A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ingàgiu , nm: ingazu Definitzione su ingagiai / i. de sordaus = su servítziu militare Sinònimos e contràrios allicu, ingagiamentu.

ingagliardài , vrb Definitzione fàere essire galiardu, atriviu, ardidu.

ingài ingàe

ingainài , vrb Definitzione foedhu chi narant in su sensu de cumenciare a… (es., i. a cúrriri), prus che àteru in su sensu de andhare o istare male, èssere pagu biatzos Frases candu si fait cosa chi non si fait mai is ossus s’ingainant e poi funt doloris: dèu non emu mai badhau! (A.Simbula) 2. cussu est totu ingainau: càstia comenti caminat, parit acaramau!

ingainàre , vrb Definitzione pònnere su giuale a is boes Sinònimos e contràrios acucuai, agiobare, apagiare, giúnghere | ctr. igiúgnere.

ingaitzàre , vrb Definitzione aferrare, pigare cun fortza, arrèschere in calecuna cosa Sinònimos e contràrios aferrai, aggafai, agganciai, aggarrai, leai / arrancare, arrèschere, ingatzinai Frases tiu Barore aiat ingaitzadu sa dente cun sa tenatza ◊ sos corros a su chelvu si che li sunt ingaitzados in sos ratos bàscios de sas àlvures Tradutziones Frantzesu saisir, s'accrocher Ingresu to hook Ispagnolu enganchar Italianu agganciare Tedescu zuhaken.

ingajàre , vrb Definitzione pràghere, agatare bella, bona una cosa Sinònimos e contràrios aggradae, incantare, piàchere Frases cussa beste mi at ingajadu e mi la còmporo (G.Chessa)◊ a tie no t'ingajant mancu sas menzus maneras! ◊ su pitzinnu est ingajadu de su regalu chi li ant fatu.

ingajàu , agt Definitzione nau de orrobba, de bestimentu, chi est fatu a pinnigas, a gajas / fardeta i. = munnedha pressada Sinònimos e contràrios assonetadu, picioncau Ètimu srd.

ingalàda , nf: inghelada Definitzione su ingalare, iscumparta Sinònimos e contràrios cuada, intrada, irghelada | ctr. cumpàrfida, essia, presentada Frases poto arrocare su sole a s'ingalada, candho aprammat de ruju sas aeras ◊ sa vida est un'ingalada de bracone! Ètimu srd.

ingalanàdu , agt Definitzione chi si est fatu galanu; chi si credet tropu e no faet a dh’istare acanta Frases sos ingalanados mazores Ètimu srd.

ingalaníre , vrb Definitzione fàere bellu, prus bellu, galanu Sinònimos e contràrios imbellire, mudai | ctr. afeai Frases la ingalanit cussu fossedhu in su càvanu Ètimu srd.

ingalapài , vrb Definitzione cassare, acapiare, poderare acapiau o coment'e acapiau Sinònimos e contràrios acapiae Ètimu itl. incalappiare Tradutziones Frantzesu attraper Ingresu to catch, to ensnare Ispagnolu atrapar Italianu accalappiare Tedescu fangen.

ingalàre , vrb rfl: inghelare Definitzione tancare is ogos a dormire, cumenciare a dormire Sinònimos e contràrios dormire, indormiscai, ingalenare, insonnigai Frases mi che so ingheladu de su sonnu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'endormir Ingresu to fall asleep Ispagnolu adormecerse Italianu addormentarsi Tedescu einschlafen.

ingalàre 1 , vrb: inghelare 1 Definitzione intrare a una cala, cuare in is calas: nau de su sole, betare o intrare asuta de s'orizonte su sero; a logos, ingurtire Sinònimos e contràrios intanae / ingúllere, ingurti | ctr. essire, cumpàrrere / abbrèschere Frases candho s'ingalat su sole pesso a un'àtera intrada chi no bidet piús dies (C.Meridda)◊ si ne fiant annaos inghelannonne che umbras malas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se coucher (Soleil), descendre sous l'horizon Ingresu to set Ispagnolu ponerse el sol Italianu tramontare Tedescu untergehen.

ingalassàre , vrb Definitzione immartare, pònnere sa galansa a istrégiu de terra Sinònimos e contràrios angalantzai | ctr. ctr irgalansai.

ingalenàda , nf: inghelenada Definitzione su s'ingalenare; dormidedha de pagu contu Sinònimos e contràrios ghilimada, ingalinzu, mélinu 1, trúturu / ttrs. ingarinada Frases fit cassidu de sonnu: comente si est corcadu petzi at fatu s'ingalenada ◊ za bi apo drommidu, ma gai, apenas un'ingalenada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petit somme Ingresu nap Ispagnolu siesta Italianu pìsolo, assopiménto Tedescu Schläfchen, Einschläferung.

ingalenadúra , nf Definitzione su s'ingalenare / intrare (in chistionu, faedhare, pro cumbínchere a ccn.) che i. = che a su sonnu, a lenu a lenu chi s'àteru mancu si ndhe abbizat de sa trassa Sinònimos e contràrios ammacúliu Frases l'intreit a lenu che ingalenadura a sos mermos de ómine istracu, e cudhu a buca abberta! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu assoupissement Ingresu drowsiness Ispagnolu adormecimiento Italianu assopiménto Tedescu Einschläferung.

ingalenàre , vrb: ingalinai, ingalinare, inghelenare Definitzione su primu pigare sonnu, cumenciare a dormire, dormire pagu pagu; pigare o bínchere ccn. cosa comente faet su sonnu Sinònimos e contràrios abeliari, aggalenare, agghilimare, ammaculiare, apisulinare, assograi, galare, ingalighinare, ingallinare | ctr. ischidare Frases si m'ingalenaia drommia chin d-un'ogru abbertu e unu tancadu! ◊ suta de pàsidas umbras m'ingaleno ◊ no resesso a m'ingalenare ◊ si ndhe inghelenat comente si ndhe dormiat in sa coa de sa mama ◊ mi seu ingalinau in s'oru de sa forredha 2. pro ingalenare sa solidade soniat su ballu cun d-unu frusciedhu ◊ in s'umbra de s'aposentu s'ingalinant sos disizos Tradutziones Frantzesu s'assoupir Ingresu to doze off Ispagnolu adormilarse Italianu appisolarsi, assopire Tedescu einschlummern.

ingalenàu , pps Definitzione de ingalenare Sinònimos e contràrios ammaculiadu, ammagarau | ctr. ischidadu Tradutziones Frantzesu assoupi Ingresu drowsy Ispagnolu transpuesto Italianu assopito Tedescu schlaftrunken.

ingaleníu , agt Sinònimos e contràrios ingalenau.