Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

fogliàre , vrb: vogliare Definition furriare is crebedhos, su si ammachiare Synonyms e antonyms ammachiae, dilliriai, fatzellare, foglietare Etymon ctl. follejar Translations French devenir fou English to go mad Spanish enloquecer, volverse loco Italian impazzire, pèrdere il sénno German verrückt werden.

ifermicàre , vrb Definition pònnere o fàere su greme in sa cosa Synonyms e antonyms bermigare, bermire, imbremigai, mermire, soldire Etymon srd. Translations French faire des vers English to become infested with worms Spanish agusanarse Italian invermire German wurmig werden.

ifriscàre , vrb: ilfriscare, infriscai, infriscare, isfriscare Definition fàere friscura, friscu, essire prus friscu Synonyms e antonyms afriscai, afriscorai, arrefriscai, infriscorai | ctr. caentare, imbudhidai Sentences s'abba de su riu fit bella pro abbare, samunare e isfriscare ◊ no sunt galu cudhas dies fritas de iberru, ma sunt comintzandhe a s'ifriscare ◊ su tempus at ifriscadu Etymon srd. Translations French rafraîchir English to cool Spanish refrescar Italian rinfrescare German kühler werden, abkühlen.

ilbambiàre , vrb: irbambiare, sbambiai Definition fàere bambu, fàere prus pagu saliu aciunghendho àtera cosa, pèrdere sale; in cobertantza, nàrrere isciolórios Synonyms e antonyms abbambiai, irbambissiare, isbambiorare / sciolloriai | ctr. salire Sentences no annungas tropu abba a su brou, como, ca lu torrat a irbambiare! ◊ si càmbiat s'abba a tantas bortas pro irbambiare su bacagliare Etymon srd. Translations French dessaler English to desalt Spanish hacer insípido, desalar Italian insipidire, dissalare German geschmacklos werden, entsalzen.

illabentàre , vrb prnl Synonyms e antonyms allabentare* Translations French devenir distrait English to become absent-minded Spanish volverse, hacerse, convertirse Italian diventare sbadato German zerstreut werden.

ilmaladiàre , vrb: immabadiai, immalaidare, irmadaliare, irmaladiare, irmalaidare, irmalavidare, ismalaidare Definition orrúere malàidu, ingòllere maladia Synonyms e antonyms ammagagnare, ammaladiai, apuntorai, demare, inciacai, tunconire | ctr. sanai Sentences si est immalaidau de malària ◊ maigantas cosas podent fàghere immalaidare ◊ s'erba frita de ghidhighia podet irmadaliare sas crapas ◊ pro cuss'istrachiore si est irmalaidatu ◊ custu tempus a mufore irmalàidat sas binzas ◊ cust'ómine si immalaideit duas bias ◊ babbu si fiat immabadiau meda ◊ si est irmalavidadu mamale Etymon srd. Translations French tomber malade English to fall ill Spanish enfermar Italian ammalare German krank werden.

ilmurinàre , vrb: immurinare, immurrinare, irmurinare, irmurrinare Definition cambiare, mudare, essire murru de colore, nau pruschetotu de sa die candho benit sa mudantza de sa lughe a iscuru Synonyms e antonyms ammurriai 1, ammurratzare, incrinare, interighinare, interinare, irmurrighinare, irmurruinare, murinai Sentences una manzana, ancora ilmurinendhe apena apena s'aera a levante, bidesi un'upa manna ◊ mi peso tambidambi a su pudhile candho est s'aera apena ilmurinendhe ◊ est immurrinandho e no faet prus a cricare s'arrastu de su bestiàmene! 2. che prendha lughent élighes e chessas in s'aera chi immúrinat sonnida (G.Fiori)◊ un'àtera nue fut comintzendhe a immurinare su chelu: sa nue de una gherra (P.Pillonca) Etymon srd. Translations French faire nuit English to brown, to darken Spanish anochecer Italian imbrunire German dunkel werden.

imbeciài , vrb: imbeciare, imbetzare, immetzare Definition fàere béciu, a béciu, antzianu, pèrdere is fortzas e is calidades de su giòvono, de sa cosa noa Synonyms e antonyms annosigai, assenecare, imbedustare / abbrecare, imbecrare, imbetzire | ctr. annoai 1, apitzinnare, impisedhire, ingiovanèssiri Sentences in duos meses ti ses imbetzada ◊ giaghi est tanta s'antua chi mi dant, de imbetzare mi benit sa gana ◊ si nch'est imbeciau ◊ t'imbèciant is malis allenus ◊ una domo non restat noa, ma s’imbetzat e si derruet che a totu sas cosas ◊ in cuss'ambiente soe nàssiu, créssiu e imbeciau ◊ megu de m'imbeciai dogna dí de prus! Surnames and Proverbs prb: su male continu imbetzat sa zente Etymon itl. Translations French vieillir English to make old Spanish envejecer Italian invecchiare German alt werden.

imbedustàre , vrb Definition intrare in tempus, bènnere bedustu, mannu de annos Synonyms e antonyms annosigai, assenecare, imbeciai, imbedustire | ctr. impisedhire, ingiovanèssiri Etymon srd. Translations French prendre de l'âge English to age Spanish envejecer Italian attemparsi German alt werden.

