annóu , nm: annuu,
nú Definition
lobu istrintu de calecuna cosa (longa) cun is càbudos intraos a s’imbesse chi faet a acapiare; tretu prus grussu de calecuna cosa, coment'e chi siat fata a nodu
Synonyms e antonyms
nodu*
Idioms
csn:
annou de su tzugu = is nuxis, sa nuge de su gúturu, grogòcia; annou de mata = zenia de nodu chi bi resurtat in sos truncos de àrbure comente sas naes che daent in mesu incarnadas; annou currente = zenia de prendhidura chi isorbet cun fatzilidade; erba de cent'annoos = erba istérria, una creze de erba totu nodos
Sentences
capassu ses a fai s'annuu a sa corbata?
Translations
French
nœud
English
knot
Spanish
nudo,
nuez de Adán
Italian
nòdo,
pómo d'Adamo
German
Knoten,
Adamsapfel.
antunnaèra , nf Definition
una de is calidades prus méngius de codrolinu: cardulinu biancu, de petza, tugnu biancu
Synonyms e antonyms
cardulinubbonu,
corrorinebetza,
cardulinueru
Scientific Terminology
atn, pleurotus eryngii
Etymon
srd.
Translations
French
pleurote du panicaut
English
king trumpet mushroom
Spanish
seta de cardo
Italian
cardarèllo
German
Braune Kräuter-Seitling.
anzonína , nf Definition
totu is angiones pigaos o cunsideraos impare / a s'a. = che anzone, acomenti si fait cun o a is angionis
Sentences
fatendhe s'alte sua matzonina, a sos massajos lis furat sa ua e a tie si dat s'anzonina! (A.M.Scanu)
Etymon
srd.
Translations
French
tous les agneaux
English
the whole of lambs
Spanish
el conjunto de los corderos
Italian
l'insième degli agnèlli
German
Lammherde.
apagiadòri , agt, nm: apajadore,
apajadori Definition
chi o chie andhat a foedhare sa fémina po contu o in parte de un'ómine
Synonyms e antonyms
acupadori,
comisionàrgiu,
mandhadàgliu,
paraímpiu,
tratadore
Scientific Terminology
sntz
Etymon
srd.
Translations
French
faiseur de mariages
English
matchmaker
Spanish
padrino de casamiento
Italian
paraninfo
German
Heiratsvermittler.
apangadúra , nf Definition
su apangae
Etymon
srd.
Translations
French
bêchage
English
digging over
Spanish
labor de azada
Italian
vangatura
German
Umgraben.
àpara , nf, nm: àparu Definition
porru de angioni, genia de erba areste chi faet unu pagu che a s’àgiu, ma a cambu meda prus fine, biancu, unu pagu a conca (pagu prus grussa de su cambu) in s'oru de is arraighinas, unu pagu a triàngulu (in setzione), frores biancos a pubusone in punta furriaos conca a bàsciu a bisura de campana, de fragu e sabore forte, bona a papare
Synonyms e antonyms
antzangioni,
gusaju,
porru
/
cdh. sàmbula
Idioms
csn:
falàresi chei s'àpara in su mese de maju = arrui acomenti fait cust'erba in maju, candu si acaramat e sicat; genia de frastimu: abbasciau chei s'àpara!; vívere a coa de àpara = campare a fàmine, a dilléziu, cun cosighedhas de pagu contu
Sentences
sos amministradores ant intituladu carrelas e piatzas a zente chi a bidha no li at dadu mancu un'àpara ◊ che fuint essidos time time, cun sas ancas modhes che àparu in maju (A.Cossu)◊ amus fatu sa falada chei s'àpara de maju!
Scientific Terminology
rba, rbz, Allium triquetrum
Etymon
ltn.
cappara
Translations
French
ail à trois angles,
ail triquètre
English
wild garlic
Spanish
lágrimas de la virgen
Italian
àglio angolare
German
Glöckchen-Lauch.
aparrónchiu , avb: parrónchiu* Definition
a su contràriu, male / fàghere una cosa a a. = a coredhu, male, a improdhu
Translations
French
tordu,
de travers
English
crosswise,
crooked
Spanish
de través
Italian
stòrto,
di travèrso
German
schief,
quer.
apatentàdu , agt Definition
chi tenet o at leau sa patente; nau cun tzacu, chi tenet calecuna calidade mala créschia meda, segura
2.
est unu parassita apatentadu, semper chentza fàghere nudha!
Translations
French
qui a le permis de conduire
English
licensed
Spanish
cualificado,
que posee el permiso de conducir,
redomado
Italian
patentato
German
zugelassen,
mit Führerschein versehen.
apodhicàda , nf: apodhigada Definition
su istare aprapudhandho, tocandho, totu; posta de pódhighe, marcu abbarrau de is pódhighes
Synonyms e antonyms
apódhicu
2.
custos bidros, si los abbàidas, sunt totu apodhigadas ◊ frobbi cussu móbbile ca est totu apodhigadas!
