algénu agénu
alghemíssa alchemíssa
alghentàre , vrb: arghentare Definizione
fàere in colore de prata; pònnere in su fogu a iscagiare bene e imbudhidare, nau mescamente de s'ógiu: a. s'ógiu, su mele, sa saba
Sinonimi e contrari
arrafinai,
assendrare
Frasi
sa bidhia s'arghentat a primu manzanu, la basat su sole e ch'est isparia ◊ s'ozu de lestínchinu l'amus arghentau in sa sartàghine
Etimo
ltn.
recentare
Traduzioni
Francese
dépurer,
raffiner,
réchauffer de l'huile
Inglese
to purify,
to heat the oil
Spagnolo
refinar aceite
Italiano
depurare,
raffinare,
riscaldare l'òlio
Tedesco
klären,
läutern,
das Öl aufwärmen.
àlghida àlgada
alghidadòre , nm: argadadore, arghedadore Definizione chie manígiat s'àrgada Sinonimi e contrari ogruadori Frasi como sos arghedadores che sunt mortos Etimo srd.
alghídha, alghídhu agrídha
àlgia àglia
algiólu , nm: alzolu,
argiolu,
arjolu,
arzolu,
olgiolu Definizione
guronedhu chi essit in s'oru de is prabaristas; a logos, fintzes sa pigota
Sinonimi e contrari
abruzone,
braxolu,
corjolu 1,
elmizolu,
frommizolu,
grumigiolu,
mammurgiolu,
momorgiolu,
morrungiolu,
mumungioni 1,
sulzolu,
trummunzolu
/
aelogu,
pigota
Cognomi e Proverbi
smb:
Argiolu
Terminologia scientifica
mld
Etimo
ltn.
variolus
Traduzioni
Francese
orgelet
Inglese
sty
Spagnolo
orzuelo
Italiano
orzaiòlo
Tedesco
Gerstenkorn.
àlgiu àgiu
alguèna , nf: arguena,
arguene,
irguene Definizione
sa canna de su gúturu inue passat su papare de buca a s'istògomo; sa canna de su gúturu inue passat s'ària andhandho a o torrandho de is prumones
Sinonimi e contrari
garguena
/
aghentolu,
bilguzu,
gaigastolu,
gorga,
gorguzu,
ingollidosu,
ingrastolu,
ingullidorzu,
ingurtidórgiu,
ugrullu,
valgastolu
Frasi
ti ndhe pigat su coro a s'arguene ◊ lu leat a sa coa e li frigat su pè in s'alguena ◊ su corbu fit croculendhe cun totu s'arguena ◊ unu nodu mi serrat s'alguena chi no mi lassat mancu murmutare
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
œsophage
Inglese
esophagus
Spagnolo
esófago,
tráquea
Italiano
esòfago,
trachèa
Tedesco
Speiseröhre.
alguíre aggruíre
algulènta, alguléntu , nf, nm: arculentu, argulentu Definizione cun custu númene si narant tres calidades de erba linnosa: a sa calidade ligustica dhi narant puru frore de Santu Giuanne; a sa calidade millefolium dhi narant erba de feridas, de fertas, de corpu apertu ca est bona po cura Sinonimi e contrari pàdrumu, pàrdamu Frasi est unu focu fatu de chessa birde e de arculentu Terminologia scientifica rbl, rbc, Artemisia abrothanum, Achillea ligustica, A. millefolium Etimo ltn. acre olente.
algúmene alegúmini
alguzínu , nm: argazinu,
arguginu,
arguzinu Definizione
chie custódiat gente ingalerada; una genia de gioga minuda
Sinonimi e contrari
gioghita
Traduzioni
Francese
geôlier,
gardien de prison
Inglese
warder
Spagnolo
carcelero
Italiano
carcerière
Tedesco
Gefängniswärter.
alguzonàdu , agt Definizione nau de laore, chi est suzonadu, dhi est postu s'alguzone, genia de bobboi chi si dhu papat Etimo srd.
alguzòne , nm: arguzone Definizione
genia de bobboi niedhu, de duos millímetros, chi ponet sa cria in su trigu incungiau e dhu punghet, totu
Sinonimi e contrari
gruguglioni,
ilguzone,
orguloni,
suzone
Terminologia scientifica
crp, calandra granaria
Traduzioni
Francese
charançon
Inglese
wheat-weevil
Spagnolo
gorgojo
Italiano
punteruòlo del grano
Tedesco
Kornwurm.
alía , nf Definizione provista de laore chi si giaet a is cojuaos noos po dhos agiudare is primos tempos.
aliàga , nf Definizione afodhonadura de is venas de su budhale in su tretu de su pertusu chi acabbat in sàmbene; si narat fintzes, in cobertantza, de sa natura de s'ómine e fintzes in su sensu de aina, ferramenta Sinonimi e contrari amorranas, murenas / aina 2. pistau e niedhu dh'agatent, a su merighedhu de fiza tua: dhue andho zeo e dh'imparo a tènnere a postu sas manos e s'aliaga puru! 3. su massaju che at arregortu sas aliagas comente at acabbau de tribballare e arrecuiu est a bidha Terminologia scientifica mld.
aliàli! , iscl Definizione
isclamu, foedhu chi si narat candho unu abbarrat ispantau e agiummai no credet a su chi at inténdhiu e però si dhu timet etotu, o fintzes candho si pentzat una cosa chentza ndh’èssere seguros: ih, gi at a èssiri?!…, no at a èssiri, no?!…, podit èssiri diaderus aici!
Sinonimi e contrari
arabora!
Frasi
aliali, no at a èssere, no?! ◊ aliali, no at a èssere, no, chi mi che as ispesu totu?! ◊ aliali, za at a èssere puru, za, chi as fatu cussa, ca tue ses macu puru! ◊ aliali, as a èssere tue cussu chi mi che at furadu sa cosa!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vraiment? sans blague!
Inglese
really?
Spagnolo
¿de veras?,
¿en serio?
Italiano
davvéro?!
Tedesco
wirklich?!
aliàlza, aliàrja, aliàrza, aliàrzu , nf, nm: alivarju Definizione
genia de pigione
Sinonimi e contrari
alibinta,
arbiaxu,
cioni,
mariannedha,
papadrigu,
passarellu,
passariàngia
Terminologia scientifica
pzn, fringilla coelebs
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pinson
Inglese
finch
Spagnolo
pinzón
Italiano
fringuèllo
Tedesco
Buchfink.