imbestiài , vrb: imbestiare Definition nechidare a meda, su si pigare fele, tzacu, arrennegu mannu Synonyms e antonyms imbestialare Translations French enrager English to get enraged Spanish enfurecerse Italian imbestialirsi German wütend werden.

imbirbantài , vrb Definition fàere o essire birbante Translations French devenir polisson English to become rascal Spanish volverse bribón Italian infurfantire German ein Schurke werden.

imbischidàre , vrb Definition essire bíschidu, aghedu, mescamente nau de su late o de cosas fatas cun late (es. cagiau), o fintzes de cosa chi si aghedat guastandhosi Synonyms e antonyms achedare 1, acriare, axedai Sentences pro fàghere sa preta bíschida pazant su late e imbetzes de lu fàghere a casu ndhe lu piscant a fitas e las lassant imbischidare ◊ bi ndhe at chi sa preta la mànigant apenas s'imbíschidat chena che la pònnere in sa salamuja Etymon srd. Translations French aigrir English to sour Spanish agriarse Italian inacidire German sauer werden lassen.

imbremigài , vrb: imbremigare, imbremmigai, ingermigae, -ai, -are, ingremigae Definition pònnere su greme, mescamente comente faet in sa linna chi portat sa tíngia, o in sa carre, in sa petza, in frutuàriu chi si guastat Synonyms e antonyms bermigare, bermire, soldire / abbrumai, infarraciai, pipionire, pubujonare Sentences pudésciu e imbremigau chi dh'agatint! ◊ custa linna si est totu imbremigada, de cantu est bècia ◊ s'antunna cheret cota luego pro no s'imbremigare ◊ càstia ca sa castàngia s'ingérmigat! Etymon srd. Translations French se vermouler English to be wormeaten Spanish agusanarse, carcomer Italian inverminire, tarlare German wurmig werden.

immandronatzàre , vrb Definition essire o fàere mandronatzu, mandrone Synonyms e antonyms acochinai, acovardai, ammandronae, ammandronire, arraigai, impraitzai Sentences su vísciu ispinghet s'ómine a s'immandronatzare Etymon srd. Translations French rendre paresseux English to make lazy Spanish emperezarse Italian impoltronire German faul werden.

immurrài, immurràri , vrb rfl: irmurrare 1 Definition bènnere o essire canu o murru in is pilos Synonyms e antonyms ammurrai 1, incanire, incanudai Sentences atentzione, zovanedhas, s'afródhiu chi teneis de innoghe a bosi cozuare no irmurreis a pilu! (L.Pisano)◊ portas frungiduras in faci e megas de t’immurrai Etymon srd. Translations French devenir chenu English to turn white Spanish encanecer Italian incanutire German grau werden.

impisedhíre , vrb Definition torrare a pisedhos, a giòvonos Synonyms e antonyms abbajanare, apicinniri, impitzinnare, ingiovanèssiri | ctr. imbeciai Sentences infastizidu de sa betzesa, est andhadu a unu méigu pro s'impisedhire Etymon srd. Translations French rajeunir English to rejuvenate Spanish rejuvenecer Italian ringiovanire German jünger werden.

impompàre , vrb Definition su si crèdere tropu, èssere tropu prexaos de sèi etotu; fàere bellu, pònnere cosa po bellesa Synonyms e antonyms apompai, bragai, sisirinare Sentences impompada si est a festa torra Flora chin ghirlandhas de vida colorias ◊ si ti amos bogadu a bella… t'impompas, ti allixas! ◊ sa fémina moderna candho s'impompat s'innudat s'ischina ◊ de s'ebba tua si ndhe cherent impompare Etymon srd. Translations French se pavaner English to make proud Spanish presumir Italian invanire German eitel werden.

impomponàre , vrb rfl Synonyms e antonyms apompai, impaonare 1, impompare, impomporredhare Etymon srd. Translations French se pavaner English to strut about Spanish pavonearse Italian invanirsi, pavoneggiarsi German eitel werden.

impraitzài , vrb: impreissai, impreitzai Definition fàere o essire mandrone, preitzosu Synonyms e antonyms acochinai, acovardai, ammandronae, ammandronire, apreitzai, arraigai, immandronatzare, impreitiosire Sentences su maistu de pannu immoi si est impraitzau e no at postu prus unu puntu Etymon srd. Translations French rendre ou devenir paresseux English to make lazy Spanish emperezar Italian impigrire German faul werden.

imprupíre, imprupíri , vrb: impulpiri, impurpie, impurpire Definition pònnere prupas, crèschere in prupas, nau de animales, gente e fintzes frutos Synonyms e antonyms ammaciociae, imprupai, impurpatzire | ctr. ispurpire Sentences sa morisca est totu ossu: no bi at impurpidu ca no li at próidu ◊ s'olia comente proet in atunzu s'impurpit ◊ sos pibionedhos de s'àghina sunt imprupinne Etymon srd. Translations French engraisser English to fill out Spanish engordar, volverse pulposo Italian impolpare German dick werden.