ispariciài , vrb: isparitzare, spariciai Definizione pinnigare totu, torrare a logu totu su chi si portat ananti, pruschetotu nau de su chi si ponet me in sa mesa po papare, ma fintzes de sa mobbília de una domu; fintzes bèndhere Sinonimi e contrari isprodare / ispaciai | ctr. apariciai Frasi su trabballu de afogai sa terra benit lassau a cabudanni, ispariciadas is istulas ◊ che canes imbucant a sa mesa fintzas chi siet totu isparitzadu ◊ isparitzare sa mesa, su logu 2. su pobidhu est bandau po ispariciai su podhixedhu de trigu chi dhi serbiat po sa família.
isparimentàre ispalimentàre
ispariméntu , nm: esperimentu,
isperimentu,
sparimentu Definizione
cosa chi si faet provandho a bíere comente arresurtat o ite efetu faet, mescamente su chi faent is iscentziaos controllandho totu is variàbbiles de unu fatu o fenòmenu a manera de fàere dipèndhere s'efetu de sa variàbbile (càusa) chi decidint issos o de istabbilire cale est sa càusa de un'efetu
Sinonimi e contrari
iscumbata,
proa,
provajolu
/
isperiéntzia
Frasi
a lu faghimus un'isperimentu, giaghi deo a lu fagher prontu so? (Tuccone)◊ po is montis ant fatu is isperimentus e s'Everest arresurtat su prus artu de su mundu
2.
de sas gherras ndhe amus bidu malu isperimentu ◊ como apo leadu isperimentu e isco su chi fato ◊ tue ca ses mannu as isperimentu
Traduzioni
Francese
expérience,
essai
Inglese
test
Spagnolo
experimento
Italiano
esperiménto
Tedesco
Versuch.
isparinaméntu , nm Definizione su isparinare, isordulare, pònnere avolotu, nau mescamente de su cumportamentu de is cuadhos chi si movent in s'isparadórgiu de s'arringu candho funt pistighingiosos e no istant firmos prontos a s'isparare a cúrrere.
isparinàre , vrb Definizione mòvere, isciusciare un'órdine, cosa ordinada posta impare Etimo srd.
isparinzàre , vrb Definizione istesiare, ispràghere, illascare in su logu e in su tempus Sinonimi e contrari ispaghinare, ispàlghere, isparcinare, isparminare.
isparínzu , agt Definizione chi est isparinzadu, lascu; fintzes tretu de logu campu límpiu chentza matedu Sinonimi e contrari rau | ctr. afissu, calcu Etimo srd.
isparíre , vrb Definizione essire de sa vista, ighilliare de no si pòdere bíere o, segundhu it'est, fintzes passare; fintzes fàere iscumpàrrere, fàere passare Sinonimi e contrari irghelare, isparessi | ctr. aparèssiri, cumpàrrere Frasi sa vida isparit che butios de lentore ◊ su pinnicu de torrare in Sardigna no mi ch'est isparidu! 2. sos versos chi mi as mandhadu paret chi m'isparint su dolore (B.Falconi).
isparitzàre ispariciài
isparíu isparídu
isparminàre , vrb: ispramminare Definizione
istèrrere peri su logu, ispràghere, ispainare
Sinonimi e contrari
ispadhiciare,
ispaghinare,
isparcinare,
isprabinare,
istèrrere
| ctr.
acoglire,
ammuntonae
Frasi
su massaju ispràmminat su sèmene in sa terra ◊ est ispramminendhe sa pedrighina, annotamala de l'ammuntonare ◊ su masone s'est isparminadu paschindhe ◊ bido sàmbene ispramminendhe in terra a rios ◊ daghi s'ojada aunit chelu e mare m'ispràmmino in su nudha che fioca (G.Fiori)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éparpiller
Inglese
to disseminate
Spagnolo
desparramar,
esparcir
Italiano
sparpagliare,
disseminare
Tedesco
verstreuen.
isparpainàre , vrb Sinonimi e contrari ispaghinare Etimo srd.
isparpalociài , vrb: isprapalociai, sparpalociai Definizione isperriare, ipamporionare is ogos, apèrrere meda is prabaristas, is ogos, deunudotu Sinonimi e contrari ilbambarriare, ispalpedhare, ispitzulinare 2. portat is ogus isparpalociaus Etimo srd.
isparpedhàre , vrb: isperpedhare Definizione
bogare de pare sa lana tibbia meda; foedhandho, cricare o cunsiderare totu bene a fine a fine una chistione, fintzes arrennèscere a nàrrere, a bogare foedhu (iscapai a fuedhu, nau de is pipios)
Sinonimi e contrari
balminare,
carminai,
irgardare,
isgraminare,
laminare
/
ispeltare,
spetedhai
2.
no resessit a isperpedhare paràgula dae s'assustru, de sa birgonza ◊ ite de isperpedhare già n'acatat, cussu, in dontzi cosa!
Traduzioni
Francese
carder
Inglese
to card
Spagnolo
cardar
Italiano
cardare
Tedesco
hecheln.
isparpinàre , vrb Sinonimi e contrari ispaghinare, ispàlghere, isparcinare, ispartighinare, paspiare.
isparraguàtza , nf: isperragobatza Definizione
cugurra furcaxada, genia de bobboi pitichedhu e longhitu, in colore de castàngia, chi portat sa coa frochidhada coment'e tonàgias
Sinonimi e contrari
bobborriga,
cocorredha,
folfighita,
forchidhàdile,
isperragoa,
isperragulu,
isperravórtighe,
malavurcidha,
melauridha,
pisciafui,
tzintzicorra
Terminologia scientifica
crp, forficula auricularia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
forficule
Inglese
earwig
Spagnolo
cortacapote,
tijereta
Italiano
forfécchia
Tedesco
Ohrwurm.
isparrancàre , vrb: sparrancai Definizione illargare, apèrrere is cambas Sinonimi e contrari spantiare, isperrionare, sperrioncai.
isparrítu , nm, nf: ispirrita, ispirritu, sperritu Definizione aragna o lupu de mare, genia de pische chi podet fàere fintzes de unu metro, bonu meda Sinonimi e contrari arrannassa, lobina, tràcina Terminologia scientifica psc, dicentrarchus labrax.
isparsinài, isparsinàre isparcinàre