poétu , nm Definizione
pou, putzighedhu pitichedhedhu (in logu de fognas, de cundhutos e tubbos de abba)
Etimo
ctl.
pouet
Traduzioni
Francese
petit puits,
fosse d'écoulement à l'égoût
Inglese
well
Spagnolo
hoyo,
pozo
Italiano
pozzétto
Tedesco
Abzugsgrube.
poltellítu , nm: portalitu,
portallitu,
portellitu,
portillitu Definizione
portighedha pitica, parte de una genna manna o de una fentana po tupare is imbidros (fintzes sa tabedha de su lacu de sa mola)
Sinonimi e contrari
fonestu,
importoglitu,
isperàglia,
pantelitu,
portedhu,
portoritu
Frasi
sos poltellitos de su tauladu de su sostre ◊ fiat totu pesa e croca, castiendi me is isperraduras de su portallitu ◊ iat criau bèni su portellitu de s'enna ◊ su canariedhu si nci fiat fuiu ca iant lassau su portillitu de sa càbbia obertu
Etimo
spn.
portillito
Traduzioni
Francese
petit volet,
porte
Inglese
shutter
Spagnolo
postigo,
portillo
Italiano
scurétto,
portéllo
Tedesco
Fensterladen,
kleine Tür.
pontíca , nf, nm: ponticra,
pontiga,
pontigra,
pontija,
pontixa,
pontrica,
pontricu,
pontriga Definizione
in is errios, genia de pontighedhu, fintzes tàula, pedra o àteru, chi si ponet tanti de pònnere is peis e pòdere passare de una parte a s'àtera chentza s'isciúndhere, in tretos de pagu abba, fintzes tretu chi faet a passare; in cobertantza, css. cosa chi faet de ponte, chi agiudat a passare, a lòmpere
Sinonimi e contrari
giampadorzu,
pontíglia,
pontinu 2
Frasi
una pontica betza, unu traghinu addasiau, su murmutu de s'abba…◊ sa die fia passadu sa prima borta in sa pontriga subra de su riu
2.
tue ses sa pontica de sa bida ◊ alla cudhane, tra chercos e laros, sa pontixa de sa vida: a s'àter'ala in cue giampo? (A.M.Pinna)
Etimo
ltn.
pontic(u)la
Traduzioni
Francese
petit pont,
passerelle
Inglese
footbridge
Spagnolo
pasarela,
puente pequeño
Italiano
ponticèllo,
passerèlla
Tedesco
Steg,
Laufsteg.
púpu , nm Definizione
pipiedhu de naschidórgiu, ma fintzes de calecunu annu / min. pupitu
Sinonimi e contrari
creadura,
criatone,
fizaredhu,
pipiu
Frasi
passendhe tremulades s'ervutza e sa foza che carignu innotzente de pupu risulanu ◊ ant àpidu su pupu apenas nadu ◊ anninnia, pupu bellu, chi ses bellu chei s'oro!
Etimo
ltn.
pupus
Traduzioni
Francese
petit enfant
Inglese
baby,
child
Spagnolo
criatura,
niño
Italiano
bimbo
Tedesco
Kind.
rezólu , nm: arrentzolu*,
irritzolu,
risolu,
ritzolu,
rizolu Definizione
erriu pitichedhu
Sinonimi e contrari
arriixedhu,
ribitolu,
tàcinu
Frasi
cudhos límpios risolos de prata si sunt imbertos in tulungros (P.Delussu)◊ fit zona rica de ortos, de mulinos e de rezolos de abba bona
Terminologia scientifica
slg
Traduzioni
Francese
petit ruisseau
Inglese
brook
Spagnolo
riachuelo,
arroyuelo
Italiano
rigàgnolo
Tedesco
Bächlein.
ricordínu , nm Definizione
immaginedha chi si faet e giaet, donu po arregodu prus che àteru de unu mortu a sa missa de su mese o de s'annale
Sinonimi e contrari
cdh. rigóldia
Traduzioni
Francese
petit souvenir
Inglese
souvenir
Spagnolo
regalo,
obsequio,
detalle
Italiano
ricordino
Tedesco
Aufmerksamkeit.
rísida , nf Definizione
su erríere, iscracaliada o pasta de errisu
Sinonimi e contrari
iscacagliada,
iscacàgliu,
iscacaratzu,
iscracanzu,
iscracaxu
/
cdh. risaredha
Frasi
est de una rísida ischifosa! ◊ li fruscieit in orijas una rísida manna
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclat de rire,
petit rire
Inglese
laughter,
small laugh
Spagnolo
risotada,
carcajada,
risilla,
risita
Italiano
risata
Tedesco
Lachen,
unterdrücktes Lachen.
sàdhidu , nm: sàdhiu Definizione
trémia, iscutulada, brínchidu chi si faet mescamente candho unu si assicat totinduna, a s'ingrundha / andai a sàdhidus = donai sédhidas, andhare a brincos che a su lèpere
Sinonimi e contrari
bótiu,
brinche,
brínchidu,
sadhimentu,
sàltidu,
scianchitu,
sédhida,
sídhidu
/
fritida,
trémida
/
atídhidu
Frasi
at fatu unu sàdhiru po s'acíchiru ◊ iscudet de sàdhiu e che brincat a cropas de su cadhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tressaillement,
petit saut
Inglese
jump,
sudden fright
Spagnolo
sobresalto
Italiano
trasaliménto,
saltèllo
Tedesco
Zusammenschrecken,
Hupfer.
serpellúcu , agt, nm: tzerpellucu Definizione
cerpiu, bobboi, nau meda po piciochedhu ifadosu, unu pagu malu
Sinonimi e contrari
disatineri,
mauchedhu,
petziotu,
pigliete
Frasi
mangallu de piciochedhu, serpellucu malu, si at fatu unu trincu! ◊ serpellucu malu, bai ca babbu tuu ti dhu donat in costas su súcuru!
