Abbreviations Legenda | Symbols Legend

cadrédhu , nm, agt Definition su cadredhare, fintzes una genia de tostorrudéntzia, de murrúngiu Synonyms e antonyms cadredhada, cadredhadura, cadredhamentu 2. lassàdemi su cadredhu, no est comente nades bois! 3. custa teraca fit cadredha Etymon srd. Translations French remuement des pieds par souffrance English fidgeting Spanish forcejeo de los pies Italian dimenìo con i pièdi per insofferènza di qlcs German Schlenkern.

canzolàre , vrb rfl Definition abbarrare mighirimíghiri, istentare, istare a irmasionu, pigaresidha tropu abbellu Sentences si ti canzolas, sa cosa che l'agatas totu leada, in butega ◊ si ti canzolas però calchi bículu ti do chi m'insàmbinat su bicu (P.Mossa)◊ canzòladi gai a irmasionu, tue, ca za ndhe atúlias de cosa!… Translations French lambiner English to act or do things slowly Spanish demorar, entretenerse, tardar Italian prèndersela con tròppa calma, a rilènto German in aller Ruhe handeln.

caragàra , avb Definition in cara, ananti, a face manna Sentences mira ite atrivimentu su chi as tentu a mi abbèrrere su petus caragara! Etymon srd. Translations French effrontément English impudently Spanish descaradamente Italian con sfrontatézza German unverschämt.

carregàrre , avb Definition atacau, própriu tocandhosi carre cun carre Etymon srd. Translations French au contact du corps English on contact with the skin Spanish piel contra piel Italian a contatto con la pèlle German dicht an der Haut.

chin , prep: cun Definition foedhu chi si ponet innantis de is númenes po bòllere inditare cumpangia, manera, aina e àteru (fintzes suma, s’idea de contras a…)/ cun deo, cun mei, cun megus, cun tegus, cun isse, cun a isse, cun custu, cun a tie Synonyms e antonyms paris / a / contra | ctr. chentza Idioms csn: cun totu chi… = mancari; cun chi… = si; die cun die, annu cun annu, mese cun mese = donzi die/die die, donzi annu, donzi mese; pònnere una cosa (o a ccn.) cun àtera/u = pònniri impari, ma fintzes aparagonai Sentences semus andhados paris cun bois ◊ sas mamas crabarissas disizant un'àteru basu e nois cun a issas (G.Maieli)◊ abbarra cun megus, ca est note ◊ est beniu cun sa mulleri ◊ mamma fait fatuvatu su pani cun tamàtiga 2. su preide cumènciat is gòcios cun boghe bene intonada, brindhandho a dhi arrespòndhere ◊ segamus su casu cun sa lepa ◊ sa cosa chi faghet si leat cun sa furcheta ◊ s'iscriet cun sa pinna ◊ cun su dinai no si podit comporai totu ◊ deo non bio prus, ma chi tue mi ascurtas bene apo a bíede cun is ogos tuos ◊ dhi at torrau sa scera chin d-unu piciochedhu 3. fit a turunzu e a maledissiones chin su tempus ◊ la tenzo cun tegus pro su dannu chi mi as fatu ◊ seu inchietu cun issu ◊ ita tenis cun mei?! ◊ sa giustítzia ant domandau: "Cun chini suspetais?" e is fraris ant arrespostu: "Cun nisciunus!" ◊ no tenzo dépidos cun a tie! ◊ si est inchietau cun sa mulleri chi at guastau sa pingiara 4. cun chi tue mi dias isperàntzia dae me sa tristura ch'est lontana (M.Murenu)◊ deo, cun totu chi apo mente abbiza, s'ànimu no mi bastat chi lu conte ◊ cun totu chi as s'istúdiu, cosas medas no las ischis 5. como chi ant fatu su lagu amus s'abba annu cun annu ◊ istaiat die cun die cun su sonete a codhu ◊ issa l'iseteit die cun die, annu cun annu 6. 6.custu cun cussu faghet su tantu ◊ una cosa cun s'àtera faghet meda ◊ no mi as a pònniri a Franciscu cun Andria?!… Meda méglius Franciscu! Etymon ltn. cum + in, cum Translations French avec English with Spanish con Italian con German mit.

chinchinnàre , vrb Definition aprontare, cuncordare bene meda, pònnere is chinchinnos Synonyms e antonyms allaputzai, cumpòniri, cuncodrai, mudai Sentences chinchinnare s'aradu pro arare Etymon ltn. concinnare Translations French préparer soigneusement English to prepare with ability and care Spanish preparar con cuidado Italian preparare con abilità e con cura German geschickt und sorgfältig vorbereiten.

chinnichínni , nm Definition genia de male, candho unu istat sèmpere aperindho e serrandho is ogos (chinnidura de s'ocru) chentza si ndhe pòdere istare Synonyms e antonyms giogulana Etymon srd. Translations French tic nerveux des yeux English a nervous eye tic Spanish tic nervioso de los ojos Italian tic nervóso espresso con gli òcchi German Augentick.

