ficusíca ficasícu
fidàda , nf Definizione su fidare, su si fidare Frasi mama mi naraiat a totora "Fizu, istúdia in domo a s'assentada!", ma eo in duos brincos che fio fora apena aio solu una fidada! (Piga) Etimo srd.
fidàdu , pps, agt, nm: fidau,
fidatu,
firau Definizione
de fidare; chi est lassau chentza castiau, chentza dhi giare atentzione; chi o chie mantenet sa fide, dhi giaent fide ca tenet firmesa in su chi narat o chi faet a cumprèndhere; chi est trancuillu, chi si fidat, chi no est pentzandho a su malu
Sinonimi e contrari
afideadu,
securu
/
irfidiada,
iscufidada,
ispensada
| ctr.
scunfiantzosu,
traitore
Modi di dire
csn:
a sa fidada = a s'irfidiada, candu unu no est atentu ca no si dh'abetat, a s'ispessada; pessone fidada = unu de si pòdere fidare de isse, chi faghet a si ndhe fidare; tènniri fidau a unu = pessare de si pòdere fidare de unu; tènniri a ccn. fidau che àcua in ciuliru = no li dare fide nudha; fai una cosa a corpu fidau = a coro seguru
2.
custu pisedhu faghet fidadu e a ziru, ca zughet sa conca leada de su zogu ◊ sas berbeghes ant ingustadu a sa cosa frisca e faghent fidadas e a s’ortu! ◊ candu si est biu firau ndi at furau totu su chi at pótziu ◊ su pulma fait una frenada…, dèu femu istrantaxu, fidau, e seu arrutu!
3.
Giudas puru fit ómine fidadu e traitu at a Cristos ◊ a mei mi tenenta fidau e mi narànt totu ◊ apo postu in sa binza unu fatore chi totus mi naraint: - Est fidadu, che persone sigura e de onore! (A.Masia Arru)◊ at avisadu sa comare fidada pro si fàghere azuare ◊ a tui ti tengu fidau che àcua in ciuliru
4.
fidau de su chi m'iat nau su spaciau de fradi miu, seu andau a Aristanis ◊ ite ratza de valentias: mi podias àere dadu sa morte, sendhe fidadu puru, si chérfidu aias! ◊ candu is marineris fiant fidaus, cudha si arregollit sa cosa insoru e si ndi andat
5.
comente l'ant iscutu a sa fidada isse fit rutu a longu de fiancu: no tet aer, s'iscuru, nadu mancu "Bah!" a s'istragore de sa fusilada (A.Casula)
Cognomi e Proverbi
prb:
amigu fidau tenidhu caru!
Traduzioni
Francese
sûr
Inglese
reliable
Spagnolo
leal
Italiano
fidato
Tedesco
zuverlässig,
treu,
treuer Mensch.
fidài , vrb: fidare,
firai Definizione
crèdere, giare fide; lassare a unu o una cosa chentza dhi giare atentzione a sa sighia, chentza dha castiare, chentza pentzare in su malu; nàrrere o giare a ischire cosa a persona chi si credet segura, chi giughet capia, chi mantenet su segretu
Sinonimi e contrari
intregai
Modi di dire
csn:
fidare una cosa in manos de unu, fidare a unu cun àtere = intregai, lassai una cosa a unu, lassai a unu cun carchi àteru (pruscatotu pro dhu castiai); est malu fidare a… = no fait a si fidai de…, est perigulosu a…; fidai is pudhas a marxani = pònnere su grodhe a tentare sos anzones, comporare casu dae sos sórighes, chircare seguresa o bene in chie ti traighet, in chie tenet s’iscopu de ti fàghere male
Frasi
ello cun chie mi cherzo fidare, giaghí fide in nisciunu si agatat?! (P.Pisurzi)◊ comintzas s'anzone a lusingare si si fiderat chi t'intrat in manu (Carta)◊ no ti fides in cussa nae ca si che podet segare! ◊ nosu bellus e prexaus ca tenaiaus una poriga de iscudus allogaus… bai e fidadidha! ◊ no fait a si fidai de sa buca a su nasu ◊ como su pisedhu za ch'est mannu e abbistu e faghet a li fidare sa màchina
2.
lah chi no dhu fidis a Cappai, sinò in pagu tempus ti dhu mànciat! ◊ tenia cosa in su fogu, mi so fidada e brusiada mi ch'est ◊ pro ti àere fidadu unu mamentu ses diventada un'ebba rude! ◊ no faghet a fidare sa laghinza, ca si ch'essit de su cunzadu ◊ su mastru at fidadu sos pisedhos solos e si sunt totu postos a brincare ◊ custa criadura no l'at fidada un'iscuta, a sa mama, timindhe chi si che andhet
3.
si as bisonzu de cossizos, abbàida cun chie ti fidare!
