vezetàle vegetàle
vi , avb: be* Definizione foedhu chi inditat logu pagu precisu, ma sèmpere atesu, aillargu de chie est chistionandho Sinonimi e contrari dhia, dhoe Frasi in custu campichedhu v'at unu porchedhu ◊ in su letu chi dormio bàtoro predas v'aiat ◊ si ziro a destra in cuche v'est s'imbrógliu ◊ vi cheret pacu e nudha a s'irbagliare.
vía , nf: bia* Definizione
su logu inue si passat; genia de síngia de calecuna cosa (fintzes de colore diferente); parte, bandha de unu logu, de una posidura
Sinonimi e contrari
arruga 1,
caminu,
carrela,
istrada,
sia 2
/
ala,
bandha,
parte
/
tiza
Modi di dire
csn:
sa via de conca = sa riga, sa via de pilu, sa viedha o scrima acomenti is pilus petonaus funti ghetaus a una parti e àtera
Frasi
su celu est aviau, totu a vias a vias
2.
at lassatu sa gianna tuncata dae sa via de intro
Cognomi e Proverbi
smb:
(De)vias, (De)ias
Traduzioni
Francese
bande,
raie
Inglese
stripe,
vein
Spagnolo
calle,
lista,
banda
Italiano
strìscia,
venatura,
lista
Tedesco
Streifen.
vía 1 , nf: bia 1 Definizione parte de su tempus pentzau pruschetotu coment'e momentu chi si faet o acontesset una cosa e chi podet bènnere torra Sinonimi e contrari bolta Frasi no isco cantas vias li tocheit sa missa renovare pro cussas ingannias! ◊ sas piús vias cussos chi si crent tropu faghent disastros.
vía 2 , nf Definizione vite, orrugu de cosa tundhu (prus che àteru de metallu), sèmpere prus finóngiu de sa conca a sa punta e cun d-unu surcu chi girat a caragolu a manera chi sa crista, comente si faet girare a fortza, s'incàsciat in mesu de sa linna e dha poderat firma / partes de una v.: iscógliu o conca (cun incàsciu po dha girare a caciavite), ferme a caragolu, punta; fatu a vias = a caragolu, a singias, surcos, giros sèmpere prus largos Sinonimi e contrari màdria 1, vite Etimo itl. via.
viadòri , nm, agt Definizione chi o chie est in camminu, in viàgiu / ómini v.
viagiadòre, viagiadòri , agt, nm: biaxadori Definizione
chi o chie viàgiat, o fintzes faet viàgios a carrare incúngia a domo o carrare àteru
Frasi
sos viagiadores mios connoschent tota sa Terra…◊ fiant bintimila is viagiadoris ◊ Araxixi est aundi est sempri istétia, iscaréscia foras de s'andai a currígliu de is viagiadoris (I.Lecca)◊ sos de su logu contant a su viagiadore chi sos rios de fogu de su Vesúviu supulleint tres tzitades (P.Casu)
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
voyageur
Inglese
traveller
Spagnolo
viajero
Italiano
viaggiatóre
Tedesco
reisend,
Reisende.
viagiài, viagiàre , vrb: biaxai,
viazare Definizione
andhare, fàere viàgiu
Sinonimi e contrari
fiazare
Frasi
is maistos furint de àteras bidhas e no viagiànt comente a oe ◊ is giòvunus fatuvatu pigant e… viàgiant! ◊ po no viagiai dógnia dí, su pipiu a bidha ndi dh'at pigau sa pardina ◊ mi dispragit ma no mi dha sento prus de viagiai ca mi costat tropu istragu a guidai ◊ isse viàgiat a Tàtari cantu istat a che acabbare sos istúdios ◊ chin sos mezos chi bi sunt como zai si fachet impresses a che arribbare: in ariopranu amus viazadu!
Etimo
itl.
viaggiare
Traduzioni
Francese
voyager
Inglese
to travel
Spagnolo
viajar
Italiano
viaggiare
Tedesco
reisen,
fahren.
viàgiu , nm: biàgiu,
viazu Definizione
su andhare (fintzes cun sa mente, in s'immaginatzione) de unu logu a s'àteru, un'andhada e una torrada carrandho cosa o faendho miscione; su càrrigu chi si pigat, o su tanti de portare, de unu logu a s'àteru / su viazu de su mandrone = càrrigu tropu mannu, e po cussu istrobbosu o assentau male, po sa mandronia de no fàere duos viàgios bene
Sinonimi e contrari
fiazu,
giazu
/
biaxada,
càrrigu
Frasi
nos semus postos in viazu ◊ amus fatu unu viazu longu ◊ seo tropu làngiu chi mancu potzo fàere su viàgiu! ◊ su viazu l'amus fatu totu in màchina, a pè, a cadhu ◊ faghide bonu viazu! ◊ is cosas si funt postas mali in viàgiu: su mari malu si at fatu arribbai cun noi oras de arritardu ◊ apo cumentzau unu viàgiu in su camminu de sa memória iscrienno custu libbru ◊ su prate nche ghetat sa fava intro de sa bértula e si ponet in viàgiu
2.
at batidu duos viazos de linna
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
voyage
Inglese
journey
Spagnolo
viaje
Italiano
viàggio
Tedesco
Reise.
viagórica , nf Definizione biabbólica in cobertantza Sinonimi e contrari ingànniu, trassa Etimo srd.
viàle , nm Definizione orruga manna, larga a bisura de istrada, totu prantada a matas a un'ala e àtera.
viàle 1 , agt Definizione nau de frutu candho est cruo chentza lómpiu: crú v. = crú mamale, meda.
viànda , nf: fianda*, vidandha Definizione prus che àteru, pasta po fàere a minestra Sinonimi e contrari macarrone, pasta Terminologia scientifica mng.
viandèra , nf Definizione istregighedhu de terra chentza crobetore Terminologia scientifica stz Etimo srd.
viandéri , nm: fianderi* Definizione maistu chi faet sa fianda, fabbricante de pasta, de macarrones Sinonimi e contrari findeàgiu.
viànsa , nf: afiantza, fiànscia* Definizione seguresa, cosa chi si ponet o chi si giaet po seguresa de un'àteru Sinonimi e contrari fidantza.
viantèsa , nf Definizione ocasione, prus che àteru bista coment'e possibbilidade de fàere male, de aprofitare in malu Sinonimi e contrari congiuntura Frasi cussu est sèmpere in giru in chirca de viantesas (R.Niffoi).
viazàre viagiài
viàzu viàgiu
vicànicu , agt Definizione
chi est unu eja e unu nono
Frasi
animale brassanu a pes vicànicos
Traduzioni
Francese
alternatif
Inglese
alternate
Spagnolo
alterno
Italiano
altèrno,
alternato
Tedesco
abwechselnd.