vardiàre vardàre
vardiónzu , nm Sinonimi e contrari castiamentu, càstiu, miramentu, tentonzu Etimo srd.
vàrdule , nf: bàldile* Definizione orrugu mannu de terra comente essit arandho o marrandho candho sa terra no est de bonu farigu, tostada; fintzes túturu de àtera cosa Sinonimi e contrari cheba, ibbàldula, lea, léura.
vargéri , nm: frageri, vergeri Definizione prus che àteru, terrenu prantau a matas de frutuàriu Sinonimi e contrari frutale, frutorarju Etimo ctl. verger.
vàrgia vàglia
vargiólu , agt: barjolu* Definizione chi est de colore ammesturau, vàrgiu, nau pruschetotu de canes Sinonimi e contrari bardeju, biscacadu, cacarru, incespiau, pintarinadu, pintolinadu Cognomi e Proverbi smb: Vargiolu.
vàrgiu vàgliu
variàbbile, variàbbili , agt, nf Definizione nau de gente, chi no mantenet su foedhu, chi est de pagu firmesa, chi istat a su càmbia càmbia: foedhandho de is foedhos, chi podent cambiare forma po pigare valore grammaticale diferente; css. fortza o càusa chi giaet o chi podet giare un'efetu, nada deosi ca de una borta a s’àtera podet èssere diferente Frasi sos númenes sunt peràulas variàbbiles ca podent àere forma diferente pro zenia mascru o fémina, pro singulare o plurale 2. sos isperimentos si faghent connoschindhe, medindhe e iscumbatendhe s'efetu de donzi variàbbile.
variadòri , agt Definizione nau de gente, chi no tenet firmesa Sinonimi e contrari allabentinau, bolanderu, bolantitzu, bollàticu, freniosu, issurriosu Terminologia scientifica ntl Etimo srd.
variài , vrb: bariare,
variare Definizione
cambiare, fàere o essire diferente; pèrdere su tinu, diventare macu druche (no de manicómiu), àere pagu firmesa in su fàere; nau de cosa chi s'ischit, essire de mente
Sinonimi e contrari
disvariai
/
iscasciuletare,
vacillare
/
ilmentigare,
iscadèssere
Frasi
cantaint, ballaint, ridiant e variaint de cussa manera sos anneos (T.Cherchi)
2.
no apo ischidu su chi m'est costau ca fio galu in sonnos variendhe (P.Piga)◊ nd'est essiu foras de sèi e vàriat e no est cosa de ndi fai contu! ◊ candho unu est comintzandhe a variare in conca no atinat, s'arrejonu no afilat e no ghirat su faedhu
3.
lu tenia in mente ma poscas mi ch'est variadu ◊ pro no ti che variare, iscriedila, sa cosa!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
changer,
délirer
Inglese
to vary,
to rave
Spagnolo
variar,
desvariar
Italiano
variare,
delirare
Tedesco
ändern,
irre sein.
variànte, variànti , nf Definizione cambiamentu, cosa in ccn. manera diferente a paragone de un'àtera.
variàre variài
variatziòne, variatziòni , nf Definizione cambiamentu de unu datu, de unu fatu o fenòmenu, diferéntzia de unu datu in duos tempos, logos o ocasiones diferentes Frasi cherzo connòschere totu sas variatziones de unu faedhu de unu logu a s'àteru.
variàu , pps, agt: fariadu Definizione
de variare; nau de ccn., chi no est tanti giustu de conca, chi est a irbariones, dilliriandho
Sinonimi e contrari
afoglietadu,
desessidu,
delliriadu,
dischissiau,
disvariadu,
ilgiradu,
issentidu
2.
peus de pipia benis calculada, totu variada dexit a ti nai! (R.Murgia Pani)
Traduzioni
Francese
délirant
Inglese
raving
Spagnolo
delirante,
trastornado
Italiano
delirante
Tedesco
irre.
varicàre , vrb: barigai* Definizione su passare mescamente de su tempus Sinonimi e contrari colare, ibarigai, passae Frasi tapulandhe su pannu si che vàricat s'annu.
varichína , nf Definizione cumpostu chímicu cun cloro, po illimpiare, fàere prus bianca s'orrobba samunandho Sinonimi e contrari levandina.
varíle valíre
variòne , nm: avarioni,
barione,
ferioni,
venioni,
verioni Definizione
genia de dillíriu, candho unu no cumprendhet prus nudha e si ponet a chistionare a s'afaiu (chistionai in verionis)
Sinonimi e contrari
ischíssiu
Frasi
tui ses nendu verionis! ◊ Gesugristu miu, est chistionendu verionis, custu: ita tenit?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
délire
Inglese
delirium
Spagnolo
delirio,
desvarío
Italiano
delìrio
Tedesco
Delirum,
Gefasel.