abbétia , nf, nm: abbétiu, bétia Definizione su istare abbetiandho, repicandho, sighindho a nàrrere una cosa mancari s'àteru niat chi nono o un'àtera cosa; su naturale de s'abbetiosu Sinonimi e contrari aputa, arraghèscia, arrepedhu, bicàcara, condierra, contumàcia, ghirta, profídia, reota, repitida, rochella, tostorrímine, tricata / abbogu / certu Frasi fiat nàscia un'abbétia tra issus po sciri chini fut su prus importanti ◊ sciat arrespundi a is abbétias de is Giudeus ◊ Pàulu iat fatu nasci un'abbétia manna tra is Fariseus e is Sadduceus (Atus)◊ totus, a s'abbétiu, allutànt is origas ◊ no fiat cumbintu de su chi dhi at nau e at sighiu s'abbétiu 2. sa libbertadi permitit a Pinóchiu de fai is contus cun is isbàglius, cun sa disubbidiéntzia, cun s'abbétia ◊ iat pigau s'abbétiu de narri ca fiat de aici Etimo srd. Traduzioni Francese obstination, prise de bec Inglese obstinacy, squabble Spagnolo testarudez, terquedad Italiano caparbietà, ostinazióne, battibécco Tedesco Starrköpfigkeit, Wortstreit.

arrebbechinàre , vrb: rebbechinare* Definizione istare a perrica, fàere s'abbetiosu, arrespòndhere po abbétia Sinonimi e contrari abbetiae, reotare, tricatare Traduzioni Francese avoir une prise de bec Inglese to squabble Spagnolo altercar Italiano battibeccare Tedesco zanken.

bicàda , nf Definizione corpu giau cun su bicu, ispítzulu cun su bicu Sinonimi e contrari abbíchidu, bicu 2, isbicada, ispitzulata, pitulada / cdh. sbiticata Frasi s'àbbile desulesu ti at dadu calchi bicada, o canarinu ◊ m'abbàida custu pudhu lendhe a bicadas a chie li colat acurtzu! ◊ sa pudha che ingullit intreu su chi no segat a bicadas Etimo srd. Traduzioni Francese coup de bec Inglese peck Spagnolo picotazo Italiano beccata Tedesco Schnabelhieb.

bicài , vrb: abbicai, bicare Definizione pigare su papare cun su bicu, iscúdere, fèrrere cun su bicu; istare a su tasta tasta cosas de papare / bicai su casu = triballare su casu cun sa punta de sos pódhighes pro ndhe li fàghere essire su soru e pro l’allisiare Sinonimi e contrari bichitare, isbicare, ispiticulare, pissulai / spribillonai Frasi mighi ti bicat, cussu pudhu! 2. seis bichendu dogna cosa che guntruxus malus a satzai ◊ chini bicat fatuvatu no giaunat ◊ a mignanu est sèmpere bicanno e a ora de prànnere no dhi pigat fàmene! (P.La Croce) Cognomi e Proverbi prb: pilloni chi no bicat at bicau Etimo srd. Traduzioni Francese prendre avec le bec, becqueter Inglese to peck a Spagnolo picotear, picar Italiano beccare, spilluzzicare Tedesco picken.

bichitàre , vrb Definizione papare, arregòllere sa cosa cun su bicu Sinonimi e contrari abbicai, biculitare, ispidhuncare, ispirtzulare, pibitzuai Frasi calchi poforinu andhaiat onzi tantu a bichitare su trigu Etimo srd. Traduzioni Francese prendre avec le bec, becqueter, picorer Inglese to peck Spagnolo picar, picotear Italiano beccare Tedesco aufpicken.

bícu , nm Definizione sa buca de dónnia genia de pigione, fata a punta, longa e tostada; ispuntone o punta de cosa (pedra, muru, trastu e àteru) e fintzes orruga, bighinau, aggrugadura, tretu de domo ue si atóbiant duas orrugas / min. bichitu, bichighedhu Sinonimi e contrari bículu 1, pissu 1 / cdh. pitículu / biculeri, pissigorru / bica, contonada, ispuntone 1 Modi di dire csn: b. de nare = sa punta de su nasu; su b. de is frutas = su tenaghe; b. de palatu, de domo = contonada; b. de cafetera, de ampullita = zenia de cundhutu o canaledhu pro andhare menzus a betare; istare, èssere a bicu apare = faci apari; portai s'ala segada e su bicu sanu (sa maladia de tziu Pitanu)= sa maladia… de sos mandrones Frasi no t'incantet sa figu a su colore, ca si che intras su bicu fin'a fundhu mischinu a tie! (B.Mureddu)◊ sa mérula zughet cosa in su bicu pro sos puzonedhos 2. su piu pro sas criaduras lu faghent a bicos ◊ sas piciocas ballendhe las faghiat andhare in àndhias de unu bicu a s'àteru de sa piata ◊ tota sa vida sua est istada una currina in bicos de bidha ◊ abberindhe cudha gianna, su ladru in su bicu at postu a unu de guàrdia 3. sos bicos de su mucaloru, de sa camisa ◊ est una làmpana a tres bicos 4. fit andhendhe a s'apàlpidu abbrunchendhe a bicos e chizolos ◊ cussos istant abboghiendhe e currulendhe de unu bicu a s'àteru! ◊ in bidha bi at bicos chentza essida, tancados a un'ala ◊ sos pisedhos current in totu sos bicos de sa bidha Cognomi e Proverbi smb: Biccu, Bicu Terminologia scientifica crn Etimo ltn. beccus + pitu Traduzioni Francese bec Inglese beak Spagnolo pico Italiano bécco, beccùccio, spìgolo Tedesco Schnabel, Tülle, Kante.

isbicàre , vrb Definizione pigare a cropos de bicu, a bicadas Sinonimi e contrari abbicai, pitulicare / isbichillitare Frasi sas pudhas si fint isbicadas tra issas finas a crebare ◊ lu sunt isbichendhe sos corvos ◊ sas pudhas fint isbichendhe calchi ranighedhu de cosa o calchi babbautzu Etimo srd. Traduzioni Francese donner des coups de bec Inglese to peck Spagnolo picar Italiano beccare Tedesco aufpicken.

píssu 1 , nm: pitu, pitzu 2 Definizione sa buca de dónnia genia de pigione; css. cosa chi faet o abbarrat a punta; foedhandho de ccn., su fàere chi tenet, a poderiu, a prepoténtzia / formica pitzirúvia = una calidade de formiga, a conca orrúbia Sinonimi e contrari bicu, bículu 1, pítiche, pítuli / ispuntone 1, punta 1 Modi di dire csn: cocòi de pitzus, trabballau a pitz'e unga = piu, pane fatu totu a bicos; segai su pitzu a ccn. = irmurràrelu, smurrai s'atrevimentu; èssiri o torrai a pitzu calau = tristu, dispiàghidu, abbirgonzadu; portai su fuedhu in pitzedhu de língua = chi paret própriu de l'ammentare, ca s'ischit, e però no si resessit a lu nàrrere, no benit Frasi su sabbateri teniat unu papagallu mannu: portàt unu pissu chi Deus ndi campit! ◊ su puzonedhu aperit su pitu e che picat su bucone ◊ sa columba bodhit una chima de oliba e lia ghirat in su pitu, a Noè ◊ e comenti seu? su pitzu sanu e sa coa segada! ◊ pudhas e anates sont afainatas dae unu bicu a s'àteru acapitanne fenu chin su pitzu 2. unu pitzu de s'artari ◊ sos pitos de su monte ◊ suta de una fasche de sida e fozisina si semeschiaiat unu pitu de zancheta 3. tropu pitzu tenit, cussa fémina! Cognomi e Proverbi smb: Pitzus Etimo srd. Traduzioni Francese bec, pointe, coin Inglese beak, border, point Spagnolo pico Italiano bécco, punta, lémbo Tedesco Schnabel, Spitze, Zipfel.

repitída , nf: ripitia, ripitida Definizione foedhare, arrespòndhere coment'e po no dha giare binta a s'àteru, fintzes coment'e chistionu; foedhandho de sonu de campana, su segundhu tocu po sa matessi cosa (ora, o àteru); manígiu de sa limba a manera de torrare a nàrrere cosa nada po dhi giare prus fortza / leàresi, tènnere repitida = abbetiai Sinonimi e contrari abbétia / ttrs. ribidia / repitu Frasi nos amus leadu repitida: deo nendhe goi e issa chi nono! ◊ chin issa no bi at àpiu mai una ripitia o un'irbúfida in tantu tempus chi biviat in dommo ◊ biendhe chi babbu e fizu si fint caentandhe meda, si est posta in mesu pro abbrandhare sa ripitia 2. sos tocos de s'orolozu ant sonadu sa ripitia de mesunote 3. ndhe li mutzo sa conca, ndhe li mutzo! ◊ màniga casu, màniga! ◊ inchi ti fatzant iscritu, ti fatzant! ◊ baxi in sa fruca chi andeis! ◊ bae in bonora, bae! ◊ ancu lu sulent sas píberas, chi lu sulent! ◊ ma cale bucu?!… ancu ti che falet su mucu, ti che falet! ◊ si no fumis tribagliadores bonos bi fumis istados una chida, bi fumis istados, in cussa faina! ◊ e gopai sartat, sartat? ◊ Prontos semus, prontos! Etimo srd. Traduzioni Francese insistance, prise de bec Inglese little vendetta, insistence, squabbles Spagnolo insistencia, discusión Italiano ripicca, insistènza, battibécco Tedesco Einwand, Widerrede.

spíciu , nm: ispítzulu, spitzu, spíssulu, spítzulu Definizione istrinta chi si giaet cun sa punta de duos pódhighes a sa carre, cropu de bicu chi giaent is pigiones, genia de puntura (o fintzes de mossighedhu) chi faent is bobbois; biculedhu piticu o apenas de cosa chi si segat o si pigat cun sa punta de is pódhighes, parte pitica de calecuna cosa / min. spitzulitu Sinonimi e contrari bicada, pítiche 1, puntura / arroghedhu, pimpirina, piticada, pítzolu Modi di dire csn: basai a spítzulus = basare muntenindhe s'àteru a càvanos cun sos pódhighes; fai sa cosa a spitzuledhu a spitzuledhu, a spítzulus e a móssius = a pagu a pagu, a arrogus e a mússius; consumai sa cosa a spitzuledhu = a retentu, a pagu a pagu, a régula Frasi comenti si curat su spítzulu de s'àrgia? ◊ unu spitzu de carroga si minescit, e no unu spitzu de babballoti! ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca e malacaducu ◊ seu totu a alluinadura de ogus e a spitzus a brenti 2. cussu frori s'est sicau totu: no ndi at abarrau mancu unu spíciu! ◊ cussus no funt bonus a trabballai unu spitzu de bíngia! Etimo srd. Traduzioni Francese pincée, coup de bec Inglese pinch, bite Spagnolo pellizco, picotazo Italiano pízzico, beccata Tedesco Kniff, Schnabelhieb.

tiristràtza , nm Definizione tira e istratza, tira e tosta, nau prus che àteru in su sensu de murrúngiu, briga, su istare tirandho donniunu sa cosa a sa parte sua, s'arrexone sua Sinonimi e contrari atupetada, gherrabiga, repitida Frasi sa zente fit a su currente de su tiristratza de su marissallu chin sa sorre de su bandhiu Etimo srd. Traduzioni Francese prise de bec Inglese bickering Spagnolo discusión Italiano battibécco Tedesco Wortstreit.

«« Cerca di nuovo