fecundhàre , vrb Sinonimi e contrari imprignare, improssimare.
fedàle, fedàli , agt, nm: avedali,
etale,
fetale Definizione
chi o chie tenet su matessi tempus, de annos, est de su matessi fedu
Sinonimi e contrari
avedu
/
cdh. fidali
Frasi
custos duos sunt fedales ca sunt nàschidos su matessi annu ◊ iat bitu is fedalis pigandu a su cúcuru de sa Serra ◊ cussus funt fedalis suus, mascus e féminas ◊ isse at ammoradu chin d-una fedale
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
du même âge
Inglese
contemporary,
same age
Spagnolo
coetáneo
Italiano
coetàneo
Tedesco
gleichaltrig,
Altersgenosse.
fedàna, fedànu , nf, nm Definizione is pipios Sinonimi e contrari crialla, fedóriu, feduliu, fegliutina, pipiàglia, pisedhina Frasi su fedanu fut abbochinandhe ca v'aiat unu batiale Etimo srd.
fedàre , vrb: afedai Definizione
fàere fedu, fàere fígios
Sinonimi e contrari
achisciare,
afigiare,
agnare,
fizolare
Cognomi e Proverbi
prb:
fémina chi no fedat, mai bene meledat
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
procréer
Inglese
to procreate
Spagnolo
procrear,
engendrar
Italiano
procreare
Tedesco
zeugen.
fedàza , nf Definizione su chi si narat unu pagu a ingannu a unu po si dhu fàere a sa manu, po dhu tènnere a favore Sinonimi e contrari frandhigu, improsadura, improsu Frasi sas fedazas de sa propagandha tambedhant onzi cuzolu de su mundhu (P.Fogarizzu).
fède , nf: afede Definizione
prendha de oro chi si donant cojuandho is isposos a pònnere in su pódhighe de s’anedhu in sa manu
Sinonimi e contrari
anedhu,
manafidi,
maninfiore,
matzete
Etimo
itl.
fede
Traduzioni
Francese
anneau nuptial
Inglese
wedding-ring
Spagnolo
alianza
Italiano
anèllo nuziale
Tedesco
Ehering,
Trauring.
federàle , agt Definizione chi pertocat una federatzione, de sa federatzione.
federassiòne, federatziòne , nf Definizione genia de acórdiu tra istados diferentes chi po calecuna chistione si ponent impare; organizatzione de is setziones de unu partidu in su territóriu.
fedhíssa , nm Definizione chinisu budhiu, abbrigau Sinonimi e contrari fadhisa, fairivàiri.
fedína , nf Definizione certificau penale, documentu inue dhu'est iscritu si unu at fatu calecuna cosa contrària a is leis.
fedóriu , nm Definizione is pipios Sinonimi e contrari crialla, feduliu, fegliutina Frasi in Mogorella naraus fedóriu totu is pipius Etimo srd.
fédu , nm: fedus,
fetu Definizione
criadura, su fígiu, is fígios, siat de gente e siat de animales, chentza naschios o fintzes candho funt piticos
Sinonimi e contrari
scedu
/
pisedhina
Modi di dire
csn:
èssere de primu f. (nau de fémina, de animali) = chi at fatu/angiau su primu fillu; catzare su f. = aurtire, fàghere su fedu chentza lómpidu; èssere de su matessi f. de un'àteru = àere su matessi tempus, èssiri avedalis; dare f. = pònnere sos crabitos a súere; débbili che f. = débbile, díligu meda; mascu de f. = mascru berbeghinu
Frasi
sa crapa anzat a cropa e a bortas fachet tres fedos puru ◊ cust'animale zughiat su fedu mortu in bentre ◊ currendhe a tota fua, s'ebba si giughet fedu ndhe catzat su fedu!
2.
zente meda bi aiat riunia: betzos, giòvanos, minores e fedu ◊ tue no ses piús fedu: che ses antzianu! ◊ sendhe fedu benio a inoghe a regòllere sa fruta de cust'àlvure ◊ fais is cosas coment'e su fedu! ◊ su fedu funt in iscola
3.
fizu meu est de su fedu de fizu tuo
4.
su fedighedhu in bidha est essiu pro fàere s'allelleu pro fàere a pròere
Etimo
ltn.
fetus
Traduzioni
Francese
embryon,
fœtus,
enfants
Inglese
embryo,
fetus,
children
Spagnolo
feto,
prole
Italiano
embrïóne,
fèto,
pròle
Tedesco
Embryo,
Fetus,
Fötus,
Kinder (Pl.),
Jungen (Pl.).
fedulíu , nm: fetuliu Definizione
totu su fedu, is pitichedhos, is fígios, sa minudia; piciochedhu minore
Sinonimi e contrari
ciuciudhia,
crialla,
edora,
fedana,
fedóriu,
fegliutina,
pibidhia,
pipiàglia,
pisedhina,
pitzinnàglia
/
creadura,
pipiu
Frasi
a betzu fachiat fainas de feduliu ◊ su feduliu est zirellu ◊ a bi ndhe at de feduliu, in cussa domo!…
2.
ma ses macacu abberu… chi pianghes pares unu feduliu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
les petits,
les enfants
Inglese
children,
kids
Spagnolo
los pequeños
Italiano
i piccoli,
i bambini
Tedesco
Kinder (Pl.).
fedumédhu , nm Definizione
fedu apenas ingendrau, pitichedhu, o fintzes naschiu ma minore, nau mescamente de angiones e crabitos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fœtus,
les petits des animaux
Inglese
fetus,
joey
Spagnolo
feto,
cría
Italiano
fèto,
i piccoli (degli animali)
Tedesco
Fetus,
Fötus,
Jungen (Pl.).
fédus fédu
fège, fèghe, fègi fèche
fegliúdu fallúdu
fegliutína , nf: figliotina, figliutina, fillutina Definizione is minores, is fígios piticos, nau fintzes unu pagu a disprétziu de piciochedhos malos Sinonimi e contrari crialla, edora, feduliu, pigliotina, pipiàglia, pisedhina, pitzinnàglia Frasi tzente manna, pitzinnos e figliutina si colloint in sa pratza ◊ sa figliutina de sa vidha est sonanne su matraculone ◊ calicunu si nche ispenniat su dinari in binu dassanne sas muzeres e sa figliotina istéssitos dae sa gana.
fegòne , nm Definizione chie costumat a s'imbriagare, nau a disprétziu Sinonimi e contrari afecau, afegonadu, coidori, fecosu, fexadori, imbreacone Frasi unu fegone perdulàriu li deit lolluru nèndheli chi sa cosa chi si bufat si pagat puru! ◊ eh, si mi as coglionadu ocannu, no tet èssere s'àteru chi apo a fàghere chin tegus, fegone! Etimo srd.
fegósu fecósu