe, de tenore, arta, forte Sentences de su chi at nau, totu in italianu, no ndhe li apo cumpresu nudha: peroe, arratza de boche tenorosa e arratza de bellu discursu chi at fatu! Etymon srd. Translations French de ténor English tenor Spanish de tenor Italian tenorile German tenoral.

tènta , nf Definition tanti de terrenu, de largària parívile, chi si pigat trebballandho (es. marrandho o arandho, arregollendho olia, messandho e àteru): a logos, fintzes possessu, orrugu de terrenu a bisura longa (corria de terra) Synonyms e antonyms ràglia, teneca, tula Idioms csn: leare sa t. = comintzare unu tretu largu cantu podet bastare pro unu o cantos sunt triballendhe a fiancu de pare; truncare sa t. = andhàreche a sa tenta de s'àteru a costazu; segadore de t. = messadore a manu de intro, a s'ala de su laore chentza messadu, su chi sestat sa tenta; fàghere una cosa a t. = totu pínniga, a pínnigu, chentza ndhe lassare nudha; bogai sa t. = fàghereche totu su tretu comintzadu; andai a tenta dereta = deretos, chentza fàghere a biraorba, ne a s'andhetorra; pigai, messai totu a una t. = leandho totu sa largúria de su trebballu; t. de orbaci = pannu, telu de o. comente essit de su telàrgiu a bisura de tenta Sentences no les sa tenta tropu larga, tzapendhe, ca petzi càtigas su chi faghes! ◊ apenas cumentzàt a orbesci seminàt sa tenta e atacàt a marrai ◊ is ispigadrixis depiant bodhiri s'ispiga e passai s'àcua a is messadoris in sa tenta ◊ si funt in medas sa tenta dha pigant prus larga 2. nci seu artziau a monti a tenta dereta ◊ cussa narat una fàula infatu de s'àtera, nosu faeus biri ca dha creeus e issa sighit a tenta dereta ◊ s'abe si leat s'idatone a tenta chirchendhe sas àrbures Etymon srd. Translations French bande de terrain qu’on peut travailler English rope walk Spanish porción de terreno que se trabaja Italian andana German Schwaden.

tentàlza , nf: tentarza Definition pértiga longa de orruo, cambu de orruo totu ispina Synonyms e antonyms àlamu, lama 1 Scientific Terminology rbr Etymon srd. Translations French branche de la ronce English brier branch Spanish rama de zarza Italian ramo del róvo German Zweig des Brombeerstrauches.

teríca , nf, nm: tilica, tilicu, tirica, tiricu, trica 1, tzirica Definition cocollitu de saba a forma de coro, de cricu, genia de druche fatu cun pasta bogada a pígiu e fata coment'e a canale prenu de saba e cotu in su forru; àtera genia de t. si faet cun chíghere, un'àtera ancora cun mele e méndhula: tiricu est fintzes unu druche fatu cun farra, oos, tzúcuru e cotu in s'ógiu Synonyms e antonyms caschete, cocollitu, sedhina Sentences sunt faghindhe pabassinos e tericas ◊ duas tiricas in sa safata, chentu fainas pro un'ispera…◊ Larenta faghet su cató, sos pabassinos, sas copuletas, sas tilicas… e bonas, mih! Scientific Terminology drc Translations French gimblette English small doughnut Spanish rosquilla rellena de mosto cocido o miel Italian ciambellina German kleiner Kringel.

terriólu , nm: (su t. = suterriólu) tirriolu tzirriolu Definition babboi de soli, genia de bobboi niedhu a corros longos totu nodighedhos: ponet sa cria e creschet in sa linna sicada, mescamente de crecu, essit in su beranu, bolat, est longu unos chimbe centímetros; a logos dhu narant a su tzuntzurredhu / trugu de tirriolu = tzugu niedhu, regotu, brutu Synonyms e antonyms broca 1, carrintolu, cincicorru, cincimurru, corriluna, corrimpala, pesabesa, tintirriolu, tzintzurriolu / cdh. tzilimbrinu / alaepedhe, arratapignata, cincidedhu Sentences tirriolu, fala! fala! ◊ bido s'umbra de unu terriolu bolendhe de milli modos e maneras Scientific Terminology crp, anar, cerambyx cerdo Etymon srd. Translations French cérambyx English cerambyx Spanish escarabajo longicornio, capricornio de la encina Italian ceràmbice German Bockkäfer.

tertevíllu , nm: testevígliu, testevixu, tistivillu, titivílgiu, titivillu Definition orrughedhu de istrégiu de terra segau (pratu, cícara o àteru), de imbidru o àteru, fintzes de is tempos antigos: a logos fintzes istrégiu bonu, intreu, mescamente su lacu chi si ponet po animales, testu po frores Synonyms e antonyms cicílliu, ciciu, cínciaru, testile 1, tzíntziri, tzitzília, zínzaru 1, zínzili Idioms csn: fai a t. a unu = bínchere cun fatzilidade a ccn.; pràngiri is t. = èssiri a surrúngiu, sighire a si dispiàghere in debbadas candho su dannu est fatu Sentences segu marighedha e màriga manna e nc'iscavu is tistivillus ◊ in Su Carropu ant agatau ainas de ossidiana, puntas, tistivillus decoraus 2. in coxina dhoi at unu parastàgiu cun cancu tistivillu apicau 3. sorrixedha mia a tui ti fait a titivillu! Scientific Terminology opan Etymon itl. stivilli Translations French débris, tesson English pottery Spanish trozos de barro, barro, loza Italian còccio German Scherbe.

testíle 1, téstile , nm Definition orrughedhu de téula, de istrégiu de terra segau (pratu, cícara o àteru) Synonyms e antonyms tabàciu / cicílliu, ciciu, cínciaru, tertevillu, trastighile, tzíntziri, tzíntzulu, zínzaru 1, zínzili Etymon ltn. *testuile Translations French débris, tesson English tilefragment (kitchenware) Spanish tejoleta, trozo de barro cocido Italian còccio di tégola, di stovìglia German Scherbe.

tíngiu , nm Definition genia de preughedhu chi ponet a is puntas modhes de is matas Scientific Terminology crp Etymon srd. Translations French pou de San josé English plant louse Spanish piojo de las plantas Italian pidòcchio delle piante German Blattlaus.

típula , nf: (sa t. = nr. satípula) issípula sípua, tzípua* Definition genia de druche chi si faet fríssiu mescamente a carrasegare Synonyms e antonyms cata, frisciola, vuvusone / colpu, dobbe Sentences a carrasegare s'intendhet in s'ària unu bellu profumu de típulas e de rujolos Surnames and Proverbs smb: Tipula Scientific Terminology drc Translations French beignet English pankake Spanish fruta de sartén, buñuelo Italian frittèlla German kleiner Pfannkuchen.

tiràgiu , nm: tirazu Definition sa leva noa, sa festa de is de sa leva, sa tzerriada po fàere su servítziu militare Synonyms e antonyms leva, levada Sentences mi ant avisau de andhare a su tirazu ◊ pro su tiràgiu andho a Núoro Etymon itl. tiraggio Translations French passer le conseil de révision English medical examination for call up Spanish quinta, fiesta de los quintos Italian vìsita di lèva German Musterung.