bullàncara , nf Definitzione
su fossighedhu in sa carre chi lassat su pigoni
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
marque de la variole
Ingresu
pock
Ispagnolu
picadura de viruela
Italianu
búttero
Tedescu
Pockennarbe.
contrasinnàre , vrb Definitzione
cambiare is sinnos (mescamente de is animales po dhos cunfúndhere, si funt furaos)
Tradutziones
Frantzesu
modifier la marque du bétail pour tromper
Ingresu
to falsify the signs
Ispagnolu
cambiar la marca de las reses
Italianu
falsare i ségni
Tedescu
die Zeichen entstellen.
màcru , nm: malcu,
marcu Definitzione
tretu de diferente colore, fintzes su singiale, genia de cosidura chi abbarrat de una segada, de una freadura in sa carre
Sinònimos e contràrios
frincu,
leidora,
libidore,
lidigori,
pistadura,
sambellutau
Frases
acantu arribbant, cussus peis lassant sempri unu bellu marcu biaitu ◊ chin sos ocros at sichitu sos macros biancos de sas erveches in turvontzu ◊ su sole de martu ponet marcu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Marcu, Marcus
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
marque,
signe,
trace,
plaque,
tache
Ingresu
stain,
mark
Ispagnolu
marca,
mancha
Italianu
màrchio,
ségno,
imprónta,
chiazza
Tedescu
Zeichen,
Marke,
Spur,
Fleck,
Mal,
Striemen.
màrca 1 , nf Definitzione
singale o sinnu chi inditat sa fràbbica de una cosa; ferru cun is líteras de númene e smb. de su mere po marcare bestiàmene e su singiale chi lassat in sa pedhe (ponendhosidhu abbrigau); túturu de linna pintau (picau a imbuidadura, a forma de parallelepípedu) po fàere is pintos a su pane modhe a incracadura e su singiale etotu chi lassat
Sinònimos e contràrios
macru,
sinnale
Maneras de nàrrere
csn:
robba ’e suta marca = cosa metzana; èssere de prima marca = de prima calidade, bonu meda; m. de bullu = zenia de francubbullu, de valore istabbilidu, chi si ponet in pabilos de dochimentu pro lis dare valore legale o fintzas coment'e tassa o diritu de pagare
Frases
custas iscarpas sunt de marca bona
2.
sunt andhados a betare sa marca a su bestàmine ◊ dontzi cadhu at unu signale e unu semotu solu: sa marca ◊ sas marcas si betant a su panischedhu
3.
fit tiradore de prima marca: tiraiat a balla sola a sa sesina bolendhe ◊ mi ant passadu che robba de suta marca
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
marque,
cachet,
empreinte
Ingresu
brand,
seal,
mark
Ispagnolu
marca
Italianu
marca,
sigillo,
imprònta
Tedescu
Marke,
Warenzeichen,
glühendes Eisen zum Markieren von Tieren,
Brandzeichen.
pizólu 1 , nm Definitzione
fossighedhu chi si faet in calecuna cosa (es. tidale, bardúfola)
Sinònimos e contràrios
ciarolu,
cocone 1,
fítulu,
isgabbu,
majodha
Tradutziones
Frantzesu
marque (de la variole)
Ingresu
cowherd of the maremma
Ispagnolu
agujerito
Italianu
bùttero
Tedescu
Pockennarbe.
punciadúra , nf Definitzione
su punciai; su singiale o marcu chi si lassat in su trastu, fintzes s'istampu chi lassat su bobboi chi ponet a is laores / p. de billete = genia de istampu o timbru chi averat comente unu si ndh'est serbiu (e no balet àtera borta)
Sinònimos e contràrios
bulladura,
malcadura
Frases
po dónnia punciadura si depit pagai unu tanti
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
marque,
oblitération
Ingresu
stamp,
cancelling
Ispagnolu
marca,
pinchazo
Italianu
màrchio,
obliterazióne
Tedescu
Marke,
Zeichen,
Markierung,
Entwerten.
sinnàdu , pps, agt: sinnatu,
sinnau Definitzione
de sinnare; chi portat su sinnu, chi est marcau
Sinònimos e contràrios
signaladu,
sinzolau
2.
su bestiàmine est totu sinnadu ◊ nois amus s'istinu sinnau e dae cuche no nos franghimus
Tradutziones
Frantzesu
marqué
Ingresu
marked
Ispagnolu
marcado
Italianu
contrassegnato,
segnato
Tedescu
gekennzeichnet,
gezeichnet.
sínnu 1 , nm Definitzione
genia de segada chi si faet in s'origa po distínghere su bestiàmene (prus che àteru brebès, crabas, porcos) segundhu su mere; cosa o iscritura posta a singiale o chi a dónnia modu est un'inditu; discu de linna o de ortigu chi si ponet in su mojolu de sa mola / is sinnos de su bestiàmene: pertunta (istampu tundhu in mesu in mesu de s'origa, in d-una o in ambas), spissada (ispuntada), giuali (segada a mesa luna: g. de ananti, avatu o de daesegus, trevessus a un'origa addenanti, in s'àtera addaesegus), bogada ’e prana (segada de unu cantu de origa de mesania a sa punta: b. de ananti, b. de avatu), pissu càvana (segada a L de mesania a sa punta: p. c. de ananti, de avatu, trevessus), orrundilina (segada de s'origa in mesu de mesania a sa punta, de resurtare a duas puntas ma bogandhoche una tira a V), nàiri (trapada a mesania de s'origa dae s'oru a mesu, addenanti, addaesegus), crafida (trapada, segada, de mesania a sa punta, in mesu in mesu, chentza che ndhe bogare), ínnida (chentza perunu sinnu)
Sinònimos e contràrios
malcadura,
signale,
síngia
Maneras de nàrrere
csn:
fàghere in d-unu s. = in d-un'artzada de oju, in tempus de fàghere unu sinnu (de rughe); istare unu s. = fàghere impresse meda; totu su bestiàmine de unu s. = tallu, famíllia; segàrendhe su s., fàghere a sega s. = bochire o furare totu su bestiàmine de unu, ispèrdere sa ratza
Frases
su pastore si est abbizau dae su sinnu chi s'anzone fit su suo ◊ sa sementusa fut cun su sinnu de is brebeis de s'amigu ◊ dàdemi unu maridu, za no bos chirco ne sinnu e ne pilu! (Limbudu)◊ tenemu crabas e de sinnu dèu fia spitzada e ciuali asegus
2.
su vichinatu picat su sinnu dae unu mulinu de tempos anticos ◊ sa limba est su sinnu prus forte de s'identidade (B.Columbu)◊ bisonzat de apompiare sos sinnos, pro cumprènnere! ◊ est sinnu de mente giusta a nàrrere sos faedhos chi bi deghent ebbia (P.Pillonca)◊ milli ojos nos fint servendhe, calculendhe chizas, sinnos, tzinnos e sinnales ◊ bi aiat cosa de sinnos toltos a bessu de colora
4.
mi ses iscumparida in d-unu sinnu! ◊ in tempus de unu sinnu che sunt essidos ◊ tenia unu pitzinnu de sos primos de bidha: mi ndhe at segadu sinnu sa morte istinchidha ◊ no si ndhe agatat frutu e ne zenia, chi ndhe ant segadu sinnu dae fundhu!
Sambenados e Provèrbios
prb:
a su sinnu si connoscit su pegus
Ètimu
ltn.
signum
Tradutziones
Frantzesu
marque
Ingresu
countermark
Ispagnolu
marca,
seña
Italianu
contrasségno,
ségno
Tedescu
Kennzeichen,
Zeichen.