Traduzioni
Francese
petit polisson
Inglese
rascal
Spagnolo
pícaro,
golfillo
Italiano
monèllo
Tedesco
Lausbube.
sorighítu , nm Definizione
min. de sórighe, sórighe piticu, tonighedhu
Sinonimi e contrari
topixedhu
Traduzioni
Francese
petit rat
Inglese
small mouse
Spagnolo
ratoncito
Italiano
topolino
Tedesco
Mäuschen.
surtidédhu , nm Definizione
min. de súrtidu, dormia de pag'ora
Sinonimi e contrari
drommidedha,
surtighedhu
Traduzioni
Francese
petit somme
Inglese
doze
Spagnolo
siesta
Italiano
sonnellino
Tedesco
Schläfchen.
tàca , nf, nm: tacu Definizione
logu artu e in paris in pitzu, mescamente orroca sola, logu de orroca arta totu a inghíriu
Sinonimi e contrari
giara,
gollei,
ibba,
pranedha 1
/
tecu,
toneri,
texile
Frasi
sas abbas a bàsciu terra falant dae sos tacos de Diosa ◊ su tacu ainca funt is domus de gianas est unu pranu calcàriu assurcau de is errius
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
petit plateau rocheux
Inglese
small rocky tableland
Spagnolo
pequeña meseta rocosa,
peña llana
Italiano
tacco,
pìccolo tavolato roccióso
Tedesco
felsiges Tafelland.
tàcinu , nm Definizione
logu a fossu inue curret abba, trainedhu; logu a badhigu
Sinonimi e contrari
arrentzolu,
arriixedhu
/
bacu
Frasi
cussu nci essit tàcinu tàcinu
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
petit ruisseau,
rigole
Inglese
rivulet
Spagnolo
riachuelo
Italiano
rigàgnolo
Tedesco
Rinnsal.
tímpanu , nm: trímpanu Definizione
genia de tumborru, est un'umpedhu de ortigu (a bisura de casidhu, cilíndricu), tupau a una parte cun pedhe de cane istampada in mesu in mesu, cun d-una tricighedha de pilu de cuadhu in pitzu, istirada de unu costau a s'àteru de s'umpedhu: in s'istampu de sa pedhe si faet passare un'ispau, chi comente si tirat sonat frigandhodhu a pódhighes; parte de mesu de s'origa, aintru, tupada a parte e àtera cun d-unu pigighedhu fine fine e tundhitu de pedhe (ma si narat fintzes de custu etotu)
Sinonimi e contrari
túnchiu 1
Modi di dire
csn:
giúghere a unu che tímpanu in ballu = èssere sa befe de totugantos; portare a unu che trímpanu in festa = leare a corpos
Terminologia scientifica
sjl, crn
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
petit tambour,
tympan
Inglese
eardrum,
kettledrum
Spagnolo
tímpano
Italiano
tamburétto,
tìmpano
Tedesco
kleine Trommel.
trechínzu , nm: trichíngiu,
trichinzu,
trighignu,
trighinzu Definizione
nau de bidha, bidhighedha, bidha pitica, medau de una pariga de domos o fintzes bighinau; chedha de animales / Sos Trighinzos = sa leada de Ispollatu, Su Burgu e Bótidha in Sa Costera
Sinonimi e contrari
bichinadu,
bidhichedha,
bidhiciolu,
bidrinzu,
furriadolzu,
leada,
madau
/
arbutzu,
assorte,
cedha,
fiotu,
grústiu,
tropedhu
Frasi
canno fut biu babbai, Désulu fut divisu in tres trighignos
2.
tenet unu trighinzu de erveghes
Etimo
ltn.
tricinius
Traduzioni
Francese
quartier,
petit troupeau
Inglese
neighbourhood,
little herd
Spagnolo
barrio,
rebaño pequeño
Italiano
rióne,
pìccolo grégge
Tedesco
Statdviertel,
kleine Herde.
trillítu , nm Definizione
sonàgia pitichedhedhu chi si ponet a unos cantu animales apicada a su tzugu mescamente a trintzilleri, a collana, po is festas
Sinonimi e contrari
caciolu,
dringhígliu,
ischíglia,
sonagiolu
Terminologia scientifica
snl
Traduzioni
Francese
petit grelot
Inglese
little harness-bell
Spagnolo
cascabel,
campanilla
Italiano
sonaglino
Tedesco
kleine Schelle.
trinnítu , nm Definizione
sa sonàgia prus pitica chi si ponet a su bestiàmene (prus che àteru a is angiones)
Sinonimi e contrari
chícula,
tintinnu,
tríchili,
tringhitu,
trinnedhu
Terminologia scientifica
snl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit grelot pour agneaux
Inglese
lamb harness-bell
Spagnolo
esquila
Italiano
sonaglino per agnèlli
Tedesco
kