atóu , nm Definizione sa capacidade de atuare, de pentzare bene is cosas, a is cosas e chistiones Sinonimi e contrari atuamentu, seru Frasi pro s’atou chi teniat fit reséssida a si laureare giòvana (M.Danese)◊ no est sèmpere chi a su dinari si acumpanzat s’atou puru ◊ chie no at seru e ne atou mancu abbaidèndhesi in s'isprigu resessit a bider su difetu sou! (A.Carta) Etimo srd.
atoviàre adobiài
atòza atògia
atrabentàre , vrb: atraventare, trabentare* Definizione betare o cuare in d-unu trabentu, in d-una péntuma, in logu chi no dhu potzant o siat difícile mannu a dh’agatare Sinonimi e contrari inculungionae, irborrocare, ispantumare, issussiare / cuerrai, frànghere, impertusare, intanae, intuzare, istichire, tudai / furai.
atrabodhiàre , vrb Definizione improdhare, fàere is cosas male Frasi eo chin sos cumpanzos canta canta isto atrabodhiendhe in poesia (M.Dore) Etimo srd.
atrabúnghere , vrb Definizione cosinzare Sinonimi e contrari afioncai, trabungare Frasi mezus chi trastes betzos atrabunghent sos chi s’ispera in manu ancora astringhent (G.Fiori) Etimo srd.
atrabuntzàre , vrb Sinonimi e contrari atrabúnghere, cosinzare, trabungare Frasi est totu s'ora atrabuntzendhe su caltzone ifrabuladu.
atrabutzàda , nf Definizione su atrabutzai; tanti de cosa chi si leat in d-una borta a treutzu Etimo srd.
atrabutzài , vrb: atrebussai, atrebutzai, atrebutzare, atreuciare, atreutare, atreutzai, treutare* Definizione trebballare o pigare a treutzu, manigiare, pigare su treutzu, púnghere a treutzu, fintzes betare apare sa cosa, agiummai coment’e pigandhodha a treutzu Frasi língua pudéscia, dh'ant a atrebutzai is tiàulus ma in celu no nci pesat de seguru!
atracàdhu, atracàdu , agt Definizione chi istat pagu bene de salude Sinonimi e contrari maladióngiu.
atracàe, atracài , vrb Definizione
sodigare, giare a pitzu, betare manos a unu a trampa candho no si dh’ibertat
Sinonimi e contrari
atacai,
atrapare 1
Frasi
a cussa fémina dh'enta atracada in tali logu e furau ndi dh'enta s'oraria ◊ peronòspera e pesta niedha funt atracandu sa sarmenta, e àteras pestas prus malas funt atracandu sa limba nostra! (G.C.Mameli)
Traduzioni
Francese
attaquer,
surprendre qqn. par la ruse
Inglese
to catch by fraud
Spagnolo
atracar
Italiano
assalire,
sorprèndere con inganno
Tedesco
überfallen,
erwischen.
atracàre , vrb: atragare,
atregare Definizione
su si cuare, firmare, camminare firmandhosi dónnia tanti giaendho atentzione po no si fàere a bíere, iscocandho
Sinonimi e contrari
abbuare,
aclisare,
acuae,
ammacionai,
ammagare,
apatai,
atrapare,
atupare,
cuerrai,
frànghere,
intuzare,
istichire,
istumponai,
tudai
Frasi
sa robba si est atregada ◊ su lèpere est a s'atrega atrega ◊ su batu ch'est essidu atrega atrega ◊ sa gatu li est andhada a s'atrega atrega, a su sórighe, e candho che fit acurtzu che li est brincada a subra ◊ atracatu in su canale, mai ti cheres mustrare (G.Farris)◊ si est atracatu in d-una tupa isetandhe s'inimicu ◊ inoghe colat lestru, mancu si atregat
Traduzioni
Francese
marcher avec circonspection en s'arrêtant
Inglese
to walk cautiously
Spagnolo
esconderse,
andar con circunspección
Italiano
nascóndersi,
camminare con circospezióne,
soffermàndosi
Tedesco
sich verstecken,
mit Vorsicht gehen.
atracàre 1 , vrb: tracare* Definizione su chi faet sa linna candho s'isperrat, si tzacat, si aperit a isperradura (mescamente in is frochidhaduras de is matas) Sinonimi e contrari sacai.
atracatíta , nf: tracatita Definizione genia de pigione chi faet su niu in terra: abbitat e nidat in Sardigna, est una de is atrapaditas Sinonimi e contrari acucadita, alàuda, alimannu, arenarza, atacaterra, chinisera, cucubiu, cucullia, iscrianissa, piatarita, ungallonga Terminologia scientifica pzn Etimo srd.
atrachedhàre , vrb: trachedhare* Definizione matzigare cosa àrrida; fàere sa moida chi faet su nie candho si càtzigat o si movet, su fogu abbruxandho sida frisca o chi si faet isparandho, fintzes is dentes chi si frigant apare a forte Sinonimi e contrari atracare 1, sacai, trachidare, tzacarrai / abbruxai, isparare.
atràcu , nm Definizione su si apostare, su istare atrapadu; su acostire e istare de is naves in su portu Etimo srd.
atraènte, atraènti , agt Definizione nau de unu, chi praghet a dh’abbaidare, bellu a dhu bíere Sinonimi e contrari arranguitzu, atrativu, bellu, galanu Frasi friscu, fist incantosu veramente e como, tristu, ca ses allizadu, ne colore ne forma as atraente.
atràere , vrb: atràghere,
atrairi,
atràiri Definizione
tirare, acostire una cosa o a ccn. a sèi, acanta, tirare apitzu, nau fintzes de su pràghere de gente o cosa; tirai a ccn. o a ccn. cosa, tènnere assimbígiu
Sinonimi e contrari
abbaradhare,
atirai
/
assemizare,
assimbigiai
Frasi
dogna criadura atrait a sa Natura
2.
custu piciochedhu atrait a su fradi: est lintu e pintu su fradi! ◊ su fizu a su babbu si li atraet ◊ no dhi assimbillat meda, ma gei dh'atrait
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
attirer
Inglese
to attract
Spagnolo
atraer
Italiano
attrarre
Tedesco
anziehen.
atraessàda , nf Definizione
su atraessare
Sinonimi e contrari
atraessamentu,
atraessu,
colada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
traversée
Inglese
crossing
Spagnolo
cruce
Italiano
attraversata
Tedesco
Überschreiten.