A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

ustrúnzu , agt, nm: istruntzu*, struntzu Definizione persona mala Sinonimi e contrari baltassarru, cioco, contàciu, enzosu.

ústu últu

úsu , nm Definizione manera de fàere, deasi comente si acostumat; fintzes impreu, su chi si ndhe faet de una cosa, su serbire / a usu de… (in is paragones) = comente a…, che…, a zisa de… Sinonimi e contrari parusu, usància / impleu, umpériu Frasi a terra sos malos usos! 2. custa cosa est a usu de pruga: chi bèni no fait…◊ dhu depiant pigai a s'origa a usu de bòis! ◊ de su fei ti ndi cabat sa boada a us'e cani arrabiau! ◊ cussas raicras bellas e népitas est una làstima a las pònnere a su focu a usu de linna! ◊ cantas furas fatas a us'e dispetos!…◊ sona su sonu a us'e musicante! ◊ no fatzas a us'e macus! Etimo ltn. usus.

usuàle, usuàli , agt Definizione chi est de s'usu, chi si usat, si acostumat.

usufrutài , vrb Definizione godire is frutos de calecuna cosa Sinonimi e contrari irfrutare Frasi agatàt su vantàgiu de pòdiri usufrutai po sèi is fortzas postas impari de medas (R.Spissu).

usupàstu , nm Definizione manera de bèndhere cosa a chie dha pagat méngius: bèndiri a s'u. Sinonimi e contrari arbaranu, asta 1.

usúra , nf Definizione su giare dinare a préstidu pretendhendho un'agéntzia tropu arta, esagerada Sinonimi e contrari crecu 2, pistrinchia Traduzioni Francese usure Inglese usury Spagnolo usura Italiano usura Tedesco Wucher.

usurài , vrb Definizione giare dinare a usura; fàere s'usureri.

usuràju , agt, nm Sinonimi e contrari pistricu, usureri Etimo itl. usuraio.

usuréri , nm: asureri Definizione arrestigu, limidu, susuncu malu chi si aprofitat de su bisóngiu de s'àteru giaendhodhi dinare a préstidu ma pretendhendho in càmbiu un'agéntzia esagerada Sinonimi e contrari orielleri, pistricu Frasi non cherzo èssere rebudhu burdu misciadu in sàmbene de usureri (F.Cocco)◊ ladronis, imbrollionis, usureris biviant ingunis Etimo ctl., spn. usurer Traduzioni Francese usuraire Inglese usurer Spagnolo usurero Italiano usuràio Tedesco Wucherer.

úta , nf Definizione manera de èssere de s'ànimu, genia de mota chi unu tenet prus che àteru coment'e naturale / giúghere mala, bona u., èssere de mala, de bona u. = su istare primmau, oféndhiu, o su istare alligru, su lassare pèrdere ofesas e iscórrios Sinonimi e contrari corina, ingrigna, iscarpentu / ghigna Frasi as in bona uta ricamadu rimas ladinas ◊ giughet una uta… no faghet a li nàrrere nudha! ◊ cussu est pisedhu de mala uta: si ofendhet deretu Etimo ltn. ducta Traduzioni Francese naturel, tempérament Inglese temper Spagnolo índole Italiano ìndole Tedesco Wesen.

utalabí! , iscl Definizione itzérriu de cuntentesa e de uras bonas Sinonimi e contrari eviva!

utighedhàdu , agt Definizione nau de su pane de fresa, chi no est bene pesau e po cussu essit a marchighedhos de diferente colore; nau de persona, inniedhigau a sole Sinonimi e contrari faizonosu, pintuledhu Etimo srd.

útile, útili , agt Definizione chi serbit, chi serbit a calecuna cosa Sinonimi e contrari utilosu Etimo itl.

utilidàde, utilidàdi , nf Definizione su èssere útile, su serbire Etimo itl.

utilósu , agt Definizione chi serbit, chi serbit meda, bene meda Sinonimi e contrari cumbeniosu, profetosu Etimo srd. Traduzioni Francese utile Inglese useful Spagnolo útil Italiano ùtile Tedesco nützlich.

utína , nf: otina* Definizione genia de moneda antiga / leàrenne s'u. de crachi cosa = leàrendhe oru, cricare de ndhe ischire calecuna cosa.

utirighínu , nm: terighinu, uturighinu, uturinu, utuniu Definizione genia de camminedhu istrintu (fintzes orruga istrinta meda o chi a una parte no tenet essia)/ figu uturina = calidade de figu, metzana Sinonimi e contrari botorinu*, piteraca, strintu, urgu Frasi su bixinau miu abarrat arritirau, est un'utuniu 2. cust'àrbure fit de cussa figu uturina e mi l'apo innestada a figu bianca de duas bias.

utopía , nf Definizione iscopu o cosa bella, bona, perfeta, ma chi no s'at a lograre mai (ma chi podet serbire coment'e ideale de petire o punnare e batire fintzes arresurtaos) Frasi sas utopias sunt coment'e istellas incanteras: a sa luche issoro non podimus arribbare, però a chie viazat li dant carchi sinzale (M.Columbu).

utopísta , agt, nm Definizione chi o chie pentzat a cosas bellas ma chi no faet a tènnere, chi no faet a lograre.