sambràna , nf: cembrana*, sciambrana, tzembrana Definizione su telàrgiu de linna in costaos e in pitzu de un'apertura; s'arcu in pitzu de is gennas Sinonimi e contrari bastimentu 1, imbastimentu.
sambúcu sabúcu
samegnínu , agt Definizione nau de colore, chi est bleu, druchesau, chi assimbígiat a su sàmbene (pistau) Sinonimi e contrari biaitu, sambíngiu Etimo srd.
samertzéi samartzéi
sammenàu sambanàu
sàmmene sàmbani
samméntu salméntu
sammesúghe sambesúca
sammúcu , nm, nf: sabucu*, samuca, samucu, semucu, sommucu Definizione s. mascru, genia de linna chi faet a mata no tanti manna, bogat is cambos noàdiles deretos che canna, no tanti longos, a nodos atesu de calecunu prammu, a meudhu grussu meda e modhe de si ndhe pòdere bogare cun facilidade: faet su frore a bisura de apicone (a paracu apertu apicau), biancu e minudedhu, e cumprit unu frutighedhu a pibionedhos pitichedhedhos (freguledha), niedhu candho est cotu / àtera calidade de s.: s. fémina o burdu o berbechinu, de fragu púdidu = sanchedhu (Sambucus ebulus); s. de cogas = bulàdigu, sambíngiu (Euonymus europaeus); s. de arriu, de frúmene = píbiri sardu (Vitex agnus-castus) Sinonimi e contrari biriboi Frasi sa pértia de su samucu est nuosa, tuvura, a muedhu modhi e grussu, fàcili a dh'istuvionai ◊ tenet is cadenatzas in sa mata de samuca e sos coradhos a s’ispainada… Terminologia scientifica mt, Sambucus nigra.
sampunàre , vrb: sapunare Sinonimi e contrari samunae* Frasi cheret fémina nessi a li sapunare su vestire! ◊ s'abba nos at ifustu e sampunau ◊ sampunaiant sos pannos a manu.
samúca, samúcu sammúcu
samunàda , nf Definizione
su samunare
Sinonimi e contrari
labada,
sapunada,
sciacuada
Frasi
dadi una samunada, ca ses totu brutu! ◊ dogni samunada leat su pizu sou
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
passer à l'eau
Inglese
wash
Spagnolo
lavado
Italiano
lavata
Tedesco
Waschen.
samunadòlza, samunadólzu , nf, nm: samunadórgiu,
samunadorzu,
samunadroxu Definizione
logu ue si sàmunat o fatu adatu po samunare orrobba
Sinonimi e contrari
fridadórgiu,
labadógiu,
sapunadorju,
sciacuadroxu
Frasi
preda de samunadolza ◊ est unu samunadolzu ue istant tota die sas féminas cun ispabolzu turmentendhe sos pannos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
lavoir
Inglese
washhouse
Spagnolo
lavadero
Italiano
lavatóio
Tedesco
Waschküche,
Waschwanne.
samunadòra sabunadòra
samunadòre , agt, nm Definizione chi o chie sàmunat; istrégiu po ingòllere orrobba a samunare, o fintzes inue si ponet abba po si samunare is manos Sinonimi e contrari samuneri, sciacuadori / bassina, cóncula 2. passaiat calchi pisedha cun sa broca o su samunadore in conca Etimo srd.
samunadórgiu, samunadórzu, samunadróxu samunadòlza
samunadúra , nf Definizione su samunare; fintzes sa cosa (sa malesa) samunada, arrefudu, coígiu / s. de su batu = nau de ccn., isciacuadura fata mali Sinonimi e contrari illimpiadura, labadura, samunognu, sciacuadura 2. nisciunu iat a bolli cojai una samunadura! Etimo srd.
samunàe, samunàere, samunài, samunàre, samunàri , vrb Definizione
illimpiare css. cosa cun abba o àteru chi faet sa cosa límpia
Sinonimi e contrari
innetare,
isciacuai,
isciapunare,
pulire,
sampunare
| ctr.
allodrigai,
imbrutai
Modi di dire
csn:
samunare in terra = samunare su pamentu; samunàresi sa limba = nàrrere totugantu su chi unu teniat in gana de nàrrere, fintzas faedhendhe male, chentza rispetu; samunaresindhe sas manos (de una chistione) = lassaidha a pèrdiri, lassai de si interessai, lassai andai acomenti bollit andai; samunare in sete abbas, in noe abbas = meda (nau pruscatotu de sa menti, a manera de cambiai s'identidadi, is ideas de unu)
Frasi
est samunendisí is peis ◊ in mesu de duos cambos de arriu bi fint sas perdas de samunae ◊ sàmunache cussu sàmbene dae terra!
2.
za si la sàmunat, sa limba, nendhe male de s'unu e de s'àteru!…◊ Pilatu, pro acuntentare sa zente, lis at nadu de ndhe fàghere su chi cheriant e samunadu si ndhe at sas manos ◊ in sete abbas lis sàmunant sa mente chi siant in Sardinna furisteris!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
laver
Inglese
to wash
Spagnolo
lavar
Italiano
lavare
Tedesco
waschen.
samunéri , agt, nm Sinonimi e contrari samunadore Frasi at prugau, iscartandho su méngius fiore che s'undha samunera (I.Patta) Etimo srd.
samunógnu, samunónzu , nm Definizione
su samunare
Sinonimi e contrari
illimpiadura,
labonzu,
samunadura,
sàpunu,
sciacuadura
/
bocada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
lavage
Inglese
washing
Spagnolo
lavado
Italiano
lavàggio
Tedesco
Waschen.