ispeltàre , vrb: ispertare,
ispretai,
ispretare,
spertai Definizione
ischidare, mòvere o atzitzare s'atentzione, batire sa gana, s'apititu, fàere spertu, atentu, cabosu; pigare in cunsideru una chistione, cunsiderare po cumprèndhere e nàrrere ite o comente est, nàrrere sa cosa, ispiegare; petenare pilos iscrabionaos / ispertare paràula = bogare faedhu
Sinonimi e contrari
abbibare,
dispertare*,
insissiligai,
intzidiare,
ischidare,
ispipigliare
/
isparpedhare,
spetedhai
Frasi
su binu chi bufamus nos ispeltat su sentidu ◊ pighit una pruga, chi dhi podit ispretai s'apititu!
2.
beniat una sennora chi si fachiat ispertare dae ajaja: a mimme mi nche bocabant fora pro no intèndhere su chi nabant ◊ e bois, limbas, ispertate! ◊ isse faedhat bene ispretendhe chistionos in italianu ◊ custa cosa no est ispertata vene ◊ sas oricras separaiant sos sonos s'unu dae s'àteru e sa limba chircaiat de los ispertare (M.Pira)
3.
chin sas féminas no resessiat a ispertare paràula ◊ si fachet ajuare chene ispertare paràula, solu a tzinnos ◊"Bobbore! Bobbore!" repitiat tra issa chena resessire a ispretare faedhu (G.B.Fressura)
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
attirer,
exciter,
interpréter
Inglese
to wake up,
to prod,
to interpret
Spagnolo
despertar,
interpretar
Italiano
destare,
stuzzicare,
interpretare
Tedesco
erwecken,
auslegen.
ispeltitúdine , nf Definizione su èssere ispeltos, su àere ispertesa, abbiléntzia Sinonimi e contrari abbiléncia, abbilesa, capacidade | ctr. atzegúmini, managhéncia.
ispéltu , agt: espertu,
ispertu Definizione
nau de ccn., chi connoschet bene una cosa, una chistione, chi dha tenet a pràtiga; su tènnere spertesa, abbilesa
Sinonimi e contrari
connoschidore,
pràticu
/
abbistu,
speltu
| ctr.
isente
/
ballalloe,
innóchidu,
managu
Traduzioni
Francese
expert
Inglese
expert
Spagnolo
experto
Italiano
espèrto
Tedesco
erfahren.
ispeltzificàre , vrb Definizione
distínghere e inditare cun precisione
Sinonimi e contrari
dilindare,
pertzisare
Traduzioni
Francese
spécifier
Inglese
to specify
Spagnolo
especificar
Italiano
specificare
Tedesco
genau angeben.
ispeltzulàre ispelciulàre
ispelúnca , nf Definizione gruta, pèlcia, buidu in is orrocas Sinonimi e contrari aruta, garghile, gruta, péntuma Frasi de chi teniant una sorga in domo, candho fut bècia meda che dha poniant in d-un'ispelunca ◊ in cussas orrocas dhue at ispeluncas Etimo ltn. spelunca.
ispelzulènte , agt, nm Definizione chi o chie ofendhet candho foedhat Sinonimi e contrari aggraviadori.
ispendhentadúra , nf Sinonimi e contrari
colembradura
Traduzioni
Francese
déséquilibre
Inglese
imbalance
Spagnolo
desequilibrio
Italiano
squilìbrio
Tedesco
Ungleichgewicht.
ispendhentàre , vrb: ispennentare Definizione
giare su pesu o càrrigu tropu a un'ala de no pèndhere prus cant'e pare a cad'ala po comente est postu, betare prus a un'ala, a su pendhente
Sinonimi e contrari
parangai
Frasi
leo una cosa a cada manu ca sinono m'ispendhentat ◊ si l'ispendhentat sa linna, a s'àinu, pone carchi preda a s'àtera fasche!
