A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

sabèza sabbègia

sàbi , nf, nm: sai, sale, sali, sàui Definizione cumpostu chímicu, mescamente cloruru de sódiu, genia de minerale chi si ponet a is papares po dhos cundhire e po no si guastare; si narat fintzes in su sensu de sabidoria / genias de sale: a pedra o grussu (a farinos mannos), pistau o fini (salipa, saboca); caminu de su sale = difítzile meda Sinonimi e contrari ttrs. sari Modi di dire csn: èssiri tocau a sali, avantzau de sale = ispuntante, salidedhu; intrare su sale a sa cosa = surzire o leare sale; essire su sale a sa cosa = èssere ispuntantedha a sale, salidonza; èssiri bellu de sali (nau de cosas de papai)= zustu a sale; arrusciai de sali = salire, paspiare sale; ghetai, aciúngiri una punta de s. = un'apenas, una pitzigadedha; fàghere, fàgheresi a sales = arrogai, arrogaisí a pimpiridas, a arroghedhus coment'e perdas de sali; istrúeresi che pedra ’e sale = ispèrderesi de no ndhe abbarrare nudha; ocru ’e sale = ocriggàtinu, chi portat is ogus asulus; pistare a unu chei su sale = surrai meda; èssiri a mesu ’e sali = barriadu a tropu, a tretu de no poder fàghere nudha; pèrderendhe sacu e sale = pèrdiri totu, lati e cradhaxu; ghetare su sale in d-unu logu = fagherebbei disacatu, distrúere Frasi su mànigu chentza sale est bambu ◊ su sale est bonu si no est tropu ◊ si est solta che sale in abba ◊ a su casu li est intradu su sale ◊ po cussa cosa si ponit sa sai grussa ◊ porta sa sabi ca custa cosa est bamba! ◊ apu ghetau sa sali a s'àcua 2. ses istimadu ca as sale in su chelbedhu ◊ a ndhe zughes de sale, nendhe machines!…◊ chie dogni rejone tenet franta renas in conca no giughet de sale 3. mancari las pistes chei su sale, no ti ndhe faghes bona de cussas piciocas ◊ toca e faidhu tui, gei no ses mancu a mesu ’e sali! ◊ sas undhas dividesint sas codinas, rocas e pedras faghiant a sales ◊ comente li sunt rutas at fatu sas tatzas a sales ◊ su sale mi ant ghetau in domo mia, pérdiu mi ant sa menzus pitzinnia!◊ tasta s’àcua de sa pasta po bí chi est bella de sali! Cognomi e Proverbi smb: Sai, Sais, Sale, Salis Terminologia scientifica mnr Etimo ltn. sal Traduzioni Francese sel Inglese kitchen salt Spagnolo sal Italiano sale alimentare Tedesco Kochsalz.

sabía , nf: atzalia, salia, saliba, saliva, sobia Definizione genia de ispruma bianca chi sèberant e bogant unas cantu gràndhulas o néulas in buca, bona mescamente po agiudare a impastare e digirire totu su chi si papat; si narat fintzes in su sensu de sustàntzia Sinonimi e contrari fusina / sustànsia Modi di dire csn: fuliai s. = bogare salia meda; pònniri s. in su nasu a unu = leare in ziru, collonare, giogai a unu; calai is salias, atziai is salias a buca = bènnere disizu mannu, gana de carchi cosa azummai coment'e chi unu la siat manighendhe; fai calai sa s. a unu = fàghere disizare meda, fagher bènnere su disizu; ingurtire salibedha = passare o leare fele; salias longas = salibedhas, sa salia meda chi essit candho si pessat o si abbàidat a cosa de manigare chi piaghet; salias caninas = salia de chie sufrit a brusiore de istògomo; sentza assazare mancu una salia = sentza de papai nudha Frasi custu fritu belat sa salia in buca ◊ no at tentu cunsolu e a bortas si est bidu achessu a pane e salia ◊ custu murdegu est biancu de sa salia de sa satzaluga 2. cussa est terra bona, de salia ◊ custa terra no zughet salia 3. mi apuntu a salias longas ananti de is liconerias ◊ est sempri a sabias longas e a gana maba: stau ca est príngia! ◊ ue fint sas licantzadorias rodiao solvèndhemi in salias ◊ ndi dhi calant is salias candu bit piciocas bellas ◊ bai ca no mi lassu ponni salia in su nasu de tui! ◊ crupa de sos tascaresos so abbarrau chidas ingurtindhe salibedha! Cognomi e Proverbi prb: a chini spudat a celu, sa salia in faci dhi torrat Etimo ltn. saliva Traduzioni Francese salive Inglese spit Spagnolo saliva Italiano saliva Tedesco Speichel.

sabiamènte, sabiamènti , avb Definizione cun sabiore.

sabiàtzu , agt Definizione nau de ccn., chi est unu pagu sàbiu Etimo srd.

sabidàtzu , agt: salidassu, salidatzu Definizione nau de cosa de papare, chi est bundhantedhu a sale Sinonimi e contrari avantzosu, incassale, ispuntante, salidonzu | ctr. bambisinu Etimo srd.