ciúghere , vrb: giúchere, zúchere Definition prus che àteru, pigare o portare in dossu, in sa carena, o apresu meda, siat foedhandho de gente, siat de animales o cosas / ger. ciughindhe Synonyms e antonyms batire, batúchere, bíghere, dúcere*, gíchere, leai, poltare / cadhicare, futire | ctr. lassai Sentences su coro tue lu ciughes de granitu! ◊ sa pudhedra la ciughia in giru ◊ a minore, mi che aiant ciutu fena a su méigu de sos pisedhos ca no manigaia Translations French avoir sur soi English to have something on Spanish llevar Italian portare addòsso, avére con sé German tragen.

dangheràre , vrb: dengherare Definition pigare a frandhigos, a imbérrios, a denghes Synonyms e antonyms addengae, ammelindrare, imberriare, imbimbinare Sentences como si chi mi sento sana e frisca, dae maridu meu dengherada! Etymon srd. Translations French gâter avec des cajoleries English to spoil coaxing Spanish mimar Italian viziare con moine German verhätscheln.

farígu, fàrigu , nm Definition una parte de sa farra, bona prus che àteru po animales; a logos, órgiu móliu po animales; símbula grussa; coment'e farra de orrunchinadura de linna chi faent unos cantu bobbois candho sa linna est bècia; a logos, su frore de su binu, su frore de su samucu; in cobertantza, fintzes brutore, muga, sordi / terra de bonu farigu = a matza de castàngia, fatia, isorta che farina Synonyms e antonyms farrixedha, popoine Sentences po fai s'ambulau si coit su farigu ◊ su canistedhu si bestiat a festa chin sa biancura de su farigu nou 2. béciu fut Batista Nuxis, ca portada su farigu in is genugus! Surnames and Proverbs smb: Farigu Etymon ltn. farric(u)lum Translations French farine avec de la repasse English flour with fine bran Spanish harina con moyuelo Italian farina con cruschèllo German Kleienmehl.

foète , nm: fuete, fueto, fuetu Definition istrúmbulu, fuste chi portat acapiada in punta una corria longa (e una punta de ferru acutzau) de iscúdere a is boes Synonyms e antonyms boete, coileto, frusórgiu, puntógliu / iscórria, sovita, toroneu Idioms csn: limba de foete = limbi malu, limba fogaritza; maglioni fatu a fuetu = chi portat disegnu fatu in intessidura a bisura de trícia (comente dhue at corria de foete); frusialla de fuetu = su tzocu chi faghet sa corria iscudindhe Sentences at intesu su frúsciu de su fuete e su brujore in sa pedhe ◊ su sardu, candho intendhet tzocu de foete, si allórumat che unu eritu ◊ daghi intraiat in ballu, sas ancas li andhaiant a dresta e a manca che foetos 2. ma aite no l'acabbaes chin cussa limba de foete chi zuchies?!… Scientific Terminology ans Translations French aiguillon English whipped goad Spanish azote Italian pùngolo con frusta German Stachelstock.

friuvógu , nm Definition calidesa de corpus, budhidore, atacu de callentura cun titivrios Synonyms e antonyms cdh. caldafriosa Sentences est su friuvogu cun sa callentura chi dhi fait arrallai averionis (R.Frésia) Etymon srd. Translations French fièvre avec des frissons de froid English fever with cold shivers Spanish fiebre con escalofrío Italian fèbbre con brìvidi di fréddo German Fieber mit Schüttelfrost.

giaitàre , vrb: ciaitare Definition pònnere is craos, firmare calecuna cosa cun is craos; firmare una cosa coment'e chi siat manténnia a craos Synonyms e antonyms cravillai, inclavai, obbilai Sentences a Cristos l'ant ruspiadu, presu e giaitadu a sa rughe 2. ite ratza de idea e de mania chi in conca giughet fissa e giaitada! (F.Sechi)◊ cussos sunt giaitados a su letu, màrturos a vida Etymon srd. Translations French clouer English to nail with big nails Spanish clavar Italian inchiodare con grossi chiodi German festnageln.