Etymon
srd.
Translations
French
empreinte digitale
English
fingerprint
Spanish
huella de los dedos
Italian
imprónta delle dita,
imprónta digitale
German
Fingerabdruck.
apugnigosài , vrb: apunnigosai,
apunziconare Definition
iscúdere, pigare a cropos de púngiu
Synonyms e antonyms
abbuciconai,
acatzotai,
apugnigorai,
apuinare,
apunzare,
apunzicare,
burtzigare
Sentences
si apunziconat sos càvanos e si addobbat sa conca a su muru
Etymon
srd.
Translations
French
donner des coups de poing
English
to come to blows
Spanish
dar de puñetazos
Italian
prèndere a pugni
German
jdn. mit Faustschlägen traktieren.
apunzàre , vrb Definition
pigare a cropos de púngiu, pruschetotu candho, pranghendho su mortu, no si podet padire su dolore e unu s’iscudet púngios a petorras
Synonyms e antonyms
abbuciconai,
acorpai,
addolare,
apugnigosai,
apunzicare
Sentences
tue moris… si apunzant atitendhe mama, babbu, muzere ◊ sa mama isfaghíndhesi in piantu si apunzaiat pro su fizu mortu ◊ sos depidores mandhaiant sas muzeres a si apunzare preghendhe de no che los bogare ◊ si l'aiat picada chin iss'etotu apunzàndhesi sos càvanos
2.
sos cumpanzos etotu l'ant apunzadu
Etymon
srd.
Translations
French
donner des coups de poing
English
to punch
Spanish
dar de puñetazos
Italian
prèndere a pugni
German
jdn. mit Faustschlägen traktieren.
aradhàre , vrb: aragadhare,
arighedhare Definition
fàere o pònnere s'aradhu, s'arighedhu, brutore a pígiu grussu
Synonyms e antonyms
aggromare,
ingrumai
2.
sa padedha est tota arighedhada
Etymon
srd.
Translations
French
incruster
English
to encrust
Spanish
incrustarse de tártaro
Italian
incrostare
German
verkrusten.
aradhósu , agt Definition
chi portat aradhu
Synonyms e antonyms
arradhonidu,
cadhóciu,
insodrigau
Etymon
srd.
Translations
French
souillé
English
dirty
Spanish
sucio de tártaro
Italian
lórdo,
sùdicio
German
schmutzig.
arangiarrungiósu , nm Definition
genia de mata po bellesa (no est naturale in Sardigna): si narat fintzes bòcia arrungiosa (chi est su frutu, totu arrasposu a fora)
Scientific Terminology
mtr, Maclura pomifera
Translations
French
oranger des osages
English
osage orange
Spanish
naranjo de los osage
Italian
maclura
German
Milchorangenbaum,
Osagedorn.
arcidédhu , nm: arciredhu Definition
duas genias de pigiones chi papant petza tenent custu númene: s'istore de Leonora e s'atilibbriu
Synonyms e antonyms
falche 1,
serpedheri,
tzarpadheri
/
atilibbriu,
curreventu,
futibbentu,
spadheri
Scientific Terminology
pzn, falco eleonorae
Etymon
itl.
ac(c)ertello
Translations
French
faucon d'Éléonore
English
Eleonora's Falcon
Spanish
halcón de Eleonor
Italian
falco della Regina
German
Eleonorenfalke.
arèma , nf, nm: aremu Definition
totu su chi che tragat s'abba candho calat a undha: arena, terra, pedra
Etymon
srd.
Translations
French
détritus,
terre
English
rubble,
loam
Spanish
detritos,
tierra de arrastre
Italian
detriti,
terrìccio
German
Geröll.
aremadúra , nf Definition
totu su chi che tragat s'abba candho calat a undha: arena, terra, pedra
Synonyms e antonyms
arema
Etymon
srd.
Translations
French
dépôt alluvional
English
alluvium
Spanish
tierra de arrastre
Italian
depòsito alluvionale
German
Anschwemmung.
arenéri , nm: arineri Synonyms e antonyms
sabbieri
Sentences
teniat s'isprigu cun s'arineri
Etymon
ctl.
arener
Translations
French
poudre à secher
English
sand
Spanish
arenilla,
polvos de carta
Italian
polverino
German
Streusand.
argentínu , agt Definition
de argentu, de prata
Translations
French
en argent
English
silvery
Spanish
de plata
Italian
argentino
German
silbern.
arrasóju , nm Translations
French
rasoir
English
razor
Spanish
navaja de afeitar
Italian
rasóio
German
Rasiermesser.