dopiète, dopiètu , nm Definizione
tiru, isparu dópiu, unu avatu de s'àteru
Sinonimi e contrari
/
cdh. dupietu
Frasi
a canno intenno unu dopiete cràdiu chi pariat unu vallu! (V.Mura)
Traduzioni
Francese
tir de chasse doublé
Inglese
double shot
Spagnolo
doblete
Italiano
doppiétta
Tedesco
Doppelschuß.
dopiònes , nm Definizione is alas de su càncaru, de su grofale.
dópiu , nm, agt, avb Definizione
cantidade leada duas bortas, duas bortas tanti, a duas bortas
Sinonimi e contrari
ateretantu
| ctr.
mesu
Modi di dire
csn:
pizu de cosa (paperi, arrobba) a dópiu = a dua piza, a duus pillus; sonai a dópiu = sonai s'addópiu
Frasi
a mie mi ndhe ant dadu su dópiu de su chi ant dadu a tie ◊ sa coberta si l'at betada subra a dópiu ca teniat fritu ◊ biendi ca sudas prus de cantu sudu, a su dópiu meritas vantu
2.
is crabas dh'iant postu infatu, a su mortu, cun is pitiolus chi sonànt che campanas a dópiu
Cognomi e Proverbi
smb:
Doppiu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
double
Inglese
double
Spagnolo
doble
Italiano
dóppio
Tedesco
Doppelte,
doppelt,
zweifach.
dòra dòda
doradíglia, doradílla , nf: durundilla Definizione
una genia de fílighe chi creschet in is muros e perdigàrgios
Sinonimi e contrari
dorafilla
Frasi
bufana arculentu, frazia, pistidhori, sentziana, doradilla e àteras ervas pro meichina
Terminologia scientifica
rba, ceterach officinarum
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
cétérac
Inglese
kind of fern
Spagnolo
doradilla
Italiano
èrba rùggine o félce dorata
Tedesco
Milzfarn.
doradòre, doradòri , nm Definizione chie tenet s'impreu de fàere s'indoradura de prendhas o àteru Sinonimi e contrari indoradore.
dorafílla , nf Sinonimi e contrari doradíglia Terminologia scientifica rba.
dòrchere , vrb: tòrchere* Definizione
fàere trotu, incrubare a una parte; cumbínchere o fàere cambiare idea a unu
Sinonimi e contrari
ancrucare,
atrotiai,
intonchinare
| ctr.
indritare
Frasi
mi dolet su pódhighe comente mi l'apo dórchidu
2.
a isse pagu lu dorches, mancari l'impromitas totu s'oro de su mundhu!
Traduzioni
Francese
courber,
plier
Inglese
to fold,
to twist
Spagnolo
doblar,
retorcer
Italiano
piegare,
stòrcere
Tedesco
biegen.
dórchida , nf: tórchita Definizione
su dòrchere, trochidura, nau mescamente de un’arremu chi s'isfortzat a tropu girandhodhu de mala manera a una parte
Sinonimi e contrari
isgúbberu,
istortonzada,
recracadura,
trochidura,
trunchinada
Frasi
comente so rutu mi apo fatu una dórchida a su pè
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
torsion,
entorse
Inglese
twist,
sprain
Spagnolo
torcedura
Italiano
stòrta
Tedesco
Verrenkung.
dorería , nf Definizione cosas trebballadas cun oro, prus che àteru istrégiu.
dórfiu, dórfitu dófidu
dormidèra , nf Definizione
sa pubúntzula (o conca) inue faet su sèmene su pabaule comente perdet su frore
Frasi
mi portàst a ispibionai dormideras e ispigas, candu fui pipiu
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
spn.
(a)dormidera
Traduzioni
Francese
capsule du coquelicot
Inglese
poppy-head
Spagnolo
cápsula de la amapola (papaver rhoeas),
adormidera (es el papaver somniferum)
Italiano
càpsula del papàvero
Tedesco
Mohnkapsel.
dormidòre , agt Definizione chi dormit a tropu Sinonimi e contrari sonniciosu Cognomi e Proverbi prb: ómine dormidore pagu cuidadosu Etimo srd.
dormidúra , nf: drommidura Definizione su dormire / faisí a d. = istentàresi meda cun carchi cosa (es. manighendhe cosa bona) 2. ti ses fatu a drommidura cun cussus pistochedhus! ◊ cussus, candu atacant a cristionai de candu ant fatu su sordau, si dhoi faint a drommidura! Etimo srd.
dormíre, dormíri , vrb: drommire,
drommiri,
drumire Definizione
pigare sonnu; batire sonnu, fàere pigare sonnu; istare chentza fàere, chentza àere contivígiu e ne pentzamentu, giare pagu atentzione; fintzes giare s'addromitiolu, fàere dormire / ger. drommindhe, drommendhe, dromminno; a./c.: si no est prnl. pigat s'aus. ai/àere po fàere is tempos cumpostos
Sinonimi e contrari
indormiscai,
ingalare,
insonnigai
| ctr.
bigiare 1,
ischidare,
issonnigare
Modi di dire
csn:
drommí a orixedhas = a iscutas; drommiri a sonnu de pilloni, a s'abbizu = a sa lerta pro si abbizare calesisiat ischimuzu o móida, cun su pentzamentu de si acatai de ccn. cosa; drommire che sacu = a sonnu surtu, sonnu grai
Frasi
serra is ogus e dromidia! ◊ seu drommendi pagu, totu a orixedhas ◊ unu si drommit addaghi tenet sonnu ◊ làssalu ca est drommidu! ◊ pesadindhe, za as drommidu meda! ◊ drommidu as, istanote? ◊ si est imboligau in sos ammuntos e torrau a dormire ◊ su pipiu si nch'est dormiu ◊ no b'aiat drommidu, mamma tua, si no ndhe li aias collidu sa robba!
2.
sa mama che at drommidu su pitzinnu ◊ sa dida dormit su pipiu santziendu su bartzolu ◊ anninnia anninnia, drommire ti cheria, coro meu!
3.
ite nachi as a mezorare si drommis! ◊ Sardigna chi drommis in manus allenas, est lómpia s’ora e no ti ndi ses pesada! (G.Zedda)
4.
dh'ant operau sentza de dhu dormiri
Cognomi e Proverbi
prb:
chie drommit meda póberu resessit ◊ chie dormit a pitzinnu pianghet a betzu
Etimo
ltn.
dormire
Traduzioni
Francese
endormir
Inglese
to put to sleep
Spagnolo
adormecer
Italiano
addormentare,
dormire
Tedesco
einschläfern,
schlafen.
dormischída, dormiscída , nm: dromischida Definizione
su èssere intr'e billa e sonnu, tra ischidaos e dormios
Sinonimi e contrari
trabbillessonnu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
demi-sommeil
Inglese
drowsiness
Spagnolo
duermevela
Italiano
dormivéglia
Tedesco
Halbschlaf.
dormitài, dormitàre , vrb: drommitai Definizione
èssere sonnisonni, èssere o istare intr'e billa e sonnu, a su dormi dormi, tènnere sonnu
Sinonimi e contrari
addormichinzare,
melinare,
pintzulare,
sonnigai
/
sconchiai,
sconcoinai,
tzurumbecare,
tzilibbecare
Traduzioni
Francese
sommeiller
Inglese
to doze
Spagnolo
dormitar
Italiano
dormicchiare
Tedesco
schlummern.
dormitógliu , nm, nf: dormitorju, dromidòrgia, dromidortzu, dromidroxu Definizione su logu inue si dhue crocat a dormire, in campu, aifatu de su bestiàmene: alabinna, ala de sepe, aprigu, o àteru Sinonimi e contrari corcadorju Frasi chi ti ghetu sa lantzada a su gúturu ti allupu in sa dromidòrgia!◊ in su pinnetu si est postu a fàede su dromidortzu de sida Etimo srd.
dormitóriu , nm: addormentóriu,
drommitóriu Definizione
su fàere dormire cun meighina, sa meighina etotu chi si giaet po addromitiolare su malàidu prus che àteru po dhi fàere calecuna operatzione / dare o fàghere su dormitóriu
Sinonimi e contrari
addromitiolu,
anestéticu,
indrommitóriu
Frasi
a sa pessone de operare li daent su drommitóriu e no si sapit de nudha ◊ in sas tzucas de su binu bi ponzesint su drommitóriu pro lu combidare a sas guàrdias
Traduzioni
Francese
anesthésie,
anesthésique,
narcose,
somnifère
Inglese
anaesthesia (general),
anaesthetic,
sleeping pill
Spagnolo
anestesia
Italiano
narcòsi,
anestesìa,
sonnìfero,
anestètico
Tedesco
Narkose,
Schlafmittel,
Narkotikum.
dormitórju dormitógliu