A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

medalliàre matagliàre

medàscia, medàssa madàssa

medàu madàu

medàza meàrza

medennéssi , avb Definitzione meda e nessi: foedhu chi si narat prus che àteru po impudu de calecuna cosa chi no si iat a bòllere, bolendho inditare un'iscéberu Sinònimos e contràrios assumancu, assunessi, aterunono, medaeschi, nensi Frases tantu no bi drommo, mi ndhe peso e medennessi mi fato carchi faina ◊ medennessi no mi che so andhadu a campu: tota die ispetendhe a isse e isse chentza bènnere! Ètimu srd.

medèsciri , vrb: merèschere, meresci, merèsciri, merèssere Definitzione fàere cosa a manera de ndh'àere o de ndhe pòdere àere calecunu prémiu, bàntidu, làude, praxere, o fintzes calecuna cosa de male (po curpa, neghe, farta) Sinònimos e contràrios imminèssere, manesci, meressire, meritai | ctr. demerèssere, smerèsciri Frases is malafatoris chi apuntant fogu no merescint de bivi in mesu de sa genti! ◊ bos rendho tantas gràscias, ma no cantas ndhe meressides ◊ medescint abbruxadas, custas línguas de fogu! ◊ po s'amori chi tenis e chi donas, in totu s'umanidadi chi onoras, alabàntzia merescis e rispetu ◊ sunt poesias chi ant meréschidu su prémiu Ètimu spn., ctl. mereixer Tradutziones Frantzesu mériter Ingresu to deserve Ispagnolu merecer Italianu meritare Tedescu verdienen, eintragen.

medhàca , nf Definitzione genia de erba agheda Sinònimos e contràrios ciduledha, coraxedu 1, erbasalia, marraola, melacra, meraxa, meriàgula, miriola Terminologia iscientìfica rba Ètimu srd.

medhigàrzu , agt Definitzione chi est médhighe, naschiu a loba Sinònimos e contràrios copiolu, cropàgliu, médhighe Frases su pastoredhu est paschinzanne anzonedhos medhigarzos (S.Are).

médhighe , agt, nm: médhigu Definitzione chi est naschiu allobau, de sa matessi bentre, de su própriu partu cun àteru frade o sorre, frade mughedhu / anzare a médhighe = fàghere a croba, a loba Sinònimos e contràrios copiolu, cróbinu, cropàgliu, gremédhiche*, medhigarzu, médhile, mughedhu Frases Deus cheret a fàghere pitzinnos e fuint bénnidos duos médhigos galanos (Z.A.Cappai).

medhighínas , nf pl: midhighinas Definitzione mentes fines, is pigighedhos chi imbodhigant su crebedhu Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu méninges Ingresu meninx Ispagnolu meninges Italianu meningi Tedescu Gehirnhaut, Meninx, Hirnhaut.

médhigu médhige

médhile , agt Definitzione chi est naschiu allobau, de sa própriu brente, de su matessi partu cun àteru frade o sorre, frade mughedhu; nau de boe, chi est cumpàngiu, chi faet a loba cun àteru po èssere unu giú Sinònimos e contràrios copiolu, cróbinu, cropàgliu, ghermédhiche, mughedhu Ètimu srd.

medhúre , nm Definitzione erba de cogas, imbriaga molentis Sinònimos e contràrios búdharu, budhúrigu, dhúdhulu, gudhútulu, mudhuru, pisciaforru, pudimanu, údhuru Terminologia iscientìfica rba, Conium maculatum Ètimu srdn.

média , nf Definitzione in matemàtica, de una filera de valores chi podent èssere de mannària diferente, su valore chi arresurtat de mesania faendho sa suma de is valores dividia po cantos funt is valores síngulos summaos: essendho s'arresurtau de una divisione matemàtica, podet èssere chi no currespondhat a manc'unu de custos valores Frases Fulanu in iscola tenet sa média de su sete ◊ bi at logos chi in média campant setanta annos, ma bi at chie morit meda prus zòvanu e chie prus mannu Tradutziones Frantzesu moyenne Ingresu average Ispagnolu promedio Italianu mèdia Tedescu Mittel.

mediàda , nf Definitzione su mediare, migliorare, andhare méngius Sinònimos e contràrios abboniada, imbonimentu, mediada, melloria, mezorada, mezoramentu | ctr. aggravamentu, impeoramentu Frases su tempus at fatu una bella mediada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu amélioration Ingresu improvement Ispagnolu mejora Italianu miglioraménto Tedescu Verbesserung.

mediadòre , agt Definitzione chi médiat, ponet médiu, rimédiu Frases nostra Segnora est mediadora de tantos males Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu réparateur Ingresu repairer Ispagnolu mediador, reparador Italianu rimediatóre Tedescu Ausbesserer.

mediadúra , nf Definitzione su mediai, su èssere coment'e ammachiaos, coment'e fora de sèi Sinònimos e contràrios mediori, scimíngiu Ètimu srd.

mediàgu , nm: ammeriagu, meliagru, meraju, mereacru, meriacru, meriaghe, meriagru, meriagu, meriaju, meriarzu, meriaxu, miliacru, miriàciu, miriacru, miriagu, moliagru Definitzione s'umbra de mesudie, logu e umbra (mescamente de matas mannas) inue su bestiàmene passat is oras de sole prus forte, in istade / fàghere meriaghe = meriare in s'umbra Sinònimos e contràrios camadroxu, meriadórgiu, umbraghe Frases sos masones sunt acuilados in su meraju ◊ sa domo fit unu meraju finas a sero ◊ a oras de sole forte, in istiu, su bestiàmine istat in su meliagru ◊ custos sunt masones fatendhe meriaghe ◊ saludi e bacas in su meriagu, e trigu meda, ma dinai pagu!(A.Mandis)◊ nonnu naraiat "moliagru" e no "meliagru" Terminologia iscientìfica pst Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ombrage Ingresu nook where the flock tooks shelter from the sun Ispagnolu sesteadero Italianu sito ombróso dóve si ripara il grégge dal sóle Tedescu Ort im Schatten, wo die Schafe Mittagsruhe halten.

mediài , vrb: ammediai 1, mediare 1, meriai, meriare, merijare, miriare Definitzione nau mescamente de su bestiàmene, passare is oras de sole prus forte, in istade, in su meriagru, istare in s'umbra Sinònimos e contràrios acamai, meliagrare Frases sas berbeghes fint meriendhe suta de sa nughe ◊ candho sa robba comintzat a meriare, comente imbudhighinat sole, che la trubbas a sa sedha, a suta de sos chercos ◊ una piga est mediandhe in d-unu ratu ◊ in s’ora prus cajente de sa die issu est merijandhe Terminologia iscientìfica pst Ètimu ltn. meridiare Tradutziones Frantzesu faire la méridienne, faire la sieste Ingresu to have a siesta, to stay in the shade Ispagnolu sestear Italianu meriggiare, stare all'ómbra Tedescu im Schatten Mittagsruhe halten.

mediài 1 , vrb Definitzione essire coment'e médios, pigaos a machiore, fora de sèi, pèrdere is sentidos Sinònimos e contràrios irmedhighinare, ismemoriai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu être hors de soi Ingresu to be beside oneself Ispagnolu estar fuera de sí Italianu èssere fuòri di sé Tedescu außer sich sein.