bullàncara , nf Definizione
su fossighedhu in sa carre chi lassat su pigoni
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marque de la variole
Inglese
pock
Spagnolo
picadura de viruela
Italiano
búttero
Tedesco
Pockennarbe.
contrasinnàre , vrb Definizione
cambiare is sinnos (mescamente de is animales po dhos cunfúndhere, si funt furaos)
Traduzioni
Francese
modifier la marque du bétail pour tromper
Inglese
to falsify the signs
Spagnolo
cambiar la marca de las reses
Italiano
falsare i ségni
Tedesco
die Zeichen entstellen.
màcru , nm: malcu,
marcu Definizione
tretu de diferente colore, fintzes su singiale, genia de cosidura chi abbarrat de una segada, de una freadura in sa carre
Sinonimi e contrari
frincu,
leidora,
libidore,
lidigori,
pistadura,
sambellutau
Frasi
acantu arribbant, cussus peis lassant sempri unu bellu marcu biaitu ◊ chin sos ocros at sichitu sos macros biancos de sas erveches in turvontzu ◊ su sole de martu ponet marcu
Cognomi e Proverbi
smb:
Marcu, Marcus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marque,
signe,
trace,
plaque,
tache
Inglese
stain,
mark
Spagnolo
marca,
mancha
Italiano
màrchio,
ségno,
imprónta,
chiazza
Tedesco
Zeichen,
Marke,
Spur,
Fleck,
Mal,
Striemen.
màrca 1 , nf Definizione
singale o sinnu chi inditat sa fràbbica de una cosa; ferru cun is líteras de númene e smb. de su mere po marcare bestiàmene e su singiale chi lassat in sa pedhe (ponendhosidhu abbrigau); túturu de linna pintau (picau a imbuidadura, a forma de parallelepípedu) po fàere is pintos a su pane modhe a incracadura e su singiale etotu chi lassat
Sinonimi e contrari
macru,
sinnale
Modi di dire
csn:
robba ’e suta marca = cosa metzana; èssere de prima marca = de prima calidade, bonu meda; m. de bullu = zenia de francubbullu, de valore istabbilidu, chi si ponet in pabilos de dochimentu pro lis dare valore legale o fintzas coment'e tassa o diritu de pagare
Frasi
custas iscarpas sunt de marca bona
2.
sunt andhados a betare sa marca a su bestàmine ◊ dontzi cadhu at unu signale e unu semotu solu: sa marca ◊ sas marcas si betant a su panischedhu
3.
fit tiradore de prima marca: tiraiat a balla sola a sa sesina bolendhe ◊ mi ant passadu che robba de suta marca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marque,
cachet,
empreinte
Inglese
brand,
seal,
mark
Spagnolo
marca
Italiano
marca,
sigillo,
imprònta
Tedesco
Marke,
Warenzeichen,
glühendes Eisen zum Markieren von Tieren,
Brandzeichen.
pizólu 1 , nm Definizione
fossighedhu chi si faet in calecuna cosa (es. tidale, bardúfola)
Sinonimi e contrari
ciarolu,
cocone 1,
fítulu,
isgabbu,
majodha
Traduzioni
Francese
marque (de la variole)
Inglese
cowherd of the maremma
Spagnolo
agujerito
Italiano
bùttero
Tedesco
Pockennarbe.
punciadúra , nf Definizione
su punciai; su singiale o marcu chi si lassat in su trastu, fintzes s'istampu chi lassat su bobboi chi ponet a is laores / p. de billete = genia de istampu o timbru chi averat comente unu si ndh'est serbiu (e no balet àtera borta)
Sinonimi e contrari
bulladura,
malcadura
Frasi
po dónnia punciadura si depit pagai unu tanti
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marque,
oblitération
Inglese
stamp,
cancelling
Spagnolo
marca,
pinchazo
Italiano
màrchio,
obliterazióne
Tedesco
Marke,
Zeichen,
Markierung,
Entwerten.
sinnàdu , pps, agt: sinnatu,
sinnau Definizione
de sinnare; chi portat su sinnu, chi est marcau
Sinonimi e contrari
signaladu,
sinzolau
2.
su bestiàmine est totu sinnadu ◊ nois amus s'istinu sinnau e dae cuche no nos franghimus
Traduzioni
Francese
marqué
Inglese
marked
Spagnolo
marcado
Italiano
contrassegnato,
segnato
Tedesco
gekennzeichnet,
gezeichnet.
sínnu 1 , nm Definizione
genia de segada chi si faet in s'origa po distínghere su bestiàmene (prus che àteru brebès, crabas, porcos) segundhu su mere; cosa o iscritura posta a singiale o chi a dónnia modu est un'inditu; discu de linna o de ortigu chi si ponet in su mojolu de sa mola / is sinnos de su bestiàmene: pertunta (istampu tundhu in mesu in mesu de s'origa, in d-una o in ambas), spissada (ispuntada), giuali (segada a mesa luna: g. de ananti, avatu o de daesegus, trevessus a un'origa addenanti, in s'àtera addaesegus), bogada ’e prana (segada de unu cantu de origa de mesania a sa punta: b. de ananti, b. de avatu), pissu càvana (segada a L de mesania a sa punta: p. c. de ananti, de avatu, trevessus), orrundilina (segada de s'origa in mesu de mesania a sa punta, de resurtare a duas puntas ma bogandhoche una tira a V), nàiri (trapada a mesania de s'origa dae s'oru a mesu, addenanti, addaesegus), crafida (trapada, segada, de mesania a sa punta, in mesu in mesu, chentza che ndhe bogare), ínnida (chentza perunu sinnu)
Sinonimi e contrari
malcadura,
signale,
síngia
Modi di dire
csn:
fàghere in d-unu s. = in d-un'artzada de oju, in tempus de fàghere unu sinnu (de rughe); istare unu s. = fàghere impresse meda; totu su bestiàmine de unu s. = tallu, famíllia; segàrendhe su s., fàghere a sega s. = bochire o furare totu su bestiàmine de unu, ispèrdere sa ratza
Frasi
su pastore si est abbizau dae su sinnu chi s'anzone fit su suo ◊ sa sementusa fut cun su sinnu de is brebeis de s'amigu ◊ dàdemi unu maridu, za no bos chirco ne sinnu e ne pilu! (Limbudu)◊ tenemu crabas e de sinnu dèu fia spitzada e ciuali asegus
2.
su vichinatu picat su sinnu dae unu mulinu de tempos anticos ◊ sa limba est su sinnu prus forte de s'identidade (B.Columbu)◊ bisonzat de apompiare sos sinnos, pro cumprènnere! ◊ est sinnu de mente giusta a nàrrere sos faedhos chi bi deghent ebbia (P.Pillonca)◊ milli ojos nos fint servendhe, calculendhe chizas, sinnos, tzinnos e sinnales ◊ bi aiat cosa de sinnos toltos a bessu de colora
4.
mi ses iscumparida in d-unu sinnu! ◊ in tempus de unu sinnu che sunt essidos ◊ tenia unu pitzinnu de sos primos de bidha: mi ndhe at segadu sinnu sa morte istinchidha ◊ no si ndhe agatat frutu e ne zenia, chi ndhe ant segadu sinnu dae fundhu!
Cognomi e Proverbi
prb:
a su sinnu si connoscit su pegus
Etimo
ltn.
signum
Traduzioni
Francese
marque
Inglese
countermark
Spagnolo
marca,
seña
Italiano
contrasségno,
ségno
Tedesco
Kennzeichen,
Zeichen.