favoriàre , vrb Sinonimi e contrari favorèssere Frasi chi Deus bos favóriat cantu bos pregades!
favoríle , nm Definizione terrenu a pàsculu Sinonimi e contrari pabadili.
favoríle 1 , agt Definizione
chi est a favore, chi andhat in favore
Sinonimi e contrari
| ctr.
contràriu
Frasi
chie est favorile a s'unu e chie est favorile a s'àteru
Traduzioni
Francese
favorable
Inglese
favourable
Spagnolo
favorable
Italiano
favorévole
Tedesco
günstig,
für,
dafür.
favoríre, favoríri , vrb Definizione andhare o essire in favore, in agiudu, èssere de agiudu Sinonimi e contrari favorèssere, favoressire Frasi a pèrdere bestiàmine, a no incunzare nudha sunt cosas chi sutzedint a chie triballat in su sartu candho s'annada no li favorit Etimo itl. favorire.
fàvula fàba 1
favulàrju fabulàrzu
favúle faúle
faxinàu , agt Definizione
nau de cuadhu, chi giughet su pilu arbu ammesturau
Traduzioni
Francese
rubican
Inglese
white-spotted horse
Spagnolo
roano,
rubicán
Italiano
rabicano
Tedesco
scheckig.
faxólu fasólu
faxulédhu fasolédhu
fazellàdu , pps, agt Definizione
de fazellare; chi est dilliriandho, pistighingiosu o pentzamentosu meda
Sinonimi e contrari
disatinau,
pistighingiosu,
schinitzosu
Traduzioni
Francese
agité,
inquiet
Inglese
raving,
restless
Spagnolo
delirante,
agitado
Italiano
farneticante,
irrequïèto
Tedesco
phantasierend,
unruhig.
fazellàre , vrb Definizione pònnere fazellu, pistighíngiu mannu Sinonimi e contrari oriolare Etimo itl.t vagellare.
fazéllu , nm Sinonimi e contrari
abbalàviu,
atàviu,
pedighinu,
pestighinzu,
ischinitzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
agitation,
tapage,
bruit
Inglese
restlessness,
uproar
Spagnolo
inquietud,
ruido
Italiano
irrequietézza,
chiasso
Tedesco
Unruhe,
Lärm,
Krach.
fazòrba , nf Definizione faba giolva o silícua cràbina, genia de matedu chi no faet a mata manna, tfaet fragu pudésciu e una tega manna Sinonimi e contrari giolba, tilibba Terminologia scientifica rba, Anagyris foetida Etimo srd.
febàu fabàu
fèbi , nm: fei,
fele,
feli Definizione
genia de busciuchedha chi portat su figau e arregollet una sustàntzia birde, de matessi númene, chi si faet in su figau e serbit in is istentinas a digirire su grassu: si leat coment'e assimbígiu po totu is sabores marigosos; in cobertantza, arrennegu, tzacu chi si provat po calecuna cosa, marigosa o belle e pagu praghillosa che a su fele etotu; capacidade de su cristianu de sentire dispraxere e arrennegu po calecuna cosa trota, chi andhat male
Sinonimi e contrari
afuta,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
cardedha,
crocone,
ele,
felone,
gormone,
grema,
malusàmbene,
stacu,
studugu
Modi di dire
csn:
fele giagadu = fele cazadu, malu a essire (fintzas zenia de maladia chi cazat su fele); tragare fele, carriai su feli = ingullire fele, pigàrendhe fele, leàresi arrennegu, cherpu; pònnere, dare, fàghere f. = fai cherpu; èssere cun su f. in pitu ’e dentes = male arrennegadu; rànchidu che f. = marigosu meda
Frasi
acontzendhe un'animale, candho s'irmatat, su fele est sa prima cosa de ndhe catzare e frundhire
2.
de su fele de su sero làssandhe a su manzanu! ◊ su sennori, grogànciu de bisura, de su feli si fiat furriau birdi ◊ candu dhi est passau su feli si est crocau ◊ a la bídere goi frundhida, sa cosa, mi ndhe pigat unu fele!…◊ de su fei ti ndi cabat sa boada a us'e cani arrabiau! ◊ est totu in debbadas a ti leare fele! ◊ in certus momentus mi benit de sèi a mi ndi pigai fei!
Cognomi e Proverbi
smb:
Fei, Fele
/
prb:
chie no at fele no at conca
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
fel
Traduzioni
Francese
vésicule biliaire,
fiel
Inglese
gall (bladder)
Spagnolo
vesícula biliar,
hiel
Italiano
cistifèllea,
fièle
Tedesco
Gallenblase,
Galle.
febósu , agt: felosu Definizione
nau de ccn., chi si arrennegat, chi si ndhe leat tzacu meda de is cosas chi dhi andhant a trotu, chi faet is cosas cun fele, chi est ferenandho
Sinonimi e contrari
arrabbiosu,
arrenignosu,
croconosu,
felorosu,
imbischigliau,
infeliu,
infelloniu,
ragiosu,
stacosu,
sutzuliu
Frasi
s'àrgia est febosa ◊ po chi apas su pilu cambiau, tramudai no podis sa natura, chi ti at fatu felosu unu mergiani! ◊ fit su piús malu e felosu ◊ che turmentada píbera unfiadu e cun boghe felosa repitiat
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bilieux,
furieux
Inglese
irascible,
infuriated
Spagnolo
bilioso,
furioso
Italiano
bilióso,
inviperito
Tedesco
cholerisch,
zornig.
fèche , nf: fege,
feghe,
fegi,
fexa,
fexe,
fexi Definizione
su fundhurúgiu chi in s'istrégiu faet su binu (mescamente de primu iscupu); nau meda in cobertantza e a disprétziu, binu etotu, fintzes s'imbriagone; su ladamíngiu de istentinas
Sinonimi e contrari
binu
/
fegone,
fexadori
Modi di dire
csn:
conca de feghe, prenu de fexi = cola fexi, imbriagone, fegone; èssere a una feghe, a conca de feghe = imbriagu pérdiu; Pedru Feghe = su númene chi si ponet a sos imbriagones; sa fortuna de Predu Feghe…= sa peus chi dhoi potzat èssiri; predu feche = erba de cardaneras; incubai asuba de sa fexi = annúnghere pane a brou, annúnghere dannu a su dannu, peorare sas cosas
Frasi
depiat èssi binu bonu diaderus si feti su fragu de sa fexi mi ndi pigat is sentidus! ◊ ti ses fatu feghe chentza mancu intrare in cuba ◊ imbriagone pudéssiu, feghe portas in conca! ◊ pigadí su cafè, aici si in cropus portas ancora fexi bècia murighendi ti dh’assentat!
2.
cussu si cochet a feche ◊ in s'arrogantia fint che zente atzesa de calore de feghe ◊ candho est a una feghe minetat a totugantos ◊ cussu candho est a conca de feghe arrogat e brigat ◊ tui no balis sa fexi pudéscia de is mocas mias! ◊ candho s'imbreaghiat si li faghiat sa cara che sa feghe
Cognomi e Proverbi
prb:
binu bonu fintz'a fege
Etimo
ltn.
faece(m)
Traduzioni
Francese
lie
Inglese
dregs
Spagnolo
hez,
borra
Italiano
fèccia
Tedesco
Hefe.
fecósu , agt, nm: fegosu Definizione chi portat feghe, chi no est netu, nau de binu o àteru deasi; nau de ccn., chi o chie costumat a s'imbriagare Sinonimi e contrari fundharitzosu / fegone.