dormíu , pps, agt Definizione de dormire; chi est dormindho; nau de chie no est giaendho o costumat a no giare atentzione comente si tocat, o chi tenet tropu pagu presse in is fainas Sinonimi e contrari sonniciosu | ctr. ischidadu, schidu Modi di dire csn: drommidu che púdidu = aici meda de pàrriri unu mortu de diora (chi pudescit), dromiu che porcu; fai su drommiu = fàghere su tontu; sèmene dormiu = betadu in sa terra ma ancora a nàschere pro s'assutore Frasi apo drommidu pro su piús suta de calchi àlvure ◊ citidi, sonnigosu, ca tue ti ses crocau e drommiu! ◊ su frari piticu, candu at papau, si nc’est drommiu ◊ innantis de bessiri emu dormiu cuatru o cincu oras ◊ istanote no bi amus drommidu nudha! 2. fia drommidu a supa ma mi ndhe at ischidadu su treghentu de su riu ◊ fit nessi duas oras drommidu che púdidu.
dorriminzòla , nf Definizione unu de is tantos númenes de sa natura de s'ómine Sinonimi e contrari cozona, dòrrola, ghignu 1, grunilla, minca, pica 3, pigliona, piola 2, pisseta, pitzota.
dòrrola , nf Definizione sa natura de s'ómine Sinonimi e contrari cozona, doddoredha, ghignu 1, grunilla, minca, pica 3, pillica, pigliona, piola 2, pisseta, pitzota Terminologia scientifica crn.
dorròntza , nf Definizione bardúfola, genia de giogu Sinonimi e contrari badhadrufa, badrufa, marrócula Frasi sos pitzinnos sunt zocanne cun sas dorrontzas Terminologia scientifica ggs.
dorrulódhu , nm Definizione bardúfola istrígile, fine, longa Sinonimi e contrari madharone Terminologia scientifica ggs.
dorsàle , agt Definizione nau de su filu de s'ischina: ispina d. (is ossos).
dortidúdine , nf Definizione
su èssere trevessos, trotos, su no èssere bonos a cunsiderare (o su no bòllere cunsiderare) is cosas e giare arrexone a chie dha tenet
Sinonimi e contrari
arrevesciori,
dortine,
revessidade,
revessura,
revessiu,
tortíghine,
trotímene
| ctr.
sabiesa
Frasi
lampu ca ndhe zughet, de dortidúdine, cussu, est abberu: mancu a fune afilat!
Traduzioni
Francese
sottise
Inglese
silliness
Spagnolo
estupidez
Italiano
stoltézza
Tedesco
Unklugheit.
dortímine , nm: trotímene Definizione
su èssere trevessos, trotos, su no èssere bonos o no bòllere cunsiderare e ne fàere is cosas giustas e giare arrexone a chie dha tenet
Sinonimi e contrari
arrevesciori,
dortidúdine,
tortíghine
| ctr.
giustidadi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
injustice
Inglese
injustice
Spagnolo
terquedad,
s.t. de una persona torcida
Italiano
ingiustìzia
Tedesco
Unbilligkeit,
Unklugheit.
dortíne , nm: torteine Definizione su èssere trevessos / leàrela in d. = a trotu, a su contràriu, no bòllere cumprèndhere Sinonimi e contrari dortidúdine, trotímene | ctr. sabiesa Frasi addaghi la leant in dortine no bi at aficu, cun custos vetzos! Etimo srd.
dórtu dóltu
dórtziu , pps Definizione de dòlere Sinonimi e contrari dólidu, dófidu, dóssiu, incréschidu.
dòsa , nf: dose, dosi Definizione tanti de una cosa, de una sustàntzia, de pònnere, de pigare o de giare Frasi custus giòvunus funt isbandaus, aspetendi s'amigu cun sa dosa de sa droga, sa dosa chi podit èssi s'úrtima!
dosadòre , nm Definizione genia de misura.
dosadúra , nf Definizione su dosare, su istabbilire is doses, su tanti de giare, de pònnere, de pigare, de una cosa.
dosàre , vrb Definizione
su istabbilire is doses, su tanti de giare, de pònnere, de pigare de una cosa
Traduzioni
Francese
doser
Inglese
to dose
Spagnolo
dosificar
Italiano
dosare
Tedesco
abmessen,
dosieren.
dòse dòsa
doséliu , nm: dusellu Definizione
genia de pabaglione de lussu, poderau in artu cun bàtoro fustes, po bogare su Santíssimu in crufessone; genia de istúgiu o isfera de chéjia, de oro, po pònnere in s’artare o portare in crufessone su Santíssimu
Sinonimi e contrari
baldachinu,
impàliu,
pàliu 1,
subacelu
/
espositóriu,
tusedhu
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
ostensoir
Inglese
monstrance
Spagnolo
dosel,
ostensorio
Italiano
ostensòrio
Tedesco
Monstranz.
dòsi dòsa
dosína , nf: dusina,
duzina,
giugina,
tozina,
zozina* Definizione
dóighi, su tanti de dóighi
Sinonimi e contrari
dóichi,
giussina
Modi di dire
csn:
ponnirisí in duzina = fichirisí aundi no cumbenit, inue no tocat; de unu pragere una dusina! = si acetat mi faet praxere, si no acetat mi ndhe faet unu prus mannu
Frasi
is féminas in s'ierru andànt a bendi una dusina de pillonis de tàcula ◊ in s'aposentu dhue apu postu una mesu dusina de cadiras
2.
dèu aspetandudí… e tui postu de dusina, mancu dolori de conca!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
douzaine
Inglese
dozen
Spagnolo
docena
Italiano
dozzina
Tedesco
Dutzend
dossighédhu , nm Definizione min. de dossu: dossu, carena minore, de piciochedhu.