ispoltinàda , nf: isportinada Definizione unu tanti de olia mólia posta o de pònnere in is isportinos po dha prentzare Frasi sa maghinada de chentu chilos si ponet in duas isportinadas pro duas supressadas Etimo srd.
ispólu , nm Definizione s'ispola candho est prena, cun su cannedhu cun su filu imbodhigau Frasi curret s'ispolu imbrocadu in sa trama ◊ sa fiza minore faghiat sos ispolos pro tèssere 2. s'achetu si ghindhat che ispolu contr'a bentu Etimo srd.
ispompetàda , nf Definizione pompada de abba o àteru deasi Sinonimi e contrari iscannetada Etimo srd.
ispompetàre , vrb Definizione pompare atesu cosa coment'e abba chi essit in pompa o in tubbu a fortza Sinonimi e contrari iscannetare Etimo srd.
ispompiàre , vrb Definizione
cumenciare a bíere, essire, coment'e candho si essit de calecunu logu, abbaidare, arrennèscere a bíere
Sinonimi e contrari
bídere,
cumpàrrere
/
apompiare
Frasi
comente cudhu ispómpiat a cadhu, totus faghent su taitai e li tirant fotografias ◊ rughendhe s'istradone, totinduna ndh'ispómpiat una màchina càdria che balla! (S.Biccai)
2.
cudhu pitzinnu est abbaidendhe po ispompiare una pisedha! ◊ mi dh'apo ispompiadu de largu ◊ s'astore s'ispómpiat dae s'altu sa colora e si lampat!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
paraître
Inglese
to appear
Spagnolo
aparecer
Italiano
comparire
Tedesco
erscheinen.
ispómpiu , nm Definizione su ispompiare, prus che àteru su si giare a bíere, su si ammostare / presentai o tenni una cosa a ispómpiu = abantaidha coment'e bona meda, meravizosa, nendhe chi est bella Sinonimi e contrari palleria Frasi in ispiàgia sunt totu a ispómpiu, ómines e féminas! ◊ mi ponzei a ispómpiu a manera de mi poder bídere bene Etimo srd.
ispomporài, ispomporiài , vrb: spamporai Definizione essire che a su papore, pèrdere o fàere essire vapore o fintzes calore, arrancu, pigare aera; in cobertantza, passare s'arrennegu Sinonimi e contrari ibentiare, ispaporare*, ispaporedhare, ispaporicare Frasi su forru murigadhu, ma no dhi pòngias su fomajou ca podit ispomporai ◊ est impomporau su fragu de su trigu cumpriu…◊ at ispomporiau is arrancus suus in s'àiri 2. bandu a portai su lori, aici candu torru mulleri mia at giai ispomporau!
ispomporodhàre , vrb Definizione fàere a bíere de èssere pomposu, unu, apompau, fàere braga, tènnere prexu meda (sèmpere cun nega, nau in su sensu de no si ndhe pòdere tzatzare, coment'e ndh'àere ancora gana) Sinonimi e contrari apompai, impomponare, impomporredhare Frasi no si ndhe potiat ispomporodhare (G.M.Cabras)◊ potimus bragare: de su travallu tuo no mi ndhe poto ispomporodhare coment'e chi siat meu! Etimo srd.
ispòngia ispògna
ispongiài , vrb: spongiai Definizione suíghere sa pasta a meda po chi essat bene pesada, a manera chi su pane (grussu) candho est cotu essat totu a buidedhos, a bisura de ispòngia: si faet suighindho cun is púngios sa pasta (modhe meda) po fàere su civraxu Sinonimi e contrari apungiai Frasi una parti de sa símbula s'ispòngiat po fai su modhitzosu ◊ sa pasta s'ispòngiat a buciconis serraus ◊ sa pasta in is iscivedhas dha depestus ispongiai a manixadas de àcua po dha traballai bèni Etimo srd.
ispònnere , vrb Definizione
pèrdere, passare o fàere pèrdere s'abbitúdine, su disígiu, s'idea de calecuna cosa, no ndhe fàere prus contu si no si ndhe tenet, fintzes solu cessare, tratènnere unu pagu; istare a dormire in domo angena / in poesia fintzas isponne; pps. ispostu
Sinonimi e contrari
disabesare,
disacostumai,
ibbortare,
scotiai,
storrai
/
tasire
/
aposentae,
ospedai
| ctr.
abbetuare,
imbisciare
Frasi
como mi che so ispostu e su binu no mi rechedit prus ◊ sa fémina a tota prima no ndhe cherfeit s'intesa, de ballare, ma Frantziscu no ndhe isponzeit s'idea ◊ no l'amus audidu, a fàghere cussa, ma mancu ispostu ndhe l'amus ◊ comintza a pagu a pagu a ti ndhe ispònnere, a m'ismentigare! ◊ tres o bàtoro bagadias li aiant torradu su "Chi nono" e isse fit pro ndhe ispònnere s'idea de si cojare ◊ a cudhu amante meu dau li apo su coro: no mi ndhe poto isponne ◊ sa cusséntzia sua non si che cheret ispònnere de sas richesas
2.
a punta de mesudie ant ispostu de messare, ma a sero li sunt torrados a intrare ◊ no at ispostu ancora de chigulare!
3.
isponzo in domo de su síndhigu
4.
de cosas gai ne seo ispostu
Etimo
ltn.
exponere
Traduzioni
Francese
déshabituer,
se résigner
Inglese
to wean away,
to accept
Spagnolo
desacostumbrarse,
resignarse,
hospedar
Italiano
disassuefare,
rassegnarsi
Tedesco
abgewöhnen,
sich ergeben.
isponsorizàre , vrb Definizione fàere propagandha a ccn. o fintzes giare una genia de agiudu (a bortas po ndh’àere calecunu torracontu puru).
ispontziài , vrb rfl Definizione lassare is apóntzius, fintzes coitare, fàere impresse Sinonimi e contrari acoidai, sprobigai Frasi candu acostat fogu a peis tocat a s'ispontziai e a fai!
ispontziàu , pps, agt Definizione de ispontziai; chi est singillu, francu Sinonimi e contrari francu, santzeru | ctr. fingidu.
ispóntziu , nm Definizione manera de fàere cun naturalesa, chentza de apóntziu Sinonimi e contrari franchesa, naturalesa | ctr. apónciu Etimo srd.
isponzàtzu , agt, nm: ispugnatu,
spongiatzu Definizione
nau pruschetotu de su pane grussu pesau bene, chi est bene ispongiau, chi paret un'ispòngia, modhe, chi est unu pagu coment'e ispòngia, totu a buidedhos; unu druche
Sinonimi e contrari
isbumburronadu,
modhanu,
pugnatu,
spongiosu
| ctr.
tipiu
/
matosu
Frasi
su casu cheret fitu, su pane ispugnatu ◊ candho su pane russu est cotu, sa matza est isponzatza
Etimo
spn.
esponjado
Traduzioni
Francese
spongieux,
moelleux,
douillet
Inglese
spongy,
soft
Spagnolo
pan bien fermentado
Italiano
spugnóso,
sòffice
Tedesco
schwammig,
weich.
isponzòla ispanzòla 1
ispopàre , vrb Sinonimi e contrari ibentiare, ispaporedhare, ispaporare, ispomporai, poporare Frasi abberi sa màchina a ispopare ca fit ora meda serrada in su sole!
ispoporàre ispaporàre
ispoporedhàre ispaporedhàre