ingàgiu , nm: ingazu Definizione su ingagiai / i. de sordaus = su servítziu militare Sinonimi e contrari allicu, ingagiamentu.
ingagliardài , vrb Definizione fàere essire galiardu, atriviu, ardidu.
ingài ingàe
ingainài , vrb Definizione foedhu chi narant in su sensu de cumenciare a… (es., i. a cúrriri), prus che àteru in su sensu de andhare o istare male, èssere pagu biatzos Frasi candu si fait cosa chi non si fait mai is ossus s’ingainant e poi funt doloris: dèu non emu mai badhau! (A.Simbula) 2. cussu est totu ingainau: càstia comenti caminat, parit acaramau!
ingainàre , vrb Definizione pònnere su giuale a is boes Sinonimi e contrari acucuai, agiobare, apagiare, giúnghere | ctr. igiúgnere.
ingaitzàre , vrb Definizione aferrare, pigare cun fortza, arrèschere in calecuna cosa Sinonimi e contrari aferrai, aggafai, agganciai, aggarrai, leai / arrancare, arrèschere, ingatzinai Frasi tiu Barore aiat ingaitzadu sa dente cun sa tenatza ◊ sos corros a su chelvu si che li sunt ingaitzados in sos ratos bàscios de sas àlvures Traduzioni Francese saisir, s'accrocher Inglese to hook Spagnolo enganchar Italiano agganciare Tedesco zuhaken.
ingajàre , vrb Definizione pràghere, agatare bella, bona una cosa Sinonimi e contrari aggradae, incantare, piàchere Frasi cussa beste mi at ingajadu e mi la còmporo (G.Chessa)◊ a tie no t'ingajant mancu sas menzus maneras! ◊ su pitzinnu est ingajadu de su regalu chi li ant fatu.
ingajàu , agt Definizione nau de orrobba, de bestimentu, chi est fatu a pinnigas, a gajas / fardeta i. = munnedha pressada Sinonimi e contrari assonetadu, picioncau Etimo srd.
ingalàda , nf: inghelada Definizione su ingalare, iscumparta Sinonimi e contrari cuada, intrada, irghelada | ctr. cumpàrfida, essia, presentada Frasi poto arrocare su sole a s'ingalada, candho aprammat de ruju sas aeras ◊ sa vida est un'ingalada de bracone! Etimo srd.
ingalanàdu , agt Definizione chi si est fatu galanu; chi si credet tropu e no faet a dh’istare acanta Frasi sos ingalanados mazores Etimo srd.
ingalaníre , vrb Definizione fàere bellu, prus bellu, galanu Sinonimi e contrari imbellire, mudai | ctr. afeai Frasi la ingalanit cussu fossedhu in su càvanu Etimo srd.
ingalapài , vrb Definizione cassare, acapiare, poderare acapiau o coment'e acapiau Sinonimi e contrari acapiae Etimo itl. incalappiare Traduzioni Francese attraper Inglese to catch, to ensnare Spagnolo atrapar Italiano accalappiare Tedesco fangen.
ingalàre , vrb rfl: inghelare Definizione tancare is ogos a dormire, cumenciare a dormire Sinonimi e contrari dormire, indormiscai, ingalenare, insonnigai Frasi mi che so ingheladu de su sonnu Etimo srd. Traduzioni Francese s'endormir Inglese to fall asleep Spagnolo adormecerse Italiano addormentarsi Tedesco einschlafen.
ingalàre 1 , vrb: inghelare 1 Definizione intrare a una cala, cuare in is calas: nau de su sole, betare o intrare asuta de s'orizonte su sero; a logos, ingurtire Sinonimi e contrari intanae / ingúllere, ingurti | ctr. essire, cumpàrrere / abbrèschere Frasi candho s'ingalat su sole pesso a un'àtera intrada chi no bidet piús dies (C.Meridda)◊ si ne fiant annaos inghelannonne che umbras malas Etimo srd. Traduzioni Francese se coucher (Soleil), descendre sous l'horizon Inglese to set Spagnolo ponerse el sol Italiano tramontare Tedesco untergehen.
ingalassàre , vrb Definizione immartare, pònnere sa galansa a istrégiu de terra Sinonimi e contrari angalantzai | ctr. ctr irgalansai.
ingalenàda , nf: inghelenada Definizione su s'ingalenare; dormidedha de pagu contu Sinonimi e contrari ghilimada, ingalinzu, mélinu 1, trúturu / ttrs. ingarinada Frasi fit cassidu de sonnu: comente si est corcadu petzi at fatu s'ingalenada ◊ za bi apo drommidu, ma gai, apenas un'ingalenada Etimo srd. Traduzioni Francese petit somme Inglese nap Spagnolo siesta Italiano pìsolo, assopiménto Tedesco Schläfchen, Einschläferung.
ingalenadúra , nf Definizione su s'ingalenare / intrare (in chistionu, faedhare, pro cumbínchere a ccn.) che i. = che a su sonnu, a lenu a lenu chi s'àteru mancu si ndhe abbizat de sa trassa Sinonimi e contrari ammacúliu Frasi l'intreit a lenu che ingalenadura a sos mermos de ómine istracu, e cudhu a buca abberta! Etimo srd. Traduzioni Francese assoupissement Inglese drowsiness Spagnolo adormecimiento Italiano assopiménto Tedesco Einschläferung.
ingalenàre , vrb: ingalinai, ingalinare, inghelenare Definizione su primu pigare sonnu, cumenciare a dormire, dormire pagu pagu; pigare o bínchere ccn. cosa comente faet su sonnu Sinonimi e contrari abeliari, aggalenare, agghilimare, ammaculiare, apisulinare, assograi, galare, ingalighinare, ingallinare | ctr. ischidare Frasi si m'ingalenaia drommia chin d-un'ogru abbertu e unu tancadu! ◊ suta de pàsidas umbras m'ingaleno ◊ no resesso a m'ingalenare ◊ si ndhe inghelenat comente si ndhe dormiat in sa coa de sa mama ◊ mi seu ingalinau in s'oru de sa forredha 2. pro ingalenare sa solidade soniat su ballu cun d-unu frusciedhu ◊ in s'umbra de s'aposentu s'ingalinant sos disizos Traduzioni Francese s'assoupir Inglese to doze off Spagnolo adormilarse Italiano appisolarsi, assopire Tedesco einschlummern.
ingalenàu , pps Definizione de ingalenare Sinonimi e contrari ammaculiadu, ammagarau | ctr. ischidadu Traduzioni Francese assoupi Inglese drowsy Spagnolo transpuesto Italiano assopito Tedesco schlaftrunken.
ingaleníu , agt Sinonimi e contrari ingalenau.