assentricoràu assanticoràtu
asséntu , nm Definizione
su èssere postu bene, firmu, séliu, fintzes su logu inue unu o una cosa est posta; manera de fàere sa cosa, de si cumportare cun cunsideru, cun firmesa; cosa assentada, datos assentaos, iscritos e fintzes paperi cun cosa iscrita
Sinonimi e contrari
acussertu,
arresetu,
arréulu 1,
assébiu,
assentamentu,
assuermu,
ausentu,
incuru,
lista,
prachidesa
/
partoxu
/
firmesa,
giudísciu,
sabiesa
Modi di dire
csn:
sos assentos = sos postorzos de su trigu messadu; is assentus = is localis po su bestiàmini in su furriadroxu; tèniri pagu a. = zúghere pagu sabiore, èssere chentza tinu; de a. = cun seriesa, a sa séria, chentza presse; fàchere una cosa chin a. = cun incuru, bene; restare o imbarare de a. = detzídere, pònneresi de acordu; missa de assentu = missa de s'arretiru, missa pro unu mortu chi nachi tiant bídere in ziru
Frasi
su bentu muilendhe no lassaiat portas in assentu ◊ isse no tenet mai assentu, sempre tribbulendhe ◊ su mundhu est roda e chie l'at formadu no cheret ch'istet sempre de un'assentu (L.Marongiu)
2.
beni dai cuss'altu assentu! ◊ sas mannas de su trigu messadu si che leant a s'assentu e dae s'assentu a s'arzola
3.
su tratu tou e assentu mi at fatu diliriare ◊ cussu est ómine de pagu assentu
4.
lèadi s'assentu de sa cosa chi mi as dadu ◊ zughiat in manos s'assentu pro pagare sa lughe, totu trofizèndhelu ◊ is cummerciantis funt sempri fendi assentus in su libbretu
5.
sa candhela alluta pigadha cun assentu! ◊ a pretziare una bachiana si fachet chin assentu ◊ si fiat postu a trabballai de assentu ◊ pranghítemi in assentu! ◊ satzeldotes, de assentu pedo a bois salude e ghia!
6.
su príntzipe restat de assentu de si che leare a Maria ◊ restant de assentu chi sa robba e su càmiu deviant abbojare a s'istradone ◊ fimis restados de assentu chi deviat torrare
Etimo
ctl., spn.
assento, asiento
Traduzioni
Francese
stabilité,
disposition,
rangement
Inglese
stability,
organisation
Spagnolo
estabilidad,
asentamiento
Italiano
stabilità,
sistemazióne
Tedesco
Stabilität,
Ordnung.
asséntu 1 , nm: assentzu,
atentu 1,
atetu,
atzentzu,
atzetzu,
sénciu Definizione
genia de tupighedha fragosa meda, de colore craru, in colore de prata
Frasi
fatant in cussu logu isfumentu chin fogos de armidhone e de atentu ◊ at sabore de atentu s'alenu tou! ◊ custa est amargura de limbicadu atentu…
Terminologia scientifica
mt, Artemisia arborescens
Etimo
ltn.
absentium
Traduzioni
Francese
absinthe
Inglese
absinth
Spagnolo
ajenjo
Italiano
assènzio
Tedesco
Absinth.
assentulàe, assentulàre , vrb: assetulare,
sentilare Definizione
abbarrare firmos, in assentu, in asséliu, pruschetotu nau cun arrennegu
Sinonimi e contrari
assantaigae,
assebiai,
asserenciai
Frasi
ista sériu, asséntuladi a un'oru! ◊ si ti assentulaias in domo faghias bene, cantu chi ses sèmpere in ziru! ◊ assentuladu chi sias, a un'oru! ◊ asséntula e no curras! ◊ non poto assentulare su sonnu ca su ganile non mi dat pasu ◊ assetuladi innoghe!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se tenir coi
Inglese
to be quiet
Spagnolo
estar quieto
Italiano
star quièto
Tedesco
ruhig sein.
assentziàu , agt Sinonimi e contrari alleputziu.
assentziòne ascensciòne
asséntzu asséntu 1
asseónzu , nm Definizione
su si fàere asseau, de sabore malu, nau de s'ógiu, de su lardu; est fintzes su fragu de s'ogiuseu de unu pegus mortu, in campu, chi faet fuire is àteros pegos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rancissement
Inglese
going rancid
Spagnolo
ranciedad
Italiano
irrancidiménto
Tedesco
Ranzigwerden.
asseoràdu , agt Definizione its, assidigorzadu? Frasi bàrriu de rasta, isceta asseorada in su tzilleri, impresse pedit una birra frisca.
assepàre , vrb Definizione segare sida a papare po su bestiàmene Sinonimi e contrari afrongiai, assidai Frasi babbu at assepatu sa robba in su cunzatu (G.Farris) Etimo srd.
asseperàre , vrb Definizione pònnere abbandha, distínghere e pònnere a parte una cosa de un'àtera; isceberare su méngius; nau de frores de is matas, ingendrare su frutu Sinonimi e contrari chirrare, isceberai, sceberai*.
asserbàre , vrb: assilbare, assirbare Definizione lassare o pònnere a parte, chistire a un'àtera borta Sinonimi e contrari allogae, arremai 1, arremonire, arribbare 1, chistie, coltoire, golloire Frasi assírbalu in logu seguru su chi as agatadu! ◊ assirbendhe a cras fumis, ma tocait de lu fàghere etotu (Z.A.Cappai)◊ depimus assirbare dinari pro s'annu chi benit 2. sas paràulas chi tenes assilbadas sunt teracas tuas Etimo itl. asservare.
asseredhàe , vrb Definizione fàere o pònnere seredha, ufrare a bentre Sinonimi e contrari abbussotai Frasi segundu su chi papas ti asseredhat.
asseredhàu , agt Sinonimi e contrari
tirchinau
/
bentrudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rachitique
Inglese
rachitic
Spagnolo
raquítico
Italiano
rachìtico
Tedesco
rachitisch.
asserenàda , nf Definizione su asserenare Sinonimi e contrari abbacada, apasigada, asseliada, asseretada | ctr. salarzada, supuzada, zagarada Frasi su chelu at dadu un'asserenada Etimo srd.
asserenàdu , pps, agt Definizione de asserenare 2. no est fàtzile s'ammentu como chi asserenados sunt sos sentidos.
asserenàre , vrb: serenai* Definizione
fàere serenu, pònnere in pàusu, in paghe (ma fintzes pigare su serenu de su note)
Sinonimi e contrari
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asseretare,
assussegai
| ctr.
assulurgiare,
salargiare
Frasi
suta 'e pàsidas umbras m'ingaleno: in tanta paghe sa mente assereno e mi est durche recreu sonniare (P.Giudice Marras)
Traduzioni
Francese
rasséréner
Inglese
to brighten up
Spagnolo
serenar
Italiano
rasserenare
Tedesco
aufheitern.
asserenciài , vrb Definizione giare un'asseliada, bogare de cabu, firmare a un'oru Sinonimi e contrari assebiai, assentulae, asselenare, assussegai Frasi asserenciarí! ◊ asseréncia ingunis!
asseretàda , nf Sinonimi e contrari abbacada, apasigada, asseliada, asserenada, asseretu | ctr. salarzada, supuzada, zagarada Etimo srd.
asseretàre , vrb Sinonimi e contrari apachiare, apasaogare, assebiai, asserenare, assussegai | ctr. assulurgiare, salargiare.