Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ammaciàe, ammaciài, ammaciàre, ammaciàri , vrb: ammanciai, ammarciai, maciare* Definitzione fàere marcos de diferente colore, màncias de brutore, mescamente de cosa chi no ndhe andhat; pònnere intzimia de maladia, de guastu, nàrrere cosas chi disonorant s'àteru, o fàere vilesas, male Sinònimos e contràrios macrare, tacai 1, traschiare 1 | ctr. smanciai / aciacai, anneciare, colpire, inciacai, tunconire Frases s'arenada ammàciat s'arrobba ◊ eus ammaciau su muru de ollu ◊ ant ammanciau s'arrobba 2. fillu miu, no ti ammancis de vilesas! Tradutziones Frantzesu tacher Ingresu to stain Ispagnolu manchar Italianu macchiare Tedescu beflecken.

bogamàncias , nm Definitzione genia de cosa chi serbit a fàere isparire is màncias de is bestimentos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu détachant, tampon détacheur, dégraisseur Ingresu stain remover Ispagnolu quitamanchas Italianu smacchiatóre Tedescu Fleckmittel, Fleckenentferner, Fleckenreiniger.

maciàre , vrb: ammaciae, manciai, manciare, mantzare Definitzione fàere marcos de diferente colore, magas de brutore, mescamente de cosa chi no ndhe andhat; pònnere intzimia de maladia, de guastu; nàrrere fàulas chi noghent a s'onore de s'àteru Sinònimos e contràrios macrare, tacare / aciacai, anneciare, colpire, inciacai, tunconire, ticai / innoriare, ofèndhere Frases sas berveches marciavant de biancu e de sonos sas umbras de sas notes e de sas dies 2. in is intragnas de sa mama sua at pigau una carri manciada de su pecau 3. càgliadi, limba isfrenada, su bastante mi as manciadu! ◊ si in conca tua no ti seras, ti sighis a mantzare s'onore! Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu tacher, gâter, corrompre Ingresu to stain Ispagnolu manchar, malear Italianu macchiare, bacare Tedescu beflecken, schädigen, verderben.

màcra , nf: maga, màgia, magra, maja, marca, marga, maxa Definitzione matedu bàsciu cun cambos e naes medas chi essint totus impare, a bisura tundha; fintzes marcu de diferente colore de cosa bruta, de pistadura; curpa, mància de atzione mala / una marca de sàmmene, una magra de ozu Sinònimos e contràrios busa 1, màcia 2, mata, maúgia, moa 1, molarxa, tupa, tupili / màcia Frases mérula ladra chi brincas lizera intro maja de chessa, ue ses? ◊ a unu malevadadu a tardighinu l'at feridu in sa maja unu silvone ◊ bi at una màgia de rú 2. at comintzadu a li essire in totu sa carena magras rujas che bràsia ◊ portat una balígia a margas a margas, de unu birdi iscoloriu 3. Tue mi as puliu dae cada macra de pecadu! Ètimu ltn. mac(u)la Tradutziones Frantzesu maquis Ingresu stain, bush Ispagnolu espesura, mancha Italianu màcchia, cespùglio Tedescu Buschwald, Busch.

macràre , vrb: magare, magrare Definitzione fàere a magas, a tretos de diferente colore; fintzes imbrutare cun calecuna curpa Sinònimos e contràrios ammaciae, maculai 1, tacare Frases su chelu si est ammurinadu leandhe colores de fruscu e magràndhesi de biancu (Q.Falchi) 2. l'isco de cantu male mi soe macrau! Tradutziones Frantzesu tacher Ingresu to stain Ispagnolu manchar Italianu macchiare Tedescu beflecken.

màcru , nm: malcu, marcu Definitzione tretu de diferente colore, fintzes su singiale, genia de cosidura chi abbarrat de una segada, de una freadura in sa carre Sinònimos e contràrios frincu, leidora, libidore, lidigori, pistadura, sambellutau Frases acantu arribbant, cussus peis lassant sempri unu bellu marcu biaitu ◊ chin sos ocros at sichitu sos macros biancos de sas erveches in turvontzu ◊ su sole de martu ponet marcu Sambenados e Provèrbios smb: Marcu, Marcus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu marque, signe, trace, plaque, tache Ingresu stain, mark Ispagnolu marca, mancha Italianu màrchio, ségno, imprónta, chiazza Tedescu Zeichen, Marke, Spur, Fleck, Mal, Striemen.

màcua, màcula , nf: màgula Definitzione prus che àteru, pecu de sa salude o fintzes de su cumportamentu de sa persona, neghe, curpa de s'ànima; tretighedhu de colore diferente coment'e de imbrutadura Sinònimos e contràrios defeta, mendha, neche, nésica, peca 1 Frases beneigo sas òperas de Deu chi no bi at ne màgula ne neu ◊ at de prata unu bestire sentza màcula peruna Sambenados e Provèrbios smb: Maguledda Ètimu itl. macula Tradutziones Frantzesu tache, défaut Ingresu stain Ispagnolu mancha, defecto Italianu màcchia, mènda, difètto morale o della salute Tedescu Fleck, Fehler, Mangel.

tacài 1 , vrb: tacare Definitzione pònnere taca, imbrutare faendho tacas; nòghere a sa salude Sinònimos e contràrios ammaciae, macrare, maculai 1, punciai | ctr. smanciai / aciacai, atzacorare, inciacai, nòcere, tachignare, tunconire Frases no bortes s'imbustu a s'infache, si no cheres a lu tacare ◊ su sutzu de sa melaeranu tacat e no ndhe andhat prus ◊ e za no tacat, mih, su mústiu!…◊ si no ti pones guantes a tirare erba ti tacat sas manos 2. su bentu fritu no ti at mai tacadu e ne fatu male ◊ su bene sou za est seguru: no siat chi bi lu tachent sos fritos de bennarzu, puru!… Ètimu ctl. tacar Tradutziones Frantzesu tacher, nuire Ingresu to stain, to injure Ispagnolu manchar, perjudicar la salud Italianu macchiare, chiazzare, nuòcere Tedescu beflecken, schaden.