mediàna , nf Definizione sa cannita de mesu de is launedhas; genia de ballu / zenias de launedha: m. pipia, m. fiuda, m. asciuta, m. fiudedha, m. falsa Sinonimi e contrari mancosa, mesuganna Frasi toca, sonasí una mediana ca badhaus! ◊ a noda de mediana su sulitu in cuncórdiu cun pitiolus e trinitus sonasta Terminologia scientifica sjl.
medianéri , agt, nm Definizione
chi o chie si ponet in mesu po batire is cosas a un'iscopu, in chistione de bonu ma fintzes de malu, po torracontu de totugantos, ma fintzes solu suo e a dannu de àtere
Sinonimi e contrari
tratadore
/
aporridore,
bugoni
Frasi
cussu est unu medianeri de paxi ◊ Gesugristu est su medianeri nostu e po mesu suu teneus s'intrada a su tronu de Deus
2.
est una mertza de medianeris chi at traíxiu e béndiu sa Sardigna a is istràngius ◊ sa rufiana, pro fàghere s'arte de medianera, pretzisu chi apet curtu in primu logu e siat avesada a donzi giogu! (B.Sulis)
Etimo
spn.
medianero
Traduzioni
Francese
intermédiaire
Inglese
intermediary
Spagnolo
mediador
Italiano
intermediàrio
Tedesco
vermittelnd,
Vermittler.
mediànu , agt, nm Definizione chi o chie est in mesu, su de mesu, chi o chie est a mesania inter duas o prus mannàrias, distàntzias o valores; nau coment'e calidade, chi no est tanti bona, antzis a bortas prus mala chi no bona, metzana Sinonimi e contrari médiu 1 / andhante, mecianu 2. tue ses su puzone medianu cundennadu a bolare dae un'àlvure a s'àteru.
mediàre , vrb Definizione
essire o fàere méngius, prus bonu, agiustare, agatare rimédiu, nau fintzes in su sensu de cambiare in méngius su cumportamentu, is maneras de fàere
Sinonimi e contrari
abboniare,
arranzare,
megliorai,
remediare
| ctr.
impeorai,
pejorare
Frasi
chin cantu ghetamus apare, tota bida, no mediamus mai! ◊ su bisonzu ch'est andhau: semus mediandhe totus! ◊ pro mediare onzi male sezis pronta meighina ◊ in custa netzessidade no ischimus comente nos mediare!
2.
su ditzu antigu narat gai: Mala ratza no médiat mai ◊ si s'errore podio mediare, Columba, de ti tènnere a muzere!…◊ so andhau abbissi la podio mediare
Traduzioni
Francese
s'améliorer,
se corriger
Inglese
to improve,
to correct oneself
Spagnolo
mejorar,
corregirse
Italiano
migliorare,
corrèggersi
Tedesco
verbessern (sich).
mediàre 1 mediài
medicadúra , nf: meigadura Sinonimi e contrari ammexinadura, medicamentu, meiconzu, méiga, meigascione Etimo srd.
medicài , vrb: medicare,
meicare,
meigai,
meigare Definizione
betare o pònnere meighina po curare o agiudare a sanare unu male, una maladia
Sinonimi e contrari
curai,
meighinare
Frasi
meigaiat sa frúture pro no ndhe li tocare ◊ e sa bíngia meigada dh'as?
Etimo
ltn.
medicare
Traduzioni
Francese
panser (une blessure),
soigner (qqch.)
Inglese
to medicate
Spagnolo
curar
Italiano
medicare
Tedesco
behandeln.
medicaméntu , nm: meigamentu Definizione
su chi si faet po agiudare a sanare unu male, prus che àteru in su sensu de pònnere o frigare meighina, badrare o amparare un'arremu malàidu cun calecuna cosa
Sinonimi e contrari
cura,
medicadura,
meiconzu,
meigascione
Frasi
ses s'únicu medicamentu de feridas nostras e males ◊ cussa est cosa bona pro meigamentu
Traduzioni
Francese
médicament
Inglese
medicament
Spagnolo
medicación,
cura
Italiano
medicaménto
Tedesco
Kur.
medicàre medicài
medichína , nf: meghina,
megina,
meichina,
meighina,
meigina,
meixina,
mexina,
michina,
mighina,
mixina Definizione
dónnia e calisiògiat rimédiu chi potzat curare o sanare unu male, de su corpus o fintzes de s'ànima, de su cumportamentu; istúdiu, isciéntzia e arte de medicare e curare maladias, males de sa carena
Sinonimi e contrari
cura
Modi di dire
csn:
zenias de meighina: a bufadura, a innetziones, a frigadura, a imbràstiu; no ndi tènniri (de ccn. cosa) mancu po mexina = própiu nudha, mancu cantu s'ungra po unu bisonzu
Frasi
isperaus chi is mexinas mi giuint! ◊ sas meighinas a bortas curant unu male ma ndhe faghent essire un'àteru ◊ apo bisonzu de meghinas e de acunnortu (G.Ruju)◊ est malàidu ma no buscat mighina ◊ no si ndhe agatet una a meighina! ◊ dhi ant ordinau mexina contrària
2.
sa bonànima de ajaja mia faiat sa mixina de s'ogu pigau ◊ sa michina de sa deina imbetzes de mi facher bene mi at fatu pejus ◊ bae ca sa meighina at fatu efetu: de candho li ant dadu banzu, furendhe, no bi est torradu prus! ◊ pro sa meighina de s'oju bi cheriat unu pinzos o trastis de sa pessone malàida
3.
est in s'universidade istudiendhe in meighinas
Etimo
ltn.
medicina
Traduzioni
Francese
remède,
médicament
Inglese
medicine
Spagnolo
medicamento,
medicina
Italiano
medicina,
fàrmaco
Tedesco
Arznei,
Heilmittel.
medichínzu , nm Definizione genia de linna chi faet a cannàile longu longu e fine, a funes, e si che artzat a pitzu de is matas, faet su frore biancu Sinonimi e contrari atzara, bidichinzu, bilichinzu, elighinzu, ertessu, filichinzu, inteltzu, lutzara Terminologia scientifica rbl, Clematis vitalba. Etimo srd.
médicu , nm, agt: méicu,
megu,
méigu Definizione
istudiau chi curat males de sa carena, maladias; chi pertocat is dutores o chi est cosa de dutore
Sinonimi e contrari
datori
Frasi
che méigu chi astringhet una bua chena dolore sou in carre anzena (Piras)◊ comente so recuidu a domo mi ant giamadu una cariadora, ca su méigu che fit essidu ◊ cussu est su corbu postu a médicu
2.
cun sa dimandha bi cheret su tzertificadu médicu pro dochimentu
Cognomi e Proverbi
prb:
méigu piedosu liaga pudéscia ◊ ferida mala e méigu giòvanu!…
Terminologia scientifica
prf
Etimo
ltn.
medicu(m)
Traduzioni
Francese
médecin
Inglese
doctor,
medical
Spagnolo
médico
Italiano
mèdico
Tedesco
Arzt,
ärztlich.
medída , nf Definizione
istrégiu de 5 litros po medire laore o cosas deasi, ma si narat fintzes po css. cosa chi serbit a medire; su medire etotu / a medida de… = cunforma a…
Sinonimi e contrari
addeda,
mesura
/
medidura
2.
innantis de fàghere su giampu lea bene sa medida! ◊ in donzi cosa bi cheret sa medida! ◊ est una fémina betza pedrale e patida, sufrit sena medida ◊ tue avantzadu ti ses in medida ca non tenes métidu!
3.
sa medida de s'arrobba dha faint a prammus
4.
is portas si oberint o serrant a medida de su bisóngiu de friscu o de calori
Etimo
spn.
medida
Traduzioni
Francese
mesure
Inglese
measure
Spagnolo
medida
Italiano
misura
Tedesco
Maß.
medidòre , agt, nm Definizione chi o chie medit, pigat misuras; fintzes misura, aina o orrugu de cosa po medire Sinonimi e contrari ammadidori Frasi cussu medidore no est síncheru: furat medindhe! Etimo srd.
medídu , pps, agt: mediu Definizione
de medire; fintzes chi est bene cunsiderau, fatu cun cunsideru, chentza esageratziones
Sinonimi e contrari
ammodau,
ammodidu,
reguladu
| ctr.
malammodidu
2.
in famíllia fint medidos manighendhe, no fint mentovados pro su tropu manigare ◊ in domo donzi ispesa fit medida
Traduzioni
Francese
modéré
Inglese
moderate,
moderated
Spagnolo
moderado
Italiano
moderato
Tedesco
gemäßigt,
maßvoll.
medidúra , nf Definizione
su medire, su pigare is misuras
Sinonimi e contrari
ammisitadura,
mesuradura
Frasi
cue bi at una butega chi bendhent sa robba a medidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mesurage
Inglese
measurement
Spagnolo
medición
Italiano
misurazióne
Tedesco
Messung.
medievàle, medievàli , agt Definizione chi pertocat o apartenet a su mediuevo.
medighínu , agt Sinonimi e contrari meditu.
medigiolàre , vrb Definizione ammesturare e iscolomare cosa (lícuida) de un'istrégiu a s'àteru.