pignòra , nf: pinzora Definizione cosa chi si giaet coment'e po ndhe assegurare un'àtera / giúghere una cosa che fressada de pignora = leare a s'imbola imbola, de unu logu a s'àteru Sinonimi e contrari arra, imprendha, lallanu, prenda.
pignorài , vrb: pinniorai, pinzorare Definizione fàere una pignora, pigare cosa in prendha / àlbure pinzorada a fogu = cun su truncu mesu abbruxau Sinonimi e contrari scicutai.
pígnos, pígnu, pígnus , nm: píngiu,
pintzu,
pinzos,
pinzu,
pínzulu,
pinzus Definizione
podet èssere css. cosa de sa domo o de su chi si ponet in dossu sa persona (pinzu de orrobba); cosa de valore chi si podet bínchere; nau in cobertantza, malu (nau de gente o animale)/ pintzos de arribbu = bestimenta de càstigu, bona
Sinonimi e contrari
aina,
beltimenta,
isterzu,
traste
/
prémiu
Frasi
a sos pinzos faghent postu e frundhidu: zente tropu mascada! ◊ s'ispozat unu pinzu a pustis de s'àteru ◊ at téssidu pinzos e tapetos ◊ tenet cussa cosa arribbada che pinzos de valore ◊ n'at bogadu padedhas e pinzos pro fàghere a manigare ◊ bi at restadu unu pignos ruinzadu ◊ no teniat su dinari po si comporare unu pinzu de robba ◊ tenet istrepos e pínzulos antigos ◊ tue ses pinzos de pagu valore!
2.
as ingrassadu su mere candho li binchias pinzos in sas cursas! (L.Marteddu)◊ s'àrvure de s'oliva, tra totu sas piantas, est cudha chi valanzat s'altu pinzu (G.Usala)
3.
e ite pignu de remonire in canteranu chi est, cussu!…
Etimo
ltn.
pignus
Traduzioni
Francese
objet
Inglese
object
Spagnolo
objeto
Italiano
oggètto,
capo di vestiàrio
Tedesco
Gegenstand,
Sache,
Ding.
pigolòsa , nf: pigulosa,
prigolosa,
prigurosa Definizione
genia de erba nada deosi ca si apicigat, totu
Sinonimi e contrari
cambiruja,
ebraentu,
ispigulosa,
pitzulicosa
Frasi
in sos muros iscoltigados de sa domita fint nàschidos ruos e matas de pigolosa
Terminologia scientifica
rba, Parietaria officinalis
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pariétaire
Inglese
pellitory
Spagnolo
parietaria
Italiano
parietària
Tedesco
Glaskraut.
pigòne, pigòni , nm Definizione
duas genias de maladia apicigosa: una chi faet sa pedhe a marcos (pabedhas niedhas), a fossighedhos, comente sanant is fruschedhas; s'àtera pigat prus che àteru a is piciochedhos e faet a essiduras orrúbias (pabedhas burdas) de cara a totu sa carena e a callentura; in cobertantza dhu narant po cosa o persona ifadosa, piciochedhu malu, botosu
Sinonimi e contrari
arzolu,
buata,
pigota
/
ociada,
rosa 1,
rusete
/
ifadu,
nischitzu,
pibinca
/
bagiariotu,
mauchedhu,
serpellucu
Frasi
a sa becesa su pigoni!…◊ seu morendi de pigoni ◊ ancu dh'abbruset su pigone!
3.
is pigonis no depint assuconai is mannalissas passendu!
Terminologia scientifica
mld
Traduzioni
Francese
variole,
roséole
Inglese
black smallpox,
german measles
Spagnolo
viruela negra,
roséola
Italiano
vaiòlo néro,
rosolìa
Tedesco
Pocken,
Röteln.
pigorínu , agt Definizione chi est niedhu che pighe Sinonimi e contrari píchidu Frasi su fundhu de su labiolu est niedhu pigorinu ◊ nues pigorinas ant intzegadu su sole ◊ sas batos, totu de pilu pigorinu, no miàulant piús, istanote (A.Palitta) Etimo srd.
pigósu , agt Definizione chi est totu pigas, pintirighinos in sa pedhe Sinonimi e contrari apannugau, lentizosu, neadu, pibirinosu, pintarinadu, trighinedhu Etimo srd.
pigòta , nf: pigote Definizione
maladia chi faet sa pedhe a marcos (pabedha niedha, fruschedhas), a fossighedhos comente sanant is essiduras (ma fintzes su marcu etotu chi abbarrat in sa pedhe); su vacinu po no pigare sa maladia
Sinonimi e contrari
aelogu,
buata,
fermizolu,
mummurzolu,
pigoni
Modi di dire
csn:
p. burda = fermizolu burdu, maladia apitzigadita chi faghet a essiduras a bobbollonchedhas; a sa becesa sa pigota = fàghere una cosa – che a su fatzinu a betzu – candho no est prus tempus, candho no serbit prus (nadu prus che àteru de unu cumportamentu)
Terminologia scientifica
mld
Etimo
ctl.
Traduzioni
Francese
variole
Inglese
smallpox
Spagnolo
viruela
Italiano
vaiòlo
Tedesco
Pocken.
pigotàu , agt Definizione nau de ccn., chi portat sa pedhe totu a marcos de sa pigota Sinonimi e contrari picotosu Etimo srd.
pigòte pigòta
pigotósu picotósu
pigóu , nm Sinonimi e contrari pigone* Frasi anchi dhu pighit s'arrosa impari cun su pigou mascu!
pigulàre piculàre 1
pigulàtu , agt Definizione chi apicigat unu pagu, a dhu tocare, chi ue tocat lassat unu pagu de cosa apicigosa Sinonimi e contrari piculosu Frasi sa figu est tota ammelighinada e pigulata Etimo srd.
pigulòsa pigolòsa
pigulósu , nm, nf: priculosa Definizione
erba chi faet a cambighedhos longos longos, istérrios, a bàtoro atzas ue portat coment'e pilos curtzitedhos fatos a cancarrone (e po cussu si apicigant a su bistimentu e fintzes a manos) e in dónnia nodu bogat de sete a oto fogighedhas e ccn. cambighedhu prus piticu: faet unu frutighedhu tundhu chi apicigat cussu puru
Sinonimi e contrari
apicigapíciga,
batiringalonga,
pidigulosa,
pigabiga,
pitzicadorja
Terminologia scientifica
rba, Galium aparine
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aspérule
Inglese
goose-grass
Spagnolo
amor de hortelano
Italiano
attaccamani,
attacca vèste
Tedesco
Klebkraut.
pigulósu 1 piculósu
piguzàre pecuzàre
pigúzu , nm Definizione crica a s'atenta, fata bene, cun incuru Sinonimi e contrari chilca Etimo srd.
píja pícia 1