2.
su pastore at ispennentau sas berveches conca a sa badhe
Traduzioni
Francese
déséquilibrer,
pencher
Inglese
to unbalance
Spagnolo
desequilibrar
Italiano
sbilanciare
Tedesco
aus dem Gleichgewicht bringen.
ispèndhere , vrb: ispèndiri,
ispènnere,
spèndiri Definizione
giare, impreare, pònnere a calecuna cosa, nau mescamente de dinare, de benes chistios, de fortzas o àteru, in càmbiu de calecunu profetu, po un'iscopu, po unu lúcuru, po torracontu, po comporare / pps. ispéndhidu, ispesu
Sinonimi e contrari
galtare
| ctr.
balanzare,
introitare
Frasi
at giogadu a caltas finamenta chi est reséssidu a che torrare su chi aiat ispesu ◊ chentza dinari no podimus ispèndhere! ◊ ti che as ispesu totu chentza contu e chentza cabu! ◊ in sa còmpora pagu dia ispèndhere
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
dépenser
Inglese
to spend
Spagnolo
gastar
Italiano
spèndere
Tedesco
ausgeben.
ispéndhia , nf Definizione
su chi s'ispendhet, mescamente in dinare, comporandho cosa
Sinonimi e contrari
galtu,
ispesa
| ctr.
balanzu,
intrada,
lucru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frais,
dépense
Inglese
to spend
Spagnolo
gasto
Italiano
spésa
Tedesco
Ausgabe.
ispendhidòre , nm: ispendidori Definizione chi o chie ispendhet, chie faet s'ispéndhia, mescamente nau in su sensu de ispèndhere a meda, tropu Sinonimi e contrari spendiritzu.
ispéndhidu , pps: spéndiu Definizione
de ispèndhere
Sinonimi e contrari
gastau,
ispesu
Traduzioni
Francese
dépensé
Inglese
spent
Spagnolo
gastado
Italiano
spéso
Tedesco
ausgegeben.
ispéndhiu , nm Definizione totu su chi si giaet a sa gente a glória de unu mortu (pane, binu, trigu o àteru), o fintzes po festa Sinonimi e contrari ispajone Frasi candho in sa famíllia bi aiat un'afidu, o bi moriat calecunu, chie lu podiat bochiat unu fiadu e paltiat sa peta a parentes e amigos: custu fit s'ispéndhiu Etimo srd.
ispéndhula , nf: ispénnula, spéndula Definizione cantu de orrobba iscorriada, segada, pendhendho; genia de tubbu, de cannone, ue essit abba a calare de artu a càntaru; tzurru mannu de abba chi calat de unu monte e fintzes una genia de ispéntumu, o iscrébigu, orroca arta de ue s'abba de un'erriu orruet totinduna a bàsciu; cannedha o grifone de sa carrada Sinonimi e contrari chirriolu, isperriolu / istrampu / cannada 1 Frasi sas ispéndhulas de sas tramas de su linu si faghiant ispizare infr'a sos giaos de s'ispinatzu (G.Addis) 4. apo bogadu su binu de s'ispénnula Etimo ltn. ex + pendula.
ispendhulàdu , pps, agt Definizione chi est a tiras, pendhe pendhe, iscorriau Sinonimi e contrari irbinarjau, iscorriau, iscorriolau, istratzolau 2. cussa fémina zughet su cànsiu ispendhuladu (G.Ruju).
ispendhulàre , vrb Definizione
èssere pendhe pendhe o orrúere segau a orrugos, nau de bestimentu iscorriau
Traduzioni
Francese
mettre un tissu en lambeaux
Inglese
to hang in rags
Spagnolo
caer a jirones
Italiano
sbrendolare
Tedesco
in Fetzen herabhängen,
in Fetzen herunterhängen.
ispendidòri ispendhidòre
ispèndiri ispèndhere
ispengiàssu , nm Definizione terrenu metzanu, malu, de pagu valore Frasi fut bendendu is ispengiassus abbarraus de sa sienda.