Cognomi e Proverbi
prb:
a cani chi papat cinixu no dhi fidis su lardu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
avoir confiance,
confier
Inglese
to trust,
to entrust
Spagnolo
confiar
Italiano
fidarsi,
affidare
Tedesco
sich verlassen auf + Akk.,
anvertrauen.
fidaleàda , nf Definizione genia de cuntratu: papare e istare a ispesa de ccn. in càmbiu de unu trebballu.
fidàntza , nf: fidàntzia Definizione
seguresa, cosa chi si ponet, chi si narat o chi si giaet po seguresa de un'àteru
Sinonimi e contrari
afiantza,
afiantzamentu,
pagaria
/
cdh. filmantza
Cognomi e Proverbi
prb:
si ti cheres fàghere inimigos, impresta o faghe fidantza
Etimo
itl.
fidanza
Traduzioni
Francese
garantie
Inglese
surety
Spagnolo
fianza
Italiano
mallevería
Tedesco
Bürgschaft,
Garantie.
fidantzàda , nf Definizione sa fémina candho ant assegurau sa cójua, candho a s'ómine dhi ant giau s'intrada a domo Sinonimi e contrari sposa.
fidantzàdu , pps, agt, nm: fidantzau Definizione de fidantzare; s'ómine candho ant assegurau sa cójua, candho dhi ant giau s'intrada in domo de sa fémina Sinonimi e contrari inamoradu, sposu.
fidantzaméntu , nm Definizione acabbamentu o asseguramentu de cójua Sinonimi e contrari acabbamentu, iscràriu Terminologia scientifica sntz.
fidantzàre , vrb Definizione assegurare sa cójua, giare foedhu de si cojuare.
fidantzàu fidantzàdu
fidàntzia fidàntza
fidàre fidài
fidàssia , nf Definizione manera de fàere pagu bregungiosa o chi faet a bíere chi unu tenet fide in s'àteru / dare, no dare f. a ccn. Sinonimi e contrari ballansa, confidàntzia | ctr. discunfiantza Etimo srd.
fidàtu, fidàu fidàdu
fíde , nf: fidi Definizione
su crèdere a unu o a calecuna cosa, mescamente a Deus
Sinonimi e contrari
fidéscia,
fidúcia
/
fidu
Modi di dire
csn:
àere fide in Deus, chin Deus; zúghere o portare sa fide a unu = èssere pessone fidada de unu; dare, no dare fide a unu, tenni, no tenni fidi a ccn. = giúghere, tènnere, no tènnere fide, crere, no crere, fidàresi, no si fidare de unu; dare una cosa in fide o a fide = donai a fidu, a dépidu; de fide de s'ànima, a fide! (zenia de zuramentu) = devide!, abberu!; sa fide de su cane, de su batu cun su sórighe = fide chi… no si daet (ca no bi ndhe podet àere); pònneresi in fide de… = ponnirisí in conca de…; avalorai sa fidi = crèschere, afortire sa fide (in Deus)
Frasi
cambiai vida e torrai fidi a sa nova bona de Deus! ◊ cun tegus aia fide, ma ses faltzu! ◊ sa fide l'aiat falada a Cristos, no a sos santos ◊ sa fide ti at sarvu! ◊ sa fide professade pro tènnere salvamentu! ◊ a chini at a èssi prenu de fidi Deus dh'at a salvai ◊ si annoant sas isperas che tràmula in s'olia e torrat bia sa fide (G.M.Cherchi)◊ totus aiant fide chin issu comente issu aiat fide chin Deus (G.Piga)◊ chie no aiat fide s'unu cun s'àteru faghiat cuntratu iscritu, sinono bastaiat sa paràula ◊ de non prus pecai cun proponimentu sa fidi cun Deus si dh’at cunfirmada (F.Urracci
2.
niunu sa fide giutesit a mie (P.Pisurzi)◊ su padronu at a punire su teracu chi no li at giutu sa fide ◊ no li tenzo fide a custa cosa: so timindhe chi fetat male! ◊ no dias fide a su cane dannarzu!)◊ a issu no dhi tèngiu fidi!
3.
a fide gai est! ◊ devide comente ti so nendhe ant fatu!
4.
leas cafè a fide in sas butegas: ti lu dant, ti lu bufas e ti negas! ◊ sa cosa de papai fiat pagu, cantu si poriat fai marcai a fidi in sa butega
Cognomi e Proverbi
prb:
fidi tenindi, ma no ndi donghis!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
foi
Inglese
faith
Spagnolo
fe,
confianza
Italiano
féde,
fidùcia
Tedesco
Vertrauen,
Glaube.
fidèa , nf: bidea Sinonimi e contrari idea*, intentu, pensamentu Frasi soe in fidea de torrare sas tràvilas a su mere ◊ eo so in fidea chi medas li tenent afetzione ◊ pro sas fideas tuas no ligas chin cussos.
fidèle, fidèli , agt, nm: fieli Definizione
chi o chie tenet fide o mantenet sa fide, chi credet, chi giughet sa fide a unu, a calecuna cosa e no s’istorrat
Cognomi e Proverbi
smb:
Fideli
Traduzioni
Francese
fidèle
Inglese
faithful
Spagnolo
fiel,
creyente
Italiano
fedéle
Tedesco
gläubig,
Gläubige.
fidelidàde, fidelidàdi , nf Definizione
su èssere fidele a ccn. o a calecuna cosa
Frasi
cun gosinu no bi at fidelidade ca giughet duas caras che freàgliu (R.Delogu)◊ cun su matrimóniu sa fidelidadi intrepari de is isposus arricit unu valori sacru
Traduzioni
Francese
fidélité
Inglese
fidelity
Spagnolo
fidelidad
Italiano
fedeltà
Tedesco
Treue.
fidenàscida , nf Definizione paperi chi atrogat sa naschia de ccn. Frasi de su Comunu mi ndi bogu sa fidenàscida