A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

mazòre magiòre

màzu màgiu

màzu 1 màgiu 1

mazucàda , nf Sinònimos e contràrios banzu 1, matzucada, mazada Ètimu srd.

mazúcu , nm Sinònimos e contràrios achicajola, achicaju, ancidadore, assitzoni, ghisparru, grispasu Ètimu srd.

mazúlca , nf: mazurca Definitzione genia de ballu.

mazúnga, mazúngura manzíngula

mazúrca mazúlca

me , avb Definitzione foedhu chi inditat logu (o àteru pentzau coment'e logu), prus che àteru cun sa prep. in ma fintzes (cun nm. pl.) chentza: me + in = menue, peri, in mesu de..., in (fintzes tempus)/ me is = me in is Sinònimos e contràrios ne 1, in Frases me a is matas, me s'ogu, me in domu, me in bíngia ◊ tristu de chini, pesau me in mesu de bosatrus, si nc'istésiat! ◊ fia torrau me is pentzamentus mius (V.Pisanu)◊ portàt me in bratzus una pipia de canna ◊ est in giru ascurtendu sa genti me is crésias, me is istradas ◊ bai a iscí me ita conditzionis ndi at a arribbai! ◊ me in su portu de Castedhu sunt po ponne gherra 2. me is tempus chi seus est unu momentu a si perdi ◊ bellu in ghennarzu, menzus in austu, me in s'atonzu e me in su beranu ◊ me in s’iverru be fut su costúmene in die mala a bochire su procu Ètimu ltn. medius.

me 1 , prn: mei Definitzione prn. de prima persona sing., impreau sèmpere a cmpl., cun is prep. dae, in, pro, tra (cun mei fintzes sa prep. a = a mie, a mimi)/ so in me chi… = seu pentzendhi ca…, abbisumeu…; a./c. s'itl. "déntro di me" = srd. intro/aintru meu, aintru miu Frases tra me fia pessendhe gai ◊ pro me andhat bene goi ◊ dae me no ant ischidu nudha (F.Corda)◊ no as a tenni àturu Deus si no a mei 2. so in me chi custu buliúmine l'apas fatu tue! Ètimu ltn. me Tradutziones Frantzesu moi Ingresu me Ispagnolu mí, me (compl. ogg. e di term., compar.) Italianu me Tedescu mich, mir.

mèa , agt, prn: mia Definitzione agt. e prn. sing. f. de 1ˆ persona sing. chi giaet un'idea de possessu meu, de apartenidura a mimi, a mie, a bortas nau prus che àteru po istima, cun làstima / a./c. a logos sa forma mea currespondhet a sa forma mimi, mimme, mie in cmpl (es. ant faedhau apustis de mea = apustis de mimi, apustis meu) Frases parto torra pessandhe chin tristesa a cantu ses ciambada, bidha mea ◊ mamma mia bella! ◊ Nostra Segnora mia, azuàdennos bois! ◊ sorre mia, ite ti poto fàghere deo si mancu sos tuos ti ant pótidu azuare? 2. custa domo est sa mia ◊ sa cosa tua a tie, sa mia a mie Ètimu ltn. mea Tradutziones Frantzesu ma (adj.), la mienne (pron.) Ingresu my Ispagnolu mi Italianu mia Tedescu meine, meine, die meine, die meinige.

mèa 1 , prn Definitzione pronúmene solu cumplementu: po mea, segundhu mea Sinònimos e contràrios mie, mimi.

meài , vrb Sinònimos e contràrios arrabronai, arramaciai, arremazare, rebbuire.

meàna , nf Definitzione bàtile, bicu, perdighedha po giogare / su giogu de is meanas = giogai a bicus, zogare a bàtiles, a pículas.

meàre , vrb: mejare Definitzione fàere abba, pisciare, imduidare s'orina de sa busciuca Sinònimos e contràrios lussai, mejire, orinai, pisciai Ètimu ltn. mejare Tradutziones Frantzesu uriner Ingresu to urinate Ispagnolu mear, orinar Italianu urinare Tedescu urinieren, harnen.

meàrza , nf: meaza, medaza, miàgia, mialla Definitzione misura chi leat su batorunu de unu cartu (6 litros = s'oto unu de su cartu castedhaju) Frases podiat medire su dinare a miàgias ca cricaiat sèmpere iscusòrgios ◊ custa est sa parti de is meris: duas miallas e un'imbudu ◊ fémina, ti apo connotu: pro chitire de trigu sa meaza lassaisti sas criaduras solas Sambenados e Provèrbios smb: Meazza, Miazza Ètimu ltn. *medialia.

mèas , agt, prn: mias Definitzione agt. e prn. pl. f. de 1ˆ persona sing. chi inditat possessu, apartenidura a mimi Frases deo cufesso sas curpas meas, tue cufessa sas tuas! ◊ deo tenzo sos pitzinnos e sas cosas mias de atèndhere ◊ biadas is amigas mias impari cun is piciocus, passillendi! ◊ ci mi bolet iscurtare dhi depo nàrrere is òperas mias Tradutziones Frantzesu mes (adj.), les miennes (pron.) Ingresu my Ispagnolu mis Italianu mie Tedescu meine, meine, die meinen, die meinigen.

meàza meàrza

mèba , nf: mela, mèua Definitzione genia de mata no tanti manna e frutu (upm) pruposu, tundhatzu, pagu abbosu / min. melighedha, melixedha (custa, a logos, fintzes isprigu de arantzu, silibba); is/sas melas = is matas de sa mela; calidades de mela: m. àpia o àpiu, bacaliana, de Santuanni, de zerru, nana, paradisa, pastora, píbiri Sinònimos e contràrios melera, pumu Maneras de nàrrere csn: sa m. de s'anca (pische de s'anca, itl. polpàccio), sa m. de sa manu (fídigu, tenar), sa m. de su gúturu (pupujone, itl. pómo d'Adamo), sa m. de su benuju (zoculana, itl. ròtula); giúghere a unu de sa pira a sa mela = aguantaidhu aspetendi, cun arreghèscias, naraidhu candu una cosa e candu un'àtera; mela a perras sicadas de costoire a zerru = melalda; pane a tres melas, a chimbe melas = pane russu cun tres o cun chimbe trapadas Frases in binza ororu bi ant prantadu sas melas ◊ est unu terrinu totu prantadu a melas ◊ cussa est badhe prena de melas e de arantzos 2. ti tenint allogada che mela in cadàsciu ◊ a chenare si at manigadu duas melas ◊ sa mela ocannu est liera 3. mi giughet dai sa pira a sa mela e dinari no in logu! ◊ si at frobbiu sos ocros chin sa mela de sa manu Sambenados e Provèrbios smb: (De)mela, (De)melas, Mela, Melas Terminologia iscientìfica frt, Malus domestica Ètimu ltn. mela Tradutziones Frantzesu pommier, pomme Ingresu apple (tree) Ispagnolu manzano, manzana Italianu mélo, méla Tedescu Apfelbaum, Apfel.

mebabída, mebamída malamída