A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

sabíu , pps, agt: salidu, salitu, saliu Definizione de salire; chi dhi ant postu sale o fintzes chi ndhe portat tropu, ispuntante a sale Sinonimi e contrari ttrs. saridu | ctr. bambu Modi di dire csn: abba punti salida = chi est unu pagu salamata; essire salidu/a = pagare caru meda (fintzas in su sensu de vindita); salidu che murza, che toscu = salidu tropu 2. terra salia, ti abbrúschiant sa pedhi e no fuedhas?! ◊ màndhigu salidu a su porcu! ◊ dereta a betare sale a su mànnigu ses: assàzalu, innantis, no essat salidu! 3. custa li essit salida, li essit: in galera che lu fato pònnere! ◊ mi dh'ant salidu su contu!… Cognomi e Proverbi smb: Salidu, Saliu Terminologia scientifica sbr Traduzioni Francese salé Inglese salted Spagnolo salado Italiano salato Tedesco salzig.

sàbiu , agt, nm: sàpiu, sàviu Definizione chi o chie cricat s'arrexone, pentzat e faet totu is cosas ischindhodhas e cun cunsideru, abbaidandho sèmpere su prus giustu, su méngius, su chi andhat bene po issu etotu e po àtere / sàpiu che abba (chentz'abba no si campat!) = sàbiu meda Sinonimi e contrari acristianadu, assiensciadu, bonu, gusariosu, sabidore | ctr. locu, macu Frasi fit fémina sàpia che abba ◊ s'ómine sàbiu istransit s'astru malu (G.Ruju)◊ su de ischire medire sa peràula est virtude primalza, ca sa peràula medida resultat piús sàbia (P.Pillonca)◊ chini ascurtat is fuedhus mius e dhus ponit in pràtica at a èssi símbili a un'ómini sàbiu chi at fraigau sa domu sua in sa roca (Ev) Cognomi e Proverbi smb: Sabiu / prb: s'ómine sàbiu no chircat fatos anzenos ◊ sos macos imbolant, sos sàvios collint Traduzioni Francese sage Inglese wise, sage Spagnolo sabio Italiano sàggio, sapiènte Tedesco weise, wissend, Weise.

sàbixi , nm: axi, sàgili, sàighi, sàliche, sàlige, sàlighe, sàligi, sàlixi 1, sàlligi, sàxibi, sàxili Definizione genia de linna modhe e lenta de logos de abba, no tanti manna, faet pértigas bonas po intèssere, bestire istrègios, fàere pischedhas e cosas deasi / ollastedhu de arriu est sa calidade orrúbia = Salix purpurea; sàlighe pianghendhe = Salix babylonica Sinonimi e contrari sarpa, toa / cdh. sàliciu Cognomi e Proverbi smb: Sàlisci, Salixi Terminologia scientifica mt, Salix alba, S. fragilis Etimo ltn. salice(m) Traduzioni Francese saule blanc, saule fragile Inglese white willow, crack willow Spagnolo sauce Italiano sàlice bianco, fràgile Tedesco Silber Weide, Bruchweide.

sabòca , nf, nm: sabocu, saloca, saloco, saluca, saruca, sauca Definizione sale fine a bisura de tzúcuru, o prus fine puru Sinonimi e contrari salipa Frasi mallai, ferreris, mallai tot'e is centu milla custu mar'e saboca… cantu saboca! (V.Pisanu)◊ a unu chirru dhi at postu pane, una patata ispuligada e chibudha cun saloca ◊ sa saloca la teniat in su corru pro istare in assutu Etimo srd. Traduzioni Francese sel de table Inglese table salt Spagnolo sal fina Italiano sale da tàvola Tedesco Tafelsalz.

sabocài , vrb Definizione betare, semenare o pònnere saloca, salipa, sale: in cobertantza, giare sabore, sabiesa Sinonimi e contrari salire Frasi saboca su coru miu bisongiosu de barrilloca, saboca! (V.Pisanu) Etimo srd.

