algénu agénu
alghemíssa alchemíssa
alghentàre , vrb: arghentare Definizione fàere in colore de prata; pònnere in su fogu a iscagiare bene e imbudhidare, nau mescamente de s'ógiu: a. s'ógiu, su mele, sa saba Sinonimi e contrari arrafinai, assendrare Frasi sa bidhia s'arghentat a primu manzanu, la basat su sole e ch'est isparia ◊ s'ozu de lestínchinu l'amus arghentau in sa sartàghine Etimo ltn. recentare Traduzioni Francese dépurer, raffiner, réchauffer de l'huile Inglese to purify, to heat the oil Spagnolo refinar aceite Italiano depurare, raffinare, riscaldare l'òlio Tedesco klären, läutern, das Öl aufwärmen.
àlghida àlgada
alghidadòre , nm: argadadore, arghedadore Definizione chie manígiat s'àrgada Sinonimi e contrari ogruadori Frasi como sos arghedadores che sunt mortos Etimo srd.
alghídha, alghídhu agrídha
àlgia àglia
algiólu , nm: alzolu, argiolu, arjolu, arzolu, olgiolu Definizione guronedhu chi essit in s'oru de is prabaristas; a logos, fintzes sa pigota Sinonimi e contrari abruzone, braxolu, corjolu 1, elmizolu, frommizolu, grumigiolu, mammurgiolu, momorgiolu, morrungiolu, mumungioni 1, sulzolu, trummunzolu / aelogu, pigota Cognomi e Proverbi smb: Argiolu Terminologia scientifica mld Etimo ltn. variolus Traduzioni Francese orgelet Inglese sty Spagnolo orzuelo Italiano orzaiòlo Tedesco Gerstenkorn.
àlgiu àgiu
alguèna , nf: arguena, arguene, irguene Definizione sa canna de su gúturu inue passat su papare de buca a s'istògomo; sa canna de su gúturu inue passat s'ària andhandho a o torrandho de is prumones Sinonimi e contrari garguena / aghentolu, bilguzu, gaigastolu, gorga, gorguzu, ingollidosu, ingrastolu, ingullidorzu, ingurtidórgiu, ugrullu, valgastolu Frasi ti ndhe pigat su coro a s'arguene ◊ lu leat a sa coa e li frigat su pè in s'alguena ◊ su corbu fit croculendhe cun totu s'arguena ◊ unu nodu mi serrat s'alguena chi no mi lassat mancu murmutare Terminologia scientifica crn Etimo srd. Traduzioni Francese œsophage Inglese esophagus Spagnolo esófago, tráquea Italiano esòfago, trachèa Tedesco Speiseröhre.
alguíre aggruíre
algulènta, alguléntu , nf, nm: arculentu, argulentu Definizione cun custu númene si narant tres calidades de erba linnosa: a sa calidade ligustica dhi narant puru frore de Santu Giuanne; a sa calidade millefolium dhi narant erba de feridas, de fertas, de corpu apertu ca est bona po cura Sinonimi e contrari pàdrumu, pàrdamu Frasi est unu focu fatu de chessa birde e de arculentu Terminologia scientifica rbl, rbc, Artemisia abrothanum, Achillea ligustica, A. millefolium Etimo ltn. acre olente.
algúmene alegúmini
alguzínu , nm: argazinu, arguginu, arguzinu Definizione chie custódiat gente ingalerada; una genia de gioga minuda Sinonimi e contrari gioghita Traduzioni Francese geôlier, gardien de prison Inglese warder Spagnolo carcelero Italiano carcerière Tedesco Gefängniswärter.
alguzonàdu , agt Definizione nau de laore, chi est suzonadu, dhi est postu s'alguzone, genia de bobboi chi si dhu papat Etimo srd.
alguzòne , nm: arguzone Definizione genia de bobboi niedhu, de duos millímetros, chi ponet sa cria in su trigu incungiau e dhu punghet, totu Sinonimi e contrari gruguglioni, ilguzone, orguloni, suzone Terminologia scientifica crp, calandra granaria Traduzioni Francese charançon Inglese wheat-weevil Spagnolo gorgojo Italiano punteruòlo del grano Tedesco Kornwurm.
alía , nf Definizione provista de laore chi si giaet a is cojuaos noos po dhos agiudare is primos tempos.
aliàga , nf Definizione afodhonadura de is venas de su budhale in su tretu de su pertusu chi acabbat in sàmbene; si narat fintzes, in cobertantza, de sa natura de s'ómine e fintzes in su sensu de aina, ferramenta Sinonimi e contrari amorranas, murenas / aina 2. pistau e niedhu dh'agatent, a su merighedhu de fiza tua: dhue andho zeo e dh'imparo a tènnere a postu sas manos e s'aliaga puru! 3. su massaju che at arregortu sas aliagas comente at acabbau de tribballare e arrecuiu est a bidha Terminologia scientifica mld.
aliàli! , iscl Definizione isclamu, foedhu chi si narat candho unu abbarrat ispantau e agiummai no credet a su chi at inténdhiu e però si dhu timet etotu, o fintzes candho si pentzat una cosa chentza ndh’èssere seguros: ih, gi at a èssiri?!…, no at a èssiri, no?!…, podit èssiri diaderus aici! Sinonimi e contrari arabora! Frasi aliali, no at a èssere, no?! ◊ aliali, no at a èssere, no, chi mi che as ispesu totu?! ◊ aliali, za at a èssere puru, za, chi as fatu cussa, ca tue ses macu puru! ◊ aliali, as a èssere tue cussu chi mi che at furadu sa cosa! Etimo srd. Traduzioni Francese vraiment? sans blague! Inglese really? Spagnolo ¿de veras?, ¿en serio? Italiano davvéro?! Tedesco wirklich?!
aliàlza, aliàrja, aliàrza, aliàrzu , nf, nm: alivarju Definizione genia de pigione Sinonimi e contrari alibinta, arbiaxu, cioni, mariannedha, papadrigu, passarellu, passariàngia Terminologia scientifica pzn, fringilla coelebs Etimo srd. Traduzioni Francese pinson Inglese finch Spagnolo pinzón Italiano fringuèllo Tedesco Buchfink.