sabidòre , agt, nm Definizione chi o chie portat sabiesa Sinonimi e contrari acristianadu, bonu, sàbiu | ctr. locu, macu 2. gai naraiant sabidores antigos sérios e bonos (A.Mura Ena)

sabidoría , nf: sabiduria, sapidoria Definizione su èssere sàbios, capacidade de pentzare e fàere totu is cosas cun cunsideru, abbaidandho su prus giustu, su prus méngius, su necessàriu Sinonimi e contrari gusàriu, sabine, sabiore, sapidóriu | ctr. locura, macheine Frasi "Iscurta, abbàida e càglia" fut cumandhamentu de sabidoria chi sos mannos ammentaiant a sos chi funt creschendhe ◊ sa sapidoria animaiat sos printzípios giurídicos de sa Carta de Logu ◊ in su mundhu, de sabidoria bi ndh'at pagu meda Etimo spn. Traduzioni Francese sagesse Inglese wisdom Spagnolo sabiduría Italiano saggézza Tedesco Weisheit.

sabidúra , nf Definizione genia de sabiesa, ma no própriu Frasi sabidura de zente marrana Etimo srd.

sabidúra 1 , nf: salidura Definizione su salire, nau prus che àteru de cosas chi arrechedint sale meda (lardu, casu, o àteru) Sinonimi e contrari ammurjadura, salimentu, salinzu Frasi in casifíciu apu biu comenti faint sa sabidura de su casu Etimo srd. Traduzioni Francese salage Inglese salting Spagnolo salazón Italiano salagióne Tedesco Pökeln, Einsalzen.

sabiduría sabidoría

sabiédhu , agt, nm Definizione prus chi no sàbiu, chi pentzat de dhu èssere, chi si credet, chi pentzat de ischire meda e si ponet in mesu po dónnia cosa Sinonimi e contrari presumidu, sciudotu, sinsirione Traduzioni Francese je-sais-tout Inglese know-it-all Spagnolo sabelotodo Italiano saputèllo Tedesco neunmalklung, Neunmalklug, Besserwisser.

sabiénscia, sabiéntzia , nf: (sa-bi-én-sci-a) sapiénscia, sapiénsia, sapiéntzia Definizione su ischire, su cunsiderare e fàere is sàbios, su èssere sàbios in su sensu méngius e prus erricu Sinonimi e contrari sabidoria, sabiesa, sabine, sabiore | ctr. locura Frasi so cumbintu chi pro locura, no pro sabiénscia, a mi crere tantu abbistu fia ispintu ◊ sa providéntzia divina ti at dadu tratos, bellesa e sabiéntzia Traduzioni Francese savoir, sagesse Inglese understanding Spagnolo sabiduría Italiano sapiènza Tedesco Weisheit.

sabièsa , nf: saviesa, saviéscia Definizione su èssere sàbios Sinonimi e contrari sabidura, sabiénscia, sabine, sabiore, savímene | ctr. dortidúdine, locura, trotímene Frasi s'antiga saviesa no ispírigat prus su bene dae su male ◊ Deus ti at dadu saviéscia Etimo itl. saviezza Traduzioni Francese savoir, sagesse Inglese wisdom Spagnolo sabiduría Italiano sapiènza, saggézza Tedesco Weisheit, Wissen.

sabína , nf: salina Definizione logu fatu a iscumpartimentos, a bisura de bartzas istérrias fintzes un'ètaru, adatu po fàere sale industriale de s'abba de su mare: in Sardigna funt famadas is salinas de Santu Giuanni Suérgiu e Sant'Antiogu e de Castedhu (tra Castedhu e Quartu, tra Castedhu e Cabuderra), chi funt de is prus mannas de s'Europa (unu tempus dhue ndhe aiat in àteros oros de mare puru) Frasi is sabinas funt un'arrichesa manna e a ingíriu de sa Sardínnia s'abba de su mari est sabida meda puru ◊ su sale de sas salinas isolanas totu at fatu pro zente istraniera, che a sas minieras etotu! Cognomi e Proverbi smb: Salinas Etimo ltn. salina Traduzioni Francese saline Inglese saltworks Spagnolo salina Italiano salina Tedesco Saline.

sabína 1 , nf, nm: sabinu Definizione ispécia de tziníbiri burdu, masedu, o ghiníperu fémina Terminologia scientifica mt, Juniperus phoenicea.

sabíne , nm: saveine, savine Definizione su èssere sàbios Sinonimi e contrari sabidoria, sabiénscia, sabiesa, sabiore | ctr. locura, macheine Frasi sa malíscia no est nobbilesa e ne sabine ◊ su méritu est totu de su savine vostru! Etimo srd.

sabínu sabína 1

sabiòre, sabiòri , nm: sapiore Definizione su èssere sàbios Sinonimi e contrari sabidoria, sabiénscia, sabiesa | ctr. locura Frasi fint de grandhe respetu siat pro su sabiore e siat pro su grabbu chi aiant fatendhe sas cosas Etimo srd. Traduzioni Francese sagesse, bon sens Inglese common sense Spagnolo sabiduría, juicio Italiano saggézza, assennatézza Tedesco Weisheit, Vernunft.

sabiótu , agt, nm Definizione chi iat a pàrrere sàbiu, ma chi sàbiu no est etotu Sinonimi e contrari machedhu, machillotu, machisóngiu Frasi pro custos sabiotos, malugreo, fintzas sos bios cherent in museo! Etimo srd.