sabòcu sabòca

sabòga sabbòga

sabòi , nm: sabore, sabori, sapore, saore Definizione su gustu, bonu o malu, chi si pigat in sa limba a is cosas; dolore a sa carena forte de no si pòdere padire / genias de sabore: durche, rànchidu o marigosu, contomosu, pitziosu o àspidu, agru, salidu, bambu; su s. podet èssere: forte, lenu, delicadu, gustosu, bonu, malu Sinonimi e contrari gustu, taltu / cdh., ttrs. saori Modi di dire csn: pigai o leare, pònnere, tènnere s.; leare sos sabores = tènniri bonu su sentidu de su sabori, èssiri físchidu a is saboris; leare s. a una cosa = agataidhi sabori, fintzas sabori légiu; passare sos sabores a unu de carchi cosa = faidhu passai su disígiu de mala manera; catzàresi sos sabores = passai su disígiu po èssiri ca dhi est pràxiu meda su chi at papau Frasi segundhu s'isterzu, a s'abba li ponet sabore ◊ so lendhe sabore a s'abba: assaza tue a bídere! ◊ saboi mellus de cussu no ndi agatas 2. bi l'at leadu su sabore, a che li rúere cussu pesu subra!…◊ si no mi l'agabbas ti ndhe passo sos sabores! ◊ candu unu est incallenturau no pigat sabori a sa cosa ◊ no si podiat catzare sos sabores de comente fut bonu su mànnigu! Traduzioni Francese saveur Inglese flavour Spagnolo sabor Italiano sapòre Tedesco Geschmack.

saboíru, sabóiru , agt: saboridu, saboriu, saporiu, saoridu Definizione nau de su papare, chi tenet sabore, pruschetotu sabore praghillosu Sinonimi e contrari gultosu, licaldu, lichitosu, lichitu, licu, licuridu / ttrs. sauridu | ctr. isaboriadu, isàpidu Frasi bella custa petza de albeghe, saborida e bene cota! ◊ saboriu che sa nuxi est essiu, su pitzicorru!◊ bucone dividiu ist plus saboriu ◊ su tataliu est bellu e saporiu ◊ mi sunt arribbaos sos tziculates, saporios e baratos ◊ bellus saboirus, custus culurgionis! ◊ is pàrdulas cotas in su forru a linna essint prus saboiras Etimo srd. Traduzioni Francese savoureux Inglese savoury Spagnolo sabroso Italiano saporito, sàpido Tedesco schmackhaft, wohlschmeckend.

sabóju , agt Definizione nau de ccn., chi est pagu futu, pagu abbistu, tontu puru Sinonimi e contrari babbalocu, casticau, gingiorre, tolondro, tramalli | ctr. àbbile 1, abbistu.

sabonàda , nf: saponada Definizione abba cun sabone.

sabonàju , nm Definizione chie faet o bendhet sabone Etimo srd.

sabonària , nf: sabunària Definizione erba de saboni, genia de erba chi faet in oros de erriu, velenosa, ma bona fintzes po cura: s'arraighina portat una sustàntzia chi s'iscàgiat in s'abba, faet a ispruma e che sàmunat su grassu, paret sabone Sinonimi e contrari sabuneta Terminologia scientifica rbc, Saponaria officinalis Etimo itl. saponaria.

sabonàtzu , nm Definizione terramíngiu malu a trebballare: terra tropu tostada si est asciuta, apicigat totu candho est modhe Etimo srd.

sabòne , nm: saboni, sapone Definizione genia de ammesturu de grassos de animale (es. lardu) budhios cun soda, cambiau a àcidos grassos, bonu po illimpiare, samunare, disinfetare / genias de sabone: a pruini, a orrugos, lícuidu (prus o prus pagu cagiau), de coghina, po barba Sinonimi e contrari cdh. saoni Modi di dire csn: unu sabone = sabone tostu, a cantu; buciuca de s., luna de s. = zenia de bobbollonca manna chi si faghet sulendhe in abba cun sabone; samunare (sas manos, sa robba) in sabone = frighendi o ponendi saboni Frasi a isciacuai sa conca a su burricu si nci perdit tempus e saboni ◊ su lardu contomosu mamma l'at fatu a sabone ◊ su sabone bonu atzivit meda ◊ su sabone fatu in domo tandho fit piús menzus Etimo ltn. sapone(m) Traduzioni Francese savon Inglese soap Spagnolo jabón Italiano sapóne Tedesco Seife.

sabonéri , agt, nm Definizione chi o chie, ómine, a trassa costumat a allisare is féminas po che dhas cumbínchere a istare impare po si ndhe godire Sinonimi e contrari afeminadu, feminaju, bacasseri, bragheteri, eguaresu, pascidori Terminologia scientifica ntl Etimo srd. Traduzioni Francese insinuant Inglese coaxing Spagnolo insinuante Italiano insinuante Tedesco einschmeichelnd.

sabonería , nf Definizione fàbbrica de sabone.

sabonèta, sabonète, sabonètu , nf, nm Definizione genia de sabone a crantu, longhitu e atundhau, no tanti forte, cundhiu cun fragu praghillosu, po samunare in manos e in cara Sinonimi e contrari cdh. saunetu Frasi candho ambulante in bidha che seraias ti leaias bonos sabonetes Etimo itl. Traduzioni Francese savonnette Inglese bar of soap Spagnolo jabón de olortocador Italiano saponétta Tedesco Seife.

sabòni sabòne

sabonósu , agt Definizione chi portat sabone, chi est che sabone.