mazòre magiòre
màzu màgiu
màzu 1 màgiu 1
mazúcu , nm Sinonimi e contrari achicajola, achicaju, ancidadore, assitzoni, ghisparru, grispasu Etimo srd.
mazúlca , nf: mazurca Definizione genia de ballu.
mazúnga, mazúngura manzíngula
mazúrca mazúlca
me , avb Definizione foedhu chi inditat logu (o àteru pentzau coment'e logu), prus che àteru cun sa prep. in ma fintzes (cun nm. pl.) chentza: me + in = menue, peri, in mesu de..., in (fintzes tempus)/ me is = me in is Sinonimi e contrari ne 1, in Frasi me a is matas, me s'ogu, me in domu, me in bíngia ◊ tristu de chini, pesau me in mesu de bosatrus, si nc'istésiat! ◊ fia torrau me is pentzamentus mius (V.Pisanu)◊ portàt me in bratzus una pipia de canna ◊ est in giru ascurtendu sa genti me is crésias, me is istradas ◊ bai a iscí me ita conditzionis ndi at a arribbai! ◊ me in su portu de Castedhu sunt po ponne gherra 2. me is tempus chi seus est unu momentu a si perdi ◊ bellu in ghennarzu, menzus in austu, me in s'atonzu e me in su beranu ◊ me in s’iverru be fut su costúmene in die mala a bochire su procu Etimo ltn. medius.
me 1 , prn: mei Definizione
prn. de prima persona sing., impreau sèmpere a cmpl., cun is prep. dae, in, pro, tra (cun mei fintzes sa prep. a = a mie, a mimi)/ so in me chi… = seu pentzendhi ca…, abbisumeu…; a./c. s'itl. "déntro di me" = srd. intro/aintru meu, aintru miu
Frasi
tra me fia pessendhe gai ◊ pro me andhat bene goi ◊ dae me no ant ischidu nudha (F.Corda)◊ no as a tenni àturu Deus si no a mei
2.
so in me chi custu buliúmine l'apas fatu tue!
Etimo
ltn.
me
Traduzioni
Francese
moi
Inglese
me
Spagnolo
mí,
me (compl. ogg. e di term.,
compar.)
Italiano
me
Tedesco
mich,
mir.
mèa , agt, prn: mia Definizione
agt. e prn. sing. f. de 1ˆ persona sing. chi giaet un'idea de possessu meu, de apartenidura a mimi, a mie, a bortas nau prus che àteru po istima, cun làstima / a./c. a logos sa forma mea currespondhet a sa forma mimi, mimme, mie in cmpl (es. ant faedhau apustis de mea = apustis de mimi, apustis meu)
Frasi
parto torra pessandhe chin tristesa a cantu ses ciambada, bidha mea ◊ mamma mia bella! ◊ Nostra Segnora mia, azuàdennos bois! ◊ sorre mia, ite ti poto fàghere deo si mancu sos tuos ti ant pótidu azuare?
2.
custa domo est sa mia ◊ sa cosa tua a tie, sa mia a mie
Etimo
ltn.
mea
Traduzioni
Francese
ma (adj.),
la mienne (pron.)
Inglese
my
Spagnolo
mi
Italiano
mia
Tedesco
meine,
meine,
die meine,
die meinige.
mèa 1 , prn Definizione pronúmene solu cumplementu: po mea, segundhu mea Sinonimi e contrari mie, mimi.
meài , vrb Sinonimi e contrari arrabronai, arramaciai, arremazare, rebbuire.
meàna , nf Definizione bàtile, bicu, perdighedha po giogare / su giogu de is meanas = giogai a bicus, zogare a bàtiles, a pículas.
meàre , vrb: mejare Definizione
fàere abba, pisciare, imduidare s'orina de sa busciuca
Sinonimi e contrari
lussai,
mejire,
orinai,
pisciai
Etimo
ltn.
mejare
Traduzioni
Francese
uriner
Inglese
to urinate
Spagnolo
mear,
orinar
Italiano
urinare
Tedesco
urinieren,
harnen.
meàrza , nf: meaza, medaza, miàgia, mialla Definizione misura chi leat su batorunu de unu cartu (6 litros = s'oto unu de su cartu castedhaju) Frasi podiat medire su dinare a miàgias ca cricaiat sèmpere iscusòrgios ◊ custa est sa parti de is meris: duas miallas e un'imbudu ◊ fémina, ti apo connotu: pro chitire de trigu sa meaza lassaisti sas criaduras solas Cognomi e Proverbi smb: Meazza, Miazza Etimo ltn. *medialia.
mèas , agt, prn: mias Definizione
agt. e prn. pl. f. de 1ˆ persona sing. chi inditat possessu, apartenidura a mimi
Frasi
deo cufesso sas curpas meas, tue cufessa sas tuas! ◊ deo tenzo sos pitzinnos e sas cosas mias de atèndhere ◊ biadas is amigas mias impari cun is piciocus, passillendi! ◊ ci mi bolet iscurtare dhi depo nàrrere is òperas mias
Traduzioni
Francese
mes (adj.),
les miennes (pron.)
Inglese
my
Spagnolo
mis
Italiano
mie
Tedesco
meine,
meine,
die meinen,
die meinigen.
meàza meàrza
mèba , nf: mela,
mèua Definizione
genia de mata no tanti manna e frutu (upm) pruposu, tundhatzu, pagu abbosu / min. melighedha, melixedha (custa, a logos, fintzes isprigu de arantzu, silibba); is/sas melas = is matas de sa mela; calidades de mela: m. àpia o àpiu, bacaliana, de Santuanni, de zerru, nana, paradisa, pastora, píbiri
Sinonimi e contrari
melera,
pumu
Modi di dire
csn:
sa m. de s'anca (pische de s'anca, itl. polpàccio), sa m. de sa manu (fídigu, tenar), sa m. de su gúturu (pupujone, itl. pómo d'Adamo), sa m. de su benuju (zoculana, itl. ròtula); giúghere a unu de sa pira a sa mela = aguantaidhu aspetendi, cun arreghèscias, naraidhu candu una cosa e candu un'àtera; mela a perras sicadas de costoire a zerru = melalda; pane a tres melas, a chimbe melas = pane russu cun tres o cun chimbe trapadas
Frasi
in binza ororu bi ant prantadu sas melas ◊ est unu terrinu totu prantadu a melas ◊ cussa est badhe prena de melas e de arantzos
2.
ti tenint allogada che mela in cadàsciu ◊ a chenare si at manigadu duas melas ◊ sa mela ocannu est liera
3.
mi giughet dai sa pira a sa mela e dinari no in logu! ◊ si at frobbiu sos ocros chin sa mela de sa manu
Cognomi e Proverbi
smb:
(De)mela, (De)melas, Mela, Melas
Terminologia scientifica
frt, Malus domestica
Etimo
ltn.
mela
Traduzioni
Francese
pommier,
pomme
Inglese
apple (tree)
Spagnolo
manzano,
manzana
Italiano
mélo,
méla
Tedesco
Apfelbaum,
Apfel.
mebabída, mebamída malamída