giúchere , vrb: ciúghere, giúghere, zúchere Definition prus che àteru, portare o àere cosa in dossu, in sa carena, o acanta meda, o in posse, siat foedhandho de gente, siat de animales o cosas, fintzes solu in chistionu: si narat fintzes in su sensu de s'unione inter mascu e fémina / ger. giutendhe, pps. giutu; 1ˆ p. sing. ind. pres. giutzo Synonyms e antonyms batire, batúchere, bíghere, dúcere, gíchere, leai, poltare, úgere / règhere / cadhicare, cobèrrere, futire | ctr. lassai Idioms csn: giúghere a unu a corpos, a imbudadas, a frunzita = pigaidhu a corpus, a ispintuas, cumandaidhu de ndi fai su chi si bolit; giúghere a imbàrriu una cosa = portaidha a istrobbu; giúghere a unu a léria = pigaidhu a risu, a befa; giúghere a montovu = nomenai fatuvatu coment'e cosa de ispantu; giúghere a unu dae sa pira a sa mela = promítiri a candu una cosa a candu un'àtera tanti de dhu aguantai aspetendi ma sentza de dhu acuntentai mai, pigai in giru; giúghere a unu in buca = fuedhaindi fatuvatu (pruscatotu mali) Sentences cust'àrbure giughet sa pruna a pileri ◊ giuto custa cosa a imbargu: menzus l'arrimo ◊ a isse lu giughent a montovu ◊ prinnedhu giuchet sas pinnias niedhas 2. devet andhare pro che giúghere sos dochimentos ◊ in caminu Gesugristu est rutu giutèndheche sa rughe a su Calvàriu ◊ bennarzu malu si che at giutu sos betzos a s'àteru mundhu 3. ite bos giuto, dae tzitade? - at dimandhadu su babbu a sas fizas ◊ su dinari bollu do candho mi giughides su coro de Mariedha! 4. su naturale lu giughet a èssere de avénia cun totu ◊ ite mala fortuna chi mi at giutu! ◊ lu giughent sos dimónios 5. niunu sa fide giutesit a mie: totu los incontresi traitores 6. sa trae giughet sa domo Etymon ltn. ducere Translations French tenir, porter English to bring, to have something on Spanish llevar Italian avére addòsso, portare con sé German tragen, mitnehmen.

imbarcionài , vrb Definition serrare un'apertura cun s'alcione Synonyms e antonyms acràere, afriscare, creari Etymon srd. Translations French verrouiller English to bolt Spanish atrancar Italian chiùdere con chiavistèllo German den Riegel vorschieben.

incartài , vrb: incartare Definition imbodhigare cosa, pònnere in paperi; obbrigare a unu cun calecunu iscritu, fàere cuntratu; rfl. giare o impromitire s'ànima a su dimóniu; giogandho a cartas, abbarrare cun cartas in manu chi no cuncordant impare po pòdere serrare sa giogada Synonyms e antonyms imbodhiai 2. su cuntratu dipendhiat de su tantu de sa robba: cun prus de dughentas chimbanta berveghes incartaias pro chimbe annos ◊ chie cheriat imparare un'arte s'incartaiat cun d-unu mastru pro unu tantu de annos 3. no fit un'istincu de santu, tiu Nigola, ma no fit mancu incartadu a su dimóniu Etymon srd. Translations French envelopper English to come to a written agreement Spanish envolver, encartar, encartarse Italian incartare, obbligare uno con scrittura, fare un patto col diàvolo German in Papier einpacken, einen Vertrag schließen, sich dem Teufel verschreiben.

incorrài , vrb: incorrare Definition iscaviare cun is corros, iscúdere, férrere o cracare a cropos de corru, nau de animales chi ndhe portant; bogandho in bregúngia a ccn. po cosa de pagu contu timendhodha tropu, fàere male Synonyms e antonyms acorrae, acorrociai, iscorratzare, sigorrai Sentences chi fiat istétiu bòi t'iat incorrau ◊ si sunt boes chi incorrant, no ti bi acúrtzies! ◊ fit nóidu ca su boe incorraiat 2. màniga su minestrone, za no ti at a incorrare! Etymon srd. Translations French encorner English to gore Spanish cornear Italian incornare, cozzare con le còrna German auf die Hörner nehmen.

inzestràre , vrb Definition pònnere in bregúngia, pigare a befa faendho ingestos lègios Synonyms e antonyms istòlchere, istrochire, istrochizare, strochillai Sentences l'azis imparada bene s'iscola de inzestrare e de afachilare!… Etymon srd. Translations French railler English to mock Spanish escarnecer Italian beffeggiare, schernire con gestàcci German verspotten.

irrujonàre , vrb Definition papare a orrugos mannos comente faet unu allurpiu, un'ingurtone Synonyms e antonyms allimbrare, lambrire Etymon srd. Translations French manger comme un goinfre English to eat greedily Spanish engullir Italian mangiare con ingordìgia German verschlingen.

iscaressíre , vrb: iscaretzire Definition agiummai coment'e a si ndhe bogare sa caratza, ammostare sa cara, bogai faci, foedhare a cara arta chentza bregúngia, cun atza; fintzes giare amparu a partzialidades Synonyms e antonyms abbogare / racumandai Sentences a unu de Tàtari mi so iscaretzidu e l'apo fatu a zigota: bi las apo cantadas bàtoro istrofas!… 2. ma chie ti at iscaressidu?, su píscamu?! Etymon srd. Translations French affronter, braver English to face people boldly Spanish encarar, afrontar Italian farsi avanti, affrontare le persóne con coràggio German vortreten, entgegentreten.

«« Search again