Vanzéliu Vangélu
vànzu , nm: bagnu* Definizione ammodhigóngiu in s'abba o àteru; logu inue si faent is bagnos, mescamente po cura; logu, aposentedhu aintru de domo po si samunare.
vaporàda , nf Definizione abbentada de basca; fintzes arrennegu, tzacu Etimo srd.
vapòre, vapòri , nm Definizione
prus che àteru, abba chi po efetu de su calore si che pesat coment'e a népide, ma fintzes abbentada de àteru chi, sèmpere po efetu de su calore, si faet a gasu; genia de nave cun motore a vapore (e fintzes trenu)
Sinonimi e contrari
papore*
/
bastimentu,
nabiu,
nae 1
Frasi
in sa caciara bi at una caldara manna chi pompat vapore a cantu ndhe cheres ◊ su trenu andhaiat abbellu, dhu tiraiat una locomotiva a vapore
2.
intro de unu vapore fint tuchendhe a una terra disconnota ◊ sa maistredha beniat a bidha su lunis in vapore e is piciochedhos andhànt a dh’atobiae candho arribbàt a istatzione
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
vapeur
Inglese
steam
Spagnolo
vapor
Italiano
vapóre
Tedesco
Dampf.
vàra , nf, nm: bara, varu Definizione bàculu, nae de linna, mescamente nae frochidhada de pònnere a frucàgiu a cosa prantada Sinonimi e contrari fruntza, tzola / arradicra, ara 2, cerboni, ladicra, ràdica 1 Frasi mística arca de Noè, truncu de ue procedisit cudha vara de Gessè ◊ tancatu mi apo s'ortu totu a varos de ulia 2. Deus a sa maca li ponet su varu, ca no istat ritza, e a sa sàvia li nat "Càmpati a sa sola, ca des èssere sàvia!" Etimo ltn. vara.
vàra 1 , nm: fara Definizione ómine chi ghiat sa crufessone candho si bogant is santos Etimo spn., ctl. vara.
varàre , vrb Definizione pònnere in mare una nave.
vàrda , nf: barda* Definizione àteru, aciunta / pònnere v. a unu contu, a una chistione = su dha contare esagerandhodha, aciunghendhodhoe àteru, s'asa Frasi tziu Drogu contavat sos contos de Argentina chene lis pònnere varda, ma sa zente si la ridiat o lu mandhavat a sa contza (G.Chironi).
vardadòre , nm: bardiadore* Sinonimi e contrari badrianu, castiadore, guardadori.
vardàdu , pps, agt, nm: baldadu Definizione de vardare; chi est badrau, chistiu; logu lassau apostadamente una sumana chentza pàschiu, irghiadu 2. sa pastura vardada si rempudhit e pro sorte prumintit erba frisca a sas robbas ch'ispetant pro anzare.
vardàna , nf: bardana* Definizione fura manna fata in medas a prepoténtzia e a gherra Sinonimi e contrari aciapa, arrelantzu, fura, furtu, ladratzonia, ladroneria, sdorrobbatóriu Frasi colant a passu lestru, sos bandhidos, trazàndhesi su frutu de sa vardana.
vardanéri , nm: bardaneri Sinonimi e contrari bardanarzu, furone, irrobbadore.
vardàre , vrb: badrare*,
fardiare,
vardiare Definizione
atentzionare calecuna cosa (pàsculu, àteru) chentza ndhe tocare o chi neune ndhe tochet, amparare po no àere dannu / pastura vardada = ínnida, chentza pàschida, chi po fàere crèschere s'erba no dhue lassant intrare bestiàmene
Sinonimi e contrari
acastiai,
aggordai,
agguardai,
chistie,
coltoire,
cultodiare,
gardiare,
parpare,
risparmiare
/
irghiare
Frasi
vardianedhu nanchi fipo… ma fipo geo a chèrrere vardiatu! ◊ su cherinzu vene vardat sa vida dae cada assustu ◊ su pastore est a grotza e a cambales po si vardare abba, nie e bentu ◊ sos Sardos semus che unu tazu de anzones chi lu vàrdiant sos marjanes ◊ s'àngelu custode mi vardet e s'àngelu de sa defesa mi defendhat
Traduzioni
Francese
sauvegarder,
préserver
Inglese
to protect,
to reserve
Spagnolo
guardar
Italiano
salvaguardare,
preservare,
riservare
Tedesco
schützen,
bewahren.
vardarólu , nm: birdajolu,
fardajolu,
varzarollu,
verdarolu,
verdurolu Definizione
canàriu areste, genia de pigione birde, in colore de olia (su mascu): in Sardigna faet abbitu totu s'annu
Sinonimi e contrari
cadraboru,
fandarolu,
mollaina,
papalinu
/
ttrs. virdaroru
Terminologia scientifica
pzn, chloris chloris madaraszi
Etimo
ctl.
verderol
Traduzioni
Francese
verdier
Inglese
greenfinch
Spagnolo
verderón
Italiano
verdóne
Tedesco
Grünfink.
vardassài , vrb: afardassai, faldassai* Definizione allisare a fardassu, trebballare (istirare) s'ischedradura frisca, faendhodha.
vàrdia , nf Definizione currera de cuadhos a onore de unu santu Sinonimi e contrari àdria.
vardianía , nf Definizione
su vardiare, su abbarrare a càstiu
Sinonimi e contrari
guardiania*,
miramentu,
tentonzu,
vardionzu
Traduzioni
Francese
surveillance
Inglese
overseeing
Spagnolo
vigilancia
Italiano
sorveglianza
Tedesco
Überwachung.
vardiànu , nm: badrianu*, fardianu Definizione chie tenet s'impreu de castiare ccn. cosa Sinonimi e contrari bardiadore, castiadore, guardadori Frasi vardianedhu nanchi fipo…◊ in sa bintza bi fit su vardianu.