acolembràre , vrb: acolombrare, colembrai Definizione nau de su linnàmene, atrotigare, allachedhare, fàere colembru Sinonimi e contrari atrotiai, atzumborai
acoliadróxu acoiladórgiu
acoliài, acoliàre acobiài 3.
acolichiài , vrb rfl Definizione
su si pònnere impare, cuncordare po calecuna faina pagu límpia
Sinonimi e contrari
tramassai
Frasi
tres óminis de malu sentidu si fiant acolichiaus apari po ndi furai unu tziu chi teniat s'òru a cuarras (E.Sanna/M.B.Lai)
2.
custu iat allupau s'arrexoni in su binu e biviat acolichiau a sa tassa
Traduzioni
Francese
comploter
Inglese
to plot
Spagnolo
conspirar
Italiano
complottare
Tedesco
komplottieren.
acoliósu , agt Definizione
chi acasàgiat, chi arrecit bene, chi praghet a dhue istare, nau de logu
Sinonimi e contrari
acasagiadore
Frasi
tenit una domu acoliosa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
hospitalier,
confortable
Inglese
cosy,
hospitable
Spagnolo
acogedor,
confortable
Italiano
accogliènte
Tedesco
gastfreundlich,
gemütlich,
komfortabel.
acóliu acóbiu
acòlla , nf Definizione frucàgiu postu apostamente po acapiare animales de magiare (crastare) / èssiri a s'a. = a su puntu chi si bidet cantu balet unu, a s'ora de sa proa, de s'apretu Etimo srd.
acollàda , nf: acollara Definizione
su giare un'ispinta, su fàere fortza a cropu o totus impare
Sinonimi e contrari
acirrada,
afracada,
assuprida,
colpu,
imberta,
impédhida,
incollada,
ispinta,
lómpia
Modi di dire
csn:
dhi at donau un'acollada!… = l'at fatu un'assuprida!…; un'a. de àcua = una bufada manna de abba, acirrada
Frasi
s'aradu tichirriaiat a donzi acollada forte de su giuo ◊ at pigau un'acollara in sa vetura e de sa dí at cumentzau a sciolloriai ◊ dhi at donau un'acollada, in s'oru de su mari, e ci dh'at ghetau a s'àcua ◊ toca, mulleri mia, ca est s'úrtima acollada!
2.
torrat a domu, pigat sa cullera e via àteras duas o tres acolladas de cudha cosa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
poussée occasionnelle
Inglese
push with the shoulder
Spagnolo
empujón
Italiano
spintóne,
spallata
Tedesco
heftiger Stoß,
Stoß mit der Schulter.
acolladòre , agt Definizione chi serbit a giare un'acollada, un'ispinta, a fàere fortza, chi est forte / su cadhu a., o ebba acolladora = su cuadhu chi si fait camminai a fiancu de su cuadhu o ègua in domas Frasi un'ebba betza curridora, chi est torrada dae fora cun su gradu de acolladora, mi at fatu custu cumbidu Etimo srd.
acolladúra , nf Sinonimi e contrari acollu.
acollàe, acollài , vrb: acollare Definizione
acapiare, pònnere o pigare in pitzu a càrrigu, po tirare; giare un'ispinta, un'atacu; imbucare a fàere calecuna cosa
Sinonimi e contrari
addossare,
carrigai,
imbucai
Modi di dire
csn:
acollare su pudhecu = prèndhere unu cadhu a s'àteru pro lu domare; fàchere cuforma l'acollat = fai acomenti dh'acucat, segundhu su meledu; acollai a corpus = leare a corpos
Frasi
a su pòburu Deus ndi dhi acollat de prus!
2.
acollai, ca nc'est de ndi fuliai custu muru! ◊ su segrestanu nd'ispicat sa gruxi manna de linna e dhus acollat a cropus!
3.
dhu pigant e dh'acollant a itzabai coment'e canis ◊ is paisanus infrascaus dh'acollant a itzérrius e ispintas ◊ acollant a itzerriai: Est unu fantasma! ◊ e acollat a tirai bentu… gei nd'at fatu pagu!
4.
acostindhe s'ebba e bàtindhe su sedhatzu po su pudhecu ca dhu acollamos!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
charger,
tomber sur qqn.
Inglese
to saddle,
to charge,
to attack
Spagnolo
cargar,
empujar
Italiano
accollare,
dare addòsso
Tedesco
aufbürden,
herfallen.
acollaméntu , nm Sinonimi e contrari acolladura, acollu Etimo itl. accollamento.
acollanàre , vrb Definizione coment'e pigare aifatu a collana, nau in su sensu de si pigare o tènnere a ccn. fintzes candho si sentit prus coment'e ifadu chi no a praxere Frasi como chi bi est, cust'àteru fizu, nos l'amus a acollanare: isperemus chi siet assumancu unu màsciu! Etimo srd.
acollàra acollàda
acollàre acollàe
acollàu , pps, agt Definizione
de acollare; chi est acanta, a costau, coment'e imbarau a calecuna cosa
Frasi
che pudhedredha, acollada cun funes de perdiscione, fit in cussa ocasione che sueta in suatzone! (G.A.Cossu)
2.
dhoi at una domu acollada a sa roca: a una parti fata a matonis, a s'àtera unia a is grutas
Traduzioni
Francese
adossé
Inglese
leaning
Spagnolo
arrimado,
adosado
Italiano
addossato
Tedesco
aufgebürdet.
acollegài , vrb: collegai* Definizione pònnere impare, aunire duas cosas, una cosa cun s'àtera, andhare cun su pentzamentu de una cosa a s'àtera candho s'una faet pentzare a s'àtera e is duas tenent calecunu acàpiu o raportu Sinonimi e contrari atacai, camedhare.
acòllere , vrb Sinonimi e contrari acoglire*, arragolli 2. donnu Deu nos ndh'at fuliadu in su mundhu e una die depet torrare a noche acòllere (Z.A.Cappai).
acollidòre acoglidòre
acollídu acoglídu