A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

vànuva , nf: fàniga* Sinònimos e contràrios ànua, frassada, manta.

Vanzéliu Vangélu

vànzu , nm: bagnu* Definitzione ammodhigóngiu in s'abba o àteru; logu inue si faent is bagnos, mescamente po cura; logu, aposentedhu aintru de domo po si samunare.

vànzu 1 , nm: banzu* 1 Sinònimos e contràrios apiossa, cabossa, carda, surra.

vaporàda , nf Definitzione abbentada de basca; fintzes arrennegu, tzacu Ètimu srd.

vapòre, vapòri , nm Definitzione prus che àteru, abba chi po efetu de su calore si che pesat coment'e a népide, ma fintzes abbentada de àteru chi, sèmpere po efetu de su calore, si faet a gasu; genia de nave cun motore a vapore (e fintzes trenu) Sinònimos e contràrios papore* / bastimentu, nabiu, nae 1 Frases in sa caciara bi at una caldara manna chi pompat vapore a cantu ndhe cheres ◊ su trenu andhaiat abbellu, dhu tiraiat una locomotiva a vapore 2. intro de unu vapore fint tuchendhe a una terra disconnota ◊ sa maistredha beniat a bidha su lunis in vapore e is piciochedhos andhànt a dh’atobiae candho arribbàt a istatzione Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu vapeur Ingresu steam Ispagnolu vapor Italianu vapóre Tedescu Dampf.

vàra , nf, nm: bara, varu Definitzione bàculu, nae de linna, mescamente nae frochidhada de pònnere a frucàgiu a cosa prantada Sinònimos e contràrios fruntza, tzola / arradicra, ara 2, cerboni, ladicra, ràdica 1 Frases mística arca de Noè, truncu de ue procedisit cudha vara de Gessè ◊ tancatu mi apo s'ortu totu a varos de ulia 2. Deus a sa maca li ponet su varu, ca no istat ritza, e a sa sàvia li nat "Càmpati a sa sola, ca des èssere sàvia!" Ètimu ltn. vara.

vàra 1 , nm: fara Definitzione ómine chi ghiat sa crufessone candho si bogant is santos Ètimu spn., ctl. vara.

varàre , vrb Definitzione pònnere in mare una nave.

vàrda , nf: barda* Definitzione àteru, aciunta / pònnere v. a unu contu, a una chistione = su dha contare esagerandhodha, aciunghendhodhoe àteru, s'asa Frases tziu Drogu contavat sos contos de Argentina chene lis pònnere varda, ma sa zente si la ridiat o lu mandhavat a sa contza (G.Chironi).

vardadòre , nm: bardiadore* Sinònimos e contràrios badrianu, castiadore, guardadori.

vardàdu , pps, agt, nm: baldadu Definitzione de vardare; chi est badrau, chistiu; logu lassau apostadamente una sumana chentza pàschiu, irghiadu 2. sa pastura vardada si rempudhit e pro sorte prumintit erba frisca a sas robbas ch'ispetant pro anzare.

vardàna , nf: bardana* Definitzione fura manna fata in medas a prepoténtzia e a gherra Sinònimos e contràrios aciapa, arrelantzu, fura, furtu, ladratzonia, ladroneria, sdorrobbatóriu Frases colant a passu lestru, sos bandhidos, trazàndhesi su frutu de sa vardana.

vardanéri , nm: bardaneri Sinònimos e contràrios bardanarzu, furone, irrobbadore.

vardàre , vrb: badrare*, fardiare, vardiare Definitzione atentzionare calecuna cosa (pàsculu, àteru) chentza ndhe tocare o chi neune ndhe tochet, amparare po no àere dannu / pastura vardada = ínnida, chentza pàschida, chi po fàere crèschere s'erba no dhue lassant intrare bestiàmene Sinònimos e contràrios acastiai, aggordai, agguardai, chistie, coltoire, cultodiare, gardiare, parpare, risparmiare / irghiare Frases vardianedhu nanchi fipo… ma fipo geo a chèrrere vardiatu! ◊ su cherinzu vene vardat sa vida dae cada assustu ◊ su pastore est a grotza e a cambales po si vardare abba, nie e bentu ◊ sos Sardos semus che unu tazu de anzones chi lu vàrdiant sos marjanes ◊ s'àngelu custode mi vardet e s'àngelu de sa defesa mi defendhat Tradutziones Frantzesu sauvegarder, préserver Ingresu to protect, to reserve Ispagnolu guardar Italianu salvaguardare, preservare, riservare Tedescu schützen, bewahren.

vardarólu , nm: birdajolu, fardajolu, varzarollu, verdarolu, verdurolu Definitzione canàriu areste, genia de pigione birde, in colore de olia (su mascu): in Sardigna faet abbitu totu s'annu Sinònimos e contràrios cadraboru, fandarolu, mollaina, papalinu / ttrs. virdaroru Terminologia iscientìfica pzn, chloris chloris madaraszi Ètimu ctl. verderol Tradutziones Frantzesu verdier Ingresu greenfinch Ispagnolu verderón Italianu verdóne Tedescu Grünfink.

vardassài , vrb: afardassai, faldassai* Definitzione allisare a fardassu, trebballare (istirare) s'ischedradura frisca, faendhodha.

vàrdia , nf Definitzione currera de cuadhos a onore de unu santu Sinònimos e contràrios àdria.

vardianía , nf Definitzione su vardiare, su abbarrare a càstiu Sinònimos e contràrios guardiania*, miramentu, tentonzu, vardionzu Tradutziones Frantzesu surveillance Ingresu overseeing Ispagnolu vigilancia Italianu sorveglianza Tedescu Überwachung.

vardiànu , nm: badrianu*, fardianu Definitzione chie tenet s'impreu de castiare ccn. cosa Sinònimos e contràrios bardiadore, castiadore, guardadori Frases vardianedhu nanchi fipo…◊ in sa bintza bi fit su vardianu.