pericòca, pericòcu , nf, nm: piricoco,
piricocu Definizione
genia de mata no tanti manna e su frutu chi faet (un'ossu in mesu, cun su chiu, e a fora sa prupa grussa unu pagu in colore de aràngiu e sèmpere bonu a isperrare): che a totu is frutos, upm; nau in cobertantza, sa natura de sa fémina / calidades de p.: cabudraxu, coàinu, coru de boi, coru de picioni, nuscadedhu, pisu durci, pisu marigosu, sunda, punciudu
Sinonimi e contrari
baracoca,
maracoco
2.
bisat matas de piricocu e de préssiu ◊ nemus si permitiat de furai piricocu de is matas ◊ at batiu cuatru piricocus cotus bèni
Terminologia scientifica
frt, Prunus armeniaca
Etimo
ltn.
pira + praecoquus
Traduzioni
Francese
abricotier,
abricot
Inglese
apricot (tree)
Spagnolo
albaricoquero,
albaricoque
Italiano
albicòcco,
albicòcca
Tedesco
Aprikosenbaum,
Aprikose.
pericòne, pericòni , nm: perigone,
piricone,
piriconi,
pirinconi Definizione
erba de piricocu o frore de santa Maria, genia de erba bona po cura e fintzes a tínghere
Frasi
po chini de saludi disigiosu, iscova de santa maria, piriconi, narbedha e ammulatza!(S.Melis)
Terminologia scientifica
rba, Hypericum perforatum
Etimo
ltn.
hypericum
Traduzioni
Francese
hypericum
Inglese
aaron's beard
Spagnolo
hipérico,
hierba de San Juan
Italiano
ipèrico
Tedesco
Johanniskraut,
Tüpfelharthen.
pericordína pelicordína
periculósu , agt: perigulosu,
pirigulosu Definizione
chi podet fàere male, dannu; chi est sugetu a andhare o a fàere male; chi est dàbbile, chi podet acontèssere (cosa chi no si bolet)
Sinonimi e contrari
dàbbile,
possíbbile,
sugetu
| ctr.
securu
Frasi
is antigos teniant meda in cunsideru logos, oras e dies chi po issos furint perigulosos ◊ no toches cussa cosa ca no ischis it'est, no siat perigulosa! ◊ a lassare tropu sos fizos minores a conca issoro est perigulosu
2.
cussu taulone in tàntaris est perigulosu chi ndhe ruat
3.
perigulosu chi proat, oe, annuadu coment'est! ◊ in cussas iscalinas, a denote e chentza lughe, est perigulosu de s'iscollare puru
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
dangereux,
qui menace ruine
Inglese
dangerous,
shaky
Spagnolo
peligroso,
ruinoso
Italiano
pericolóso,
rischióso,
pericolante
Tedesco
gefährlich,
gefährdet.
perículu , nm: perígulu,
pirígulu Definizione
possibbilidade de dannu, de male, de farta
Sinonimi e contrari
arriscu
Modi di dire
csn:
in perígulos de..., a perígulu de… = in arriscos de...; no b'est su perígulu chi… = balla ca no, est seguru chi no…
Frasi
a logu de perígulu no bi cheret andhadu ◊ si negossiabat de sa pagura chi fit prenandhe su locu de su perículu de un'àtera gherra ◊ non ci at a èssi perígulu chi dèu abarri incassillau me innòi? ◊ no ti ponzas cue ca bi at perígulu!
2.
isetendhe a ponner ranu s'orzu, su trigu, s'avena, apitu a sa cos'anzena in perígulos de vida! (G.Raga)◊ si ponit a isconchiai, a movi is bratzus, a perígulu de nci dh'arrui totu su paperàmini a terra (F.Carlini)◊ - Tantu za benit a ti azuare fizu tou!… - No bi est su perígulu!…
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
danger
Inglese
danger
Spagnolo
peligro
Italiano
perícolo
Tedesco
Gefahr.
perídhu , avb: perillu Definizione perilloi / andai a p. = andhare perilloi perillai, peri su logu Frasi chini creiat chi a sa becesa ti ndi andàs a perillu fatu de su mundhu?!
periéliu , nm Definizione de totu su giru chi faet sa Terra a inghíriu de su Sole, su puntu ue si agatat prus acanta (ca est unu giru unu pagu prelongau, ellíticu) Terminologia scientifica str.
perifería , nf Definizione is oros de fora, is prus atesu de mesu, de su centru, logu foranu.
perífica , nf: berífica* Definizione
su provare a bíere o iscumbatare si una cosa o una beridade torrat paris cun d-un'àtera
Sinonimi e contrari
abberguada,
avilguamentu,
cumproa,
proa
Traduzioni
Francese
vérification
Inglese
check
Spagnolo
verificación
Italiano
verìfica
Tedesco
Prüfung.
perificadòri , agt, nm Definizione chi o chie est postu a perificare, averguare, iscumbatare calecuna cosa Frasi fradi miu mannu fiat perificadori: depiat perificai is carrus de su trenu si fiant apostu.
perificài, perificàre , vrb: berificare,
perivicare Definizione
leare oru, provare a bíere si su chi s'ischit o si narat torrat cun sa beridade, si una cosa est abberu, o comente est una cosa o chistione
Sinonimi e contrari
abberguare,
assaborire,
bídere,
iscumbatare
Frasi
mi li so acurtziadu pro perivicare si fit abberu isse
Traduzioni
Francese
vérifier
Inglese
to check
Spagnolo
verificar,
comprobar,
averiguar
Italiano
verificare
Tedesco
prüfen.
períga paríga
periglí , avb: perilí, pirillí Definizione aifatu de su logu, in giru peri su logu / perilí perilà, periglí periglià = perilloiberillai Sinonimi e contrari perilloi Frasi unu margiani tzopu e unu pisitu tzurpu fiant andendu perilí perilà.
periglià , avb: perilà, perilài, perillai Definizione aifatu de su logu, peri su logu Frasi dh'apant agatada peri is arxobas o peri is crasuras, o perilí o perilai, immoi est arregota! ◊ teniat praxeri de si ndi andai perilí e perilà ◊ no istes perilloi perillai, sempre a tràvigu!
perigòne pericòne
perigordína pelicordína
perigúe , prep, avb: peringuni Definizione peri cue, acanta, nau fintzes in su sensu de agiummai, prus o mancu / za est perigue!… = tanti gei est a pinnigu!..., ch'est atesu meda Sinonimi e contrari abbia, acanta, cada 1 / pinnigu Frasi peringuni de maju 2. tantu za est perigue!…
perigulài, perigulàre , vrb Definizione èssere o pònnere in perígulu, in arriscos Frasi po su frabbúnchiu si faiat su vacinu, ma calecunu pegus perigulaiat sèmpere (L.Mameli)◊ sa buca mala no fiat maladia chi podiat perigulare s'animale a mòrrere ◊ is chi s'invocant a Tui no podint perigulai!
perigulosidàde , nf Definizione
su èssere perigulosu, su dhue àere perígulos
Traduzioni
Francese
caractère périlleux
Inglese
riskiness
Spagnolo
peligrosidad
Italiano
pericolosità
Tedesco
Gefährlichkeit.
perigulósu periculósu