A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

medinchínu , agt Definitzione chi balet prus o mancu, chi no est de valore mannu ma a dónnia modu balet e tenet importu Frases una pinna importante meda de sa literadura sorgonesa a boghe sunt sas cantzonedhas chi chistionant de cosas medinchinas (A.Murru).

médinu , agt Definitzione nau de crabitu, chi est naschiu allobau Sinònimos e contràrios cróbinu, cropàgliu, ghermédhiche*, médhighe, médhile, mughedhu.

mediòre, mediòri , nm Definitzione su èssere médios, macos, su pentzare, nàrrere o fàere cosas macas Sinònimos e contràrios machiore / badhinzu, imbadhinzu, ingadheinzu, loinu, luinore Frases bogadindedhu su mediori de conca! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu folie Ingresu madness Ispagnolu locura Italianu follìa Tedescu Wahnsinn.

medíre, medíri , vrb: ammadiri, metire, mitire Definitzione pigare is misuras, iscumbatare comente funt is cosas, cantu est, cantu est manna, larga e àteru sa cosa, su logu o àteru / est medinno còcoro = (nadu de su tempus) est randhinendhe a mal'istropiadura, betendhe ràndhine maduru Sinònimos e contràrios addedare, ammetrare, mesurai Frases Antoni, a tie iscusa pedo si no ti poto in su cantu servire ca malamente coso, sesto e medo ◊ no ti medo su ricatu (P.Casu)◊ ant avisau su maistru de linna po bènnere a medire su mortu po dhi fàere su baulu ◊ sas fortzas si devent mitire travallandhe!◊ semus medindhe s'olia e ponindhe in sacos ca est a maghinare cras Sambenados e Provèrbios prb: si bèni misuras duas bortas no medis Ètimu ltn. metire Tradutziones Frantzesu mesurer Ingresu to measure Ispagnolu medir Italianu misurare Tedescu messen.

meditài, meditàre , vrb Definitzione cunsiderare bene una cosa, una chistione, su chi si liget o chi s'intendhet mescamente candho est de importu mannu Sinònimos e contràrios cumpassare Tradutziones Frantzesu méditer, songer, réfléchir Ingresu to meditate Ispagnolu meditar Italianu meditare Tedescu nachdenken, nachsinnen, meditieren (su=über+Akk.)

mediterràneu , nm, agt Definitzione su mare intremesu de s'Europa e s'Àfrica, s’istrintu de Gibbilterra e su Medioriente; chi pertocat custu mare, chi est o faet (creschet, nau de su matedu) a fúrriu de custu mare po comente est su clima Tradutziones Frantzesu Méditerranée, méditerranéen Ingresu mediterranean Ispagnolu mediterráneo Italianu mediterràneo Tedescu Mittelmeer, mediterran, Mittelmeer.

medítu, medítzu , avb, agt Definitzione tempus unu pagu longu; cosa unu pagu prus de su chi serbit, bundhante Sinònimos e contràrios dioritu / medighinu Frases est de meditu chi amus fatu sa faina 2. est meditu su chi ti so dendhe ◊ custos cantos de cosa chi mi azis lassadu sunt meditzos: no mi serbint totu ◊ sa zente in su tusorzu fit meditza e amus coitadu Ètimu srd.

medíu medídu

médiu , nm Definitzione css. cosa chi serbit po arrennèscere in d-un'iscopu, mescamente po bínchere una dificurtade, lòmpere a calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de isperu, ibertu Sinònimos e contràrios aficu, arremédiu, avocu, senevicu Maneras de nàrrere csn: bi at, no bi at médiu = bi at, no bi at aficu, possibbilidade; fàghere su m. = fai a manera de…, fai totu su chi si podit a manera de…; fàghere médios e màglios pro… = fàghere totu su possíbbile pro…, a manera de…; leare médiu de una cosa = fàghere carchi cosa pro mediare, bínchere su male, sa dificurtade; si fit médiu de… = si faghiat a…, si fut possíbbili de… Frases a s'errore chi as fatu, tantetantu, pro chi piangas, médiu no b'at (Testoni)◊ ma tandho pro custa maladia no bi at médiu?! ◊ piús no poto isperare, pro me médiu no bi ndhe at! ◊ médios de t'ispèrdere sunt fatendhe ◊ a sa morte no bi at rimédiu: a totu s'àteru su médiu bi est ◊ cun cali ammiràbbili armonia feis corrispúndiri is médius e su fini! 2. no s'ischit su médiu de ndhe leare! ◊ bisonzat de fàchere médiu a pònnere reparu a custa cosa ◊ depiat bènnere isse ma no l'at pótidu fàghere a médiu ◊ si fit médiu de pòdere iscampare dae tene, dura morte!…◊ chi dh'ia iscípiu ia fatu su médiu de bufai pagu! ◊ apo a fàghere su médiu possíbbile pro…◊ no bi at àpidu médiu de lu cumbínchere ◊ faghiat médios e màglios pro èssere sa chi fit sèmpere istada Ètimu spn. medio Tradutziones Frantzesu moyen, remède Ingresu means, remedy Ispagnolu medio, remedio Italianu mèzzo, rimèdio Tedescu Mittel, Abhilfe, Mittel.

médiu 1 , agt Definitzione chi est su de mesania, su de mesu, chi de mannària est a metade tra su prus mannu e su prus piticu Sinònimos e contràrios medianu Frases como totugantos faghent nessi s'iscola média.

médiu 2 , agt: mériu Definitzione chi portat maladia (mediore, badhine) a conca, nau de animales, o fintzes de gente pagu giusta de conca o chi faet calecunu machine / pudha média = zenia de puzone: tziriolu (burhinus oedicnemus), itl. occhióne Sinònimos e contràrios badhinosu, macu, pertocadu Frases est una ebreghe média ◊ est sempri andendi parit una brebei méria! ◊ faci de craba média, no dhu podiast aguantai firmu?! ◊ parit unu crabu médiu: e de aundi nd'est própiu?!

mediuévo , nm Definitzione su períudu de s'istória chi andhat de s'acabbada de s'imperu romanu de ocidente (V séc.a.C.)fintzes a s'iscoberta de s'América (XV séc.a.C.).

medixèdha madiscèdha

medràre , vrb Definitzione mediare in is maneras de fàere, in su cumportamentu, callai a cerbedhu, imparare a èssere méngius Sinònimos e contràrios afrenai, arregulai, insabiai, medrire, moderai Ètimu spn. medrar Tradutziones Frantzesu s'assagir, revenir à la raison Ingresu to recover one's wits Ispagnolu sentar la cabeza Italianu rinsavire Tedescu wieder vernünftig werden.

medrigàja , nf Definitzione fémina chi tenet sa domo totu bruta e betada apare Tradutziones Frantzesu ménagère Ingresu untidy housewife Ispagnolu ama de casa desordenada Italianu massàia disordinata Tedescu hudelige Hausfrau.

médrinu , agt Sinònimos e contràrios timicosu, tímigu / bergungiosu.

medríre , vrb Definitzione callai a cerbedhu, cambiare su cumportamentu in méngius, imparare a èssere e fàere méngius, prus sàbios, prus abbistos Sinònimos e contràrios afrenai, arregulai, medrare, moderai.

medrócu, medróculu madrócu

medròna madròna

médros , nm: metros Definitzione orrugos de catzola bècia, orrobba bècia Frases tue ses bestidu in birdes pannos, invece nois bestimus de medros (Piras) Sambenados e Provèrbios smb: Medros.