assetiósu , agt: setiosu* Definizione chi tenet sétiu, grabbu, maneras bonas de fàere Sinonimi e contrari aggrabbadu, garbosu, modosu Terminologia scientifica ntl.
assétiu , nm: assetu,
sétiu 1 Definizione
nau de ccn. po su cumportamentu, manera grabbosa de fàere, o fintzes chi no giaet cunfidàntzia, chi si credet meda; nau de sa cosa, manera de istare, betu de èssere posta, de cicire bene / donai a. a ccn. cosa = pònnere bene, assentare
Sinonimi e contrari
galania,
garbu,
tratu
/
assentu,
posidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grâce,
politesse
Inglese
politeness
Spagnolo
garbo,
posición
Italiano
assètto,
garbo
Tedesco
Ordnung,
feine Formen.
assétiu 1 , nm Definizione
su pònnere a un'ala, su che istesiare a unu de unu logu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
isolement,
relégation
Inglese
isolation,
internment
Spagnolo
aislamiento,
confinamiento
Italiano
isolaménto,
confino
Tedesco
Absonderung,
Wohnortsbeschränkung.
assétu assétiu
assetulàre assentulàe
assevàre , vrb Definizione tzatzare meda Sinonimi e contrari abbudagare, abbudhai, atatare, mascare, sgagliubbai Frasi mi so vene assevatu.
àssi àsse
assiài asseài
assiàre , vrb Definizione
fàere a errigas, a sias
Sinonimi e contrari
aviai
Frasi
sas istellas si àmpulant, si abbassant, si atrofizant, surcandhe s'àera àssiant
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rayer
Inglese
to rule
Spagnolo
rayar
Italiano
rigare
Tedesco
streifen.
assíat! , iscl Definizione ite mi siat!…, ma càstia!, m'abbàida!…, custu siat!…: totu foedhos po bòllere nàrrere meravígia, ifadu, dispraxere, iscontróriu / assiat za est abberu! = e tandho za est abberu! Sinonimi e contrari lampu! / tandho Frasi assiat cosa! ◊ assiat atreghentu: est un'iscàssiu, sunt sempre brighendhe! ◊ già mi ndhe at dadu de ispaborzu, cussa criadura… assiat! ◊ assiat ingúlumos chi ti ant postu!… ◊ tanta cantu pesat, cust'antunna… assiat! ◊ assiat machine!… ◊ assiat francas de moro, chi mi negas unu ranu!
assiàu , pps, agt Definizione de assiai Sinonimi e contrari contomosu, cosconosu, istantissu, istantufu, tufosu, tastosu 2. tocàt a papai lardu assiau, in tempus de fàmini ◊ su lardu assiau dhu poniant in sa búsciula de su carru, po dh'ingrassai.
assibbiàre , vrb Definizione lassare sa porta aperta unu pagu Sinonimi e contrari afacai, irganzare, iscadangiai, sucunzare.
assíbile , nf: síbile Definizione genia de animale areste: gatagreste o cane de serra Sinonimi e contrari ansile*, bassili, cassí, grassíbile, ibbirru, ischirru, màrcia 3 Terminologia scientifica anar, martes martes latinorum.
assíca , nf Definizione s’abba de su mare bàscia, candho su mare si abbàsciat ca sa Luna dh’atirat a un’àtera bandha (itl. bassa marèa, ctr. umpridura).
assicài, assicàre, assicàri acicài
assíchidu acíchidu
assichillonài , vrb: assichizonare,
atzichillonai Definizione
nau de erbas e mescamente de frutuàriu, essire aortitzu, fàere a sichizone, igragalare; nau de unu, imbeciare, essire totu a tzirbisas che cosa igragalada, chi est sicandhosi
Sinonimi e contrari
acalabiare,
allagorjare,
allartzanai,
astenare,
indisichire,
sicai
/
frongire
Frasi
cussus froris dhus at atzichillonaus s'arrosu mascu
2.
sa pedhi si dhi fuat totu atzichillonada coment'e cussa de una fémina bècia (V.Demuro)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dessécher
Inglese
to whiter
Spagnolo
apergaminarse
Italiano
incatorzolire
Tedesco
einschrumpfen.
assichillonàu , pps, agt: assichizonau Definizione
de assichillonai
Sinonimi e contrari
acaramau,
allaunitu,
allizadu,
assichizonidu,
insicuridu,
pitzau
Traduzioni
Francese
flétri
Inglese
withered
Spagnolo
marchito
Italiano
avvizzito
Tedesco
verwelkt.
assichinàre , vrb Definizione asciutare, sicare, nau de segadas in sa carre candho faent su semu; si narat de sa terra candho dha sicat s'astraore, de granu aortitzu sicau chentza cumprire Sinonimi e contrari assichillonai 2. chena piòere, sa terra est tracada in mesu a su trigu, sos ranos sunt minudos, assichinados, aultidos Etimo srd.