ingàgiu , nm: ingazu Definizione su ingagiai / i. de sordaus = su servítziu militare Sinonimi e contrari allicu, ingagiamentu.
ingagliardài , vrb Definizione fàere essire galiardu, atriviu, ardidu.
ingài ingàe
ingainài , vrb Definizione foedhu chi narant in su sensu de cumenciare a… (es., i. a cúrriri), prus che àteru in su sensu de andhare o istare male, èssere pagu biatzos Frasi candu si fait cosa chi non si fait mai is ossus s’ingainant e poi funt doloris: dèu non emu mai badhau! (A.Simbula) 2. cussu est totu ingainau: càstia comenti caminat, parit acaramau!
ingainàre , vrb Definizione pònnere su giuale a is boes Sinonimi e contrari acucuai, agiobare, apagiare, giúnghere | ctr. igiúgnere.
ingaitzàre , vrb Definizione
aferrare, pigare cun fortza, arrèschere in calecuna cosa
Sinonimi e contrari
aferrai,
aggafai,
agganciai,
aggarrai,
leai
/
arrancare,
arrèschere,
ingatzinai
Frasi
tiu Barore aiat ingaitzadu sa dente cun sa tenatza ◊ sos corros a su chelvu si che li sunt ingaitzados in sos ratos bàscios de sas àlvures
Traduzioni
Francese
saisir,
s'accrocher
Inglese
to hook
Spagnolo
enganchar
Italiano
agganciare
Tedesco
zuhaken.
ingajàre , vrb Definizione pràghere, agatare bella, bona una cosa Sinonimi e contrari aggradae, incantare, piàchere Frasi cussa beste mi at ingajadu e mi la còmporo (G.Chessa)◊ a tie no t'ingajant mancu sas menzus maneras! ◊ su pitzinnu est ingajadu de su regalu chi li ant fatu.
ingajàu , agt Definizione nau de orrobba, de bestimentu, chi est fatu a pinnigas, a gajas / fardeta i. = munnedha pressada Sinonimi e contrari assonetadu, picioncau Etimo srd.
ingalàda , nf: inghelada Definizione su ingalare, iscumparta Sinonimi e contrari cuada, intrada, irghelada | ctr. cumpàrfida, essia, presentada Frasi poto arrocare su sole a s'ingalada, candho aprammat de ruju sas aeras ◊ sa vida est un'ingalada de bracone! Etimo srd.
ingalanàdu , agt Definizione chi si est fatu galanu; chi si credet tropu e no faet a dh’istare acanta Frasi sos ingalanados mazores Etimo srd.
ingalaníre , vrb Definizione fàere bellu, prus bellu, galanu Sinonimi e contrari imbellire, mudai | ctr. afeai Frasi la ingalanit cussu fossedhu in su càvanu Etimo srd.
ingalapài , vrb Definizione
cassare, acapiare, poderare acapiau o coment'e acapiau
Sinonimi e contrari
acapiae
Etimo
itl.
incalappiare
Traduzioni
Francese
attraper
Inglese
to catch,
to ensnare
Spagnolo
atrapar
Italiano
accalappiare
Tedesco
fangen.
ingalàre , vrb rfl: inghelare Definizione
tancare is ogos a dormire, cumenciare a dormire
Sinonimi e contrari
dormire,
indormiscai,
ingalenare,
insonnigai
Frasi
mi che so ingheladu de su sonnu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'endormir
Inglese
to fall asleep
Spagnolo
adormecerse
Italiano
addormentarsi
Tedesco
einschlafen.
ingalàre 1 , vrb: inghelare 1 Definizione
intrare a una cala, cuare in is calas: nau de su sole, betare o intrare asuta de s'orizonte su sero; a logos, ingurtire
Sinonimi e contrari
intanae
/
ingúllere,
ingurti
| ctr.
essire,
cumpàrrere
/
abbrèschere
Frasi
candho s'ingalat su sole pesso a un'àtera intrada chi no bidet piús dies (C.Meridda)◊ si ne fiant annaos inghelannonne che umbras malas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se coucher (Soleil),
descendre sous l'horizon
Inglese
to set
Spagnolo
ponerse el sol
Italiano
tramontare
Tedesco
untergehen.
ingalassàre , vrb Definizione immartare, pònnere sa galansa a istrégiu de terra Sinonimi e contrari angalantzai | ctr. ctr irgalansai.
ingalenàda , nf: inghelenada Definizione
su s'ingalenare; dormidedha de pagu contu
Sinonimi e contrari
ghilimada,
ingalinzu,
mélinu 1,
trúturu
/
ttrs. ingarinada
Frasi
fit cassidu de sonnu: comente si est corcadu petzi at fatu s'ingalenada ◊ za bi apo drommidu, ma gai, apenas un'ingalenada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit somme
Inglese
nap
Spagnolo
siesta
Italiano
pìsolo,
assopiménto
Tedesco
Schläfchen,
Einschläferung.
ingalenadúra , nf Definizione
su s'ingalenare / intrare (in chistionu, faedhare, pro cumbínchere a ccn.) che i. = che a su sonnu, a lenu a lenu chi s'àteru mancu si ndhe abbizat de sa trassa
Sinonimi e contrari
ammacúliu
Frasi
l'intreit a lenu che ingalenadura a sos mermos de ómine istracu, e cudhu a buca abberta!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
assoupissement
Inglese
drowsiness
Spagnolo
adormecimiento
Italiano
assopiménto
Tedesco
Einschläferung.
ingalenàre , vrb: ingalinai,
ingalinare,
inghelenare Definizione
su primu pigare sonnu, cumenciare a dormire, dormire pagu pagu; pigare o bínchere ccn. cosa comente faet su sonnu
Sinonimi e contrari
abeliari,
aggalenare,
agghilimare,
ammaculiare,
apisulinare,
assograi,
galare,
ingalighinare,
ingallinare
| ctr.
ischidare
Frasi
si m'ingalenaia drommia chin d-un'ogru abbertu e unu tancadu! ◊ suta de pàsidas umbras m'ingaleno ◊ no resesso a m'ingalenare ◊ si ndhe inghelenat comente si ndhe dormiat in sa coa de sa mama ◊ mi seu ingalinau in s'oru de sa forredha
2.
pro ingalenare sa solidade soniat su ballu cun d-unu frusciedhu ◊ in s'umbra de s'aposentu s'ingalinant sos disizos
Traduzioni
Francese
s'assoupir
Inglese
to doze off
Spagnolo
adormilarse
Italiano
appisolarsi,
assopire
Tedesco
einschlummern.
ingalenàu , pps Definizione
de ingalenare
Sinonimi e contrari
ammaculiadu,
ammagarau
| ctr.
ischidadu
Traduzioni
Francese
assoupi
Inglese
drowsy
Spagnolo
transpuesto
Italiano
assopito
Tedesco
schlaftrunken.
ingaleníu , agt Sinonimi e contrari ingalenau.