fundàbi , nm: fundali,
fundhale,
funnale Definizione
su tretu de fundhu (mescamente su tretu prus bàsciu in su truncu de matas mannas, fintzes de domos), su tretu prus atesu (fintzes de unu possessu, su tretu a s'àtera bandha de s'intrada), sa parte prus in fundhu de su mare, de unu muru, in terra, e su fossu puru; logu chi faet a badhe, bàsciu e in paris che a sa cea, ma prus úmidu, peale de monte; sa síngia o erriga chi si paret tra terra e aera, atesu (si narat prus che àteru pl.); in sa carena, su tretu de is nàdigas; su fundhurúgiu, mescamente su chi faent unas cantu cosas postas in istrégiu; logu de matas (fundhos)
Sinonimi e contrari
fundhache,
fundhera,
fundhu
/
imbasamentu
/
badhe
/
feche
/
padente
/
ttrs. fundari
Modi di dire
csn:
fundali de àcua = poju, paule de abba, garropu, fundagu; fundhale de àrbure = su chi abbarrat in terra, paris cun sas raighinas, de un'àrbure pustis segada; su fundhale de s'ulicra = su fossighedhu suta de s'origra; su fundali de sa massa (laore) = su trigu de fundhu, in terra, in s'arzola
Frasi
tue depes èssere issiu dae su fundhale de s'iferru, ghetadommos! ◊ sos fundhales de su mare sunt fungudos cantu prus si andhat a mesu ◊ ant fatu is fundhales de sa domo a picu e a pala ◊ eus bíviu in cussu frius de su fundabi de sa funtana ◊ pigai s'ànima sua e ghetaincedha a fundali!
2.
est in su fundali pascendi is brebeis
3.
sos fundhales sunt rujos ◊ a iscurigadroxu su fundali no s'iscerat prus ◊ s'ispacat s'aera che melagranada, fundhales biaitos s'iscavacant ◊ su funnale cara a Tíana est inniedhigannosi
4.
non papat pisci po no s'isfundi su fundali ◊ custas mudandas parint piticatzas po su fundali tuu
5.
chin s'ape issos cherent isfrutare sos frores de su fundhale pro buscare leu e chera, papa e mele
Terminologia scientifica
slg, crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vallée,
horizon,
souche
Inglese
valley,
horizon,
stump
Spagnolo
valle,
horizonte,
cepa
Italiano
vallata,
orizzónte,
céppo
Tedesco
Talebene,
Horizont.
fundadòri , nm: fundhadore Definizione
chie fundhat (o at fundhau), cumènciat calecuna òpera de importu mannu
Traduzioni
Francese
fondateur
Inglese
founder
Spagnolo
fundador
Italiano
fondatóre
Tedesco
Gründer,
Begründer.
fundàgu , nm Definizione poju, madrina, paule de abba Sinonimi e contrari allagarzu, ludrina, uldagu.
fundài , vrb: fundhare Definizione
cumenciare un'òpera, unu sótziu, pònnere is fundhamentos de calecuna cosa de importu mannu, fintzes àere fundhóriu, arrexone e sustàntzia (po is domos si narat betare fundhamentos); nau de fogu (e a ispantu), in forma rfl., pesare, cumenciare a allúere, a s'istèrrere / f. is cadiras = pònnere su fundhu a sas cadreas
Sinonimi e contrari
comentzari,
fundamentai
Frasi
su díciu est bene fundhadu: paret setéscia divina!
2.
si fundhat unu fogu… chi est abbarradu dies e dies tenindhe!
Etimo
ltn.
fundare
Traduzioni
Francese
fonder,
constituer
Inglese
to found,
to constitute
Spagnolo
fundar
Italiano
fondare,
costituire
Tedesco
gründen.
fundaína , nf: fundhana Definizione malesa chi s’istàgiat e ponet in su fundhu de un'istrégiu cun calecuna cosa lícuida (binu, ógiu, àteru deasi) Sinonimi e contrari colàciu, fundhalíssia, fundhuluza, ludàciu, mundurúglia, pasadura Etimo srd.
fundàli fundàbi
fundalínu , nm Definizione matighedhas, matedu piticu.
fundamentài , vrb Definizione betare fundhamentos, comienciare una faina, un'òpera Sinonimi e contrari fundai.
fundamentàli , agt: fundhamentale Definizione chi faet de fundhamentu, chi est de importu mannu de no ndhe pòdere fàere a mancu Sinonimi e contrari impoltante.
fundaméntu , nm, nf: fundhamenta,
fundhamentu,
funnamenta Definizione
su cuménciu, sa parte de fundhu, sa chi aguantat s’arrestu de un'òpera, de una domo, de un’isciéntzia: si narat fintzes in su sensu de arrexone, motivu; a logos, su pomentu
Sinonimi e contrari
fundhache,
fundhu,
imbasamentu
/
pamentu
Modi di dire
csn:
sa fundhamenta = sos fundhamentos; ghetai o isterri is fundamentus = betare, fàghere sa parte de fundhu de sos muros de unu fràigu; torrai a fundamentu unu fabbricau = torrare a fàghere dae fundhamentos una domo; fundhamentu de binza = giuali, órdine de bide
Frasi
che at betadu sa domo dae sos fundhamentos ◊ mi apu fatu portai duus carrus de pedra e seu giai po isterri fundamentu
2.
ponide s'onestade a fundhamentu! ◊ si no ti dongu fidi, tengu fundamentu poita ti connòsciu (L.Cadoni)
3.
beneitu su fundhamentu chi est nàschidu su binu!
4.
su fai su ludu bolliat narri a aparixai su fundamentu de is istampus chi dhui fuant
Terminologia scientifica
dmo
Etimo
ltn.
fundamentum
Traduzioni
Francese
fondation
Inglese
foundation
Spagnolo
fundamento,
cimientos
Italiano
fondaménto,
fondaménta
Tedesco
Fundament,
Grundlage.
fundàrgiu , nm Definizione logu in bàsciu, a badhe Sinonimi e contrari fundabi
fundària , nf Sinonimi e contrari fundesa, fungària, fungori, fungudesa, profundhidade Etimo srd.
fundarílla , nf Sinonimi e contrari fundaina, fundhalíssia, funguluza Etimo srd.
fundarillósu , agt: fundurullosu Definizione chi giughet o chi dhue at fundhurúgiu Sinonimi e contrari fundhuluzosu Etimo srd.
fundatziòni , nf: fundhassione, fundhatzione Definizione prus che àteru, sótziu chi si cuncordat cun calecunu iscopu.
fundédhu , nm Definizione trastu de orrobba modhe, a triàngulu, de pònnere a fundhu po imbodhigare su culitu de sa criadura minuda: sa parte larga apalas, sa punta de passare in mesu de is cambas ananti e acapiau totu impare in bentre.
fundèsa , nf Definizione sa distàntzia inter is oros e su fundhu de unu logu o de un'istrégiu Sinonimi e contrari fungudesa, profundhu, tuvucaria Frasi sa fundesa de su mari càmbiat de tretu in tretu.
fundhàche , nm: fundhaghe Definizione
is partes prus in fundhu; a logos fintzes frundhagu, magasinu interrau asuta in sa domo
Sinonimi e contrari
fundabi,
fundamentu,
fúndhigu,
fundhu
/
frundhagu
Frasi
sos fundhaches de sas péntumas sunt fungudos ◊ cudhas peràulas ispannant antigos sentimentos in su fundhaghe de s'ànima
2.
tenet su fundhaghe prenu de casu, binu e de dónnia gràtzia de Deus
Traduzioni
Francese
profondeur,
abysses
Inglese
abyss,
deepness
Spagnolo
profundidad,
abismo
Italiano
profondità,
abisso
Tedesco
Tiefe,
Abgrund.
fundhàcru, fundhàcu frundhàgu
fundhadòre fundadòri