mediàna , nf Definitzione sa cannita de mesu de is launedhas; genia de ballu / zenias de launedha: m. pipia, m. fiuda, m. asciuta, m. fiudedha, m. falsa Sinònimos e contràrios mancosa, mesuganna Frases toca, sonasí una mediana ca badhaus! ◊ a noda de mediana su sulitu in cuncórdiu cun pitiolus e trinitus sonasta Terminologia iscientìfica sjl.
medianéri , agt, nm Definitzione
chi o chie si ponet in mesu po batire is cosas a un'iscopu, in chistione de bonu ma fintzes de malu, po torracontu de totugantos, ma fintzes solu suo e a dannu de àtere
Sinònimos e contràrios
tratadore
/
aporridore,
bugoni
Frases
cussu est unu medianeri de paxi ◊ Gesugristu est su medianeri nostu e po mesu suu teneus s'intrada a su tronu de Deus
2.
est una mertza de medianeris chi at traíxiu e béndiu sa Sardigna a is istràngius ◊ sa rufiana, pro fàghere s'arte de medianera, pretzisu chi apet curtu in primu logu e siat avesada a donzi giogu! (B.Sulis)
Ètimu
spn.
medianero
Tradutziones
Frantzesu
intermédiaire
Ingresu
intermediary
Ispagnolu
mediador
Italianu
intermediàrio
Tedescu
vermittelnd,
Vermittler.
mediànu , agt, nm Definitzione chi o chie est in mesu, su de mesu, chi o chie est a mesania inter duas o prus mannàrias, distàntzias o valores; nau coment'e calidade, chi no est tanti bona, antzis a bortas prus mala chi no bona, metzana Sinònimos e contràrios médiu 1 / andhante, mecianu 2. tue ses su puzone medianu cundennadu a bolare dae un'àlvure a s'àteru.
mediàre , vrb Definitzione
essire o fàere méngius, prus bonu, agiustare, agatare rimédiu, nau fintzes in su sensu de cambiare in méngius su cumportamentu, is maneras de fàere
Sinònimos e contràrios
abboniare,
arranzare,
megliorai,
remediare
| ctr.
impeorai,
pejorare
Frases
chin cantu ghetamus apare, tota bida, no mediamus mai! ◊ su bisonzu ch'est andhau: semus mediandhe totus! ◊ pro mediare onzi male sezis pronta meighina ◊ in custa netzessidade no ischimus comente nos mediare!
2.
su ditzu antigu narat gai: Mala ratza no médiat mai ◊ si s'errore podio mediare, Columba, de ti tènnere a muzere!…◊ so andhau abbissi la podio mediare
Tradutziones
Frantzesu
s'améliorer,
se corriger
Ingresu
to improve,
to correct oneself
Ispagnolu
mejorar,
corregirse
Italianu
migliorare,
corrèggersi
Tedescu
verbessern (sich).
mediàre 1 mediài
medicadúra , nf: meigadura Sinònimos e contràrios ammexinadura, medicamentu, meiconzu, méiga, meigascione Ètimu srd.
medicài , vrb: medicare,
meicare,
meigai,
meigare Definitzione
betare o pònnere meighina po curare o agiudare a sanare unu male, una maladia
Sinònimos e contràrios
curai,
meighinare
Frases
meigaiat sa frúture pro no ndhe li tocare ◊ e sa bíngia meigada dh'as?
Ètimu
ltn.
medicare
Tradutziones
Frantzesu
panser (une blessure),
soigner (qqch.)
Ingresu
to medicate
Ispagnolu
curar
Italianu
medicare
Tedescu
behandeln.
medicaméntu , nm: meigamentu Definitzione
su chi si faet po agiudare a sanare unu male, prus che àteru in su sensu de pònnere o frigare meighina, badrare o amparare un'arremu malàidu cun calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
cura,
medicadura,
meiconzu,
meigascione
Frases
ses s'únicu medicamentu de feridas nostras e males ◊ cussa est cosa bona pro meigamentu
Tradutziones
Frantzesu
médicament
Ingresu
medicament
Ispagnolu
medicación,
cura
Italianu
medicaménto
Tedescu
Kur.
medicàre medicài
medichína , nf: meghina,
megina,
meichina,
meighina,
meigina,
meixina,
mexina,
michina,
mighina,
mixina Definitzione
dónnia e calisiògiat rimédiu chi potzat curare o sanare unu male, de su corpus o fintzes de s'ànima, de su cumportamentu; istúdiu, isciéntzia e arte de medicare e curare maladias, males de sa carena
Sinònimos e contràrios
cura
Maneras de nàrrere
csn:
zenias de meighina: a bufadura, a innetziones, a frigadura, a imbràstiu; no ndi tènniri (de ccn. cosa) mancu po mexina = própiu nudha, mancu cantu s'ungra po unu bisonzu
Frases
isperaus chi is mexinas mi giuint! ◊ sas meighinas a bortas curant unu male ma ndhe faghent essire un'àteru ◊ apo bisonzu de meghinas e de acunnortu (G.Ruju)◊ est malàidu ma no buscat mighina ◊ no si ndhe agatet una a meighina! ◊ dhi ant ordinau mexina contrària
2.
sa bonànima de ajaja mia faiat sa mixina de s'ogu pigau ◊ sa michina de sa deina imbetzes de mi facher bene mi at fatu pejus ◊ bae ca sa meighina at fatu efetu: de candho li ant dadu banzu, furendhe, no bi est torradu prus! ◊ pro sa meighina de s'oju bi cheriat unu pinzos o trastis de sa pessone malàida
3.
est in s'universidade istudiendhe in meighinas
Ètimu
ltn.
medicina
Tradutziones
Frantzesu
remède,
médicament
Ingresu
medicine
Ispagnolu
medicamento,
medicina
Italianu
medicina,
fàrmaco
Tedescu
Arznei,
Heilmittel.
medichínzu , nm Definitzione genia de linna chi faet a cannàile longu longu e fine, a funes, e si che artzat a pitzu de is matas, faet su frore biancu Sinònimos e contràrios atzara, bidichinzu, bilichinzu, elighinzu, ertessu, filichinzu, inteltzu, lutzara Terminologia iscientìfica rbl, Clematis vitalba. Ètimu srd.
médicu , nm, agt: méicu,
megu,
méigu Definitzione
istudiau chi curat males de sa carena, maladias; chi pertocat is dutores o chi est cosa de dutore
Sinònimos e contràrios
datori
Frases
che méigu chi astringhet una bua chena dolore sou in carre anzena (Piras)◊ comente so recuidu a domo mi ant giamadu una cariadora, ca su méigu che fit essidu ◊ cussu est su corbu postu a médicu
2.
cun sa dimandha bi cheret su tzertificadu médicu pro dochimentu
Sambenados e Provèrbios
prb:
méigu piedosu liaga pudéscia ◊ ferida mala e méigu giòvanu!…
Terminologia iscientìfica
prf
Ètimu
ltn.
medicu(m)
Tradutziones
Frantzesu
médecin
Ingresu
doctor,
medical
Ispagnolu
médico
Italianu
mèdico
Tedescu
Arzt,
ärztlich.
medída , nf Definitzione
istrégiu de 5 litros po medire laore o cosas deasi, ma si narat fintzes po css. cosa chi serbit a medire; su medire etotu / a medida de… = cunforma a…
Sinònimos e contràrios
addeda,
mesura
/
medidura
2.
innantis de fàghere su giampu lea bene sa medida! ◊ in donzi cosa bi cheret sa medida! ◊ est una fémina betza pedrale e patida, sufrit sena medida ◊ tue avantzadu ti ses in medida ca non tenes métidu!
3.
sa medida de s'arrobba dha faint a prammus
4.
is portas si oberint o serrant a medida de su bisóngiu de friscu o de calori
Ètimu
spn.
medida
Tradutziones
Frantzesu
mesure
Ingresu
measure
Ispagnolu
medida
Italianu
misura
Tedescu
Maß.
medidòre , agt, nm Definitzione chi o chie medit, pigat misuras; fintzes misura, aina o orrugu de cosa po medire Sinònimos e contràrios ammadidori Frases cussu medidore no est síncheru: furat medindhe! Ètimu srd.
medídu , pps, agt: mediu Definitzione
de medire; fintzes chi est bene cunsiderau, fatu cun cunsideru, chentza esageratziones
Sinònimos e contràrios
ammodau,
ammodidu,
reguladu
| ctr.
malammodidu
2.
in famíllia fint medidos manighendhe, no fint mentovados pro su tropu manigare ◊ in domo donzi ispesa fit medida
Tradutziones
Frantzesu
modéré
Ingresu
moderate,
moderated
Ispagnolu
moderado
Italianu
moderato
Tedescu
gemäßigt,
maßvoll.
medidúra , nf Definitzione
su medire, su pigare is misuras
Sinònimos e contràrios
ammisitadura,
mesuradura
Frases
cue bi at una butega chi bendhent sa robba a medidura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mesurage
Ingresu
measurement
Ispagnolu
medición
Italianu
misurazióne
Tedescu
Messung.
medievàle, medievàli , agt Definitzione chi pertocat o apartenet a su mediuevo.
medighínu , agt Sinònimos e contràrios meditu.
medigiolàre , vrb Definitzione ammesturare e iscolomare cosa (lícuida) de un'istrégiu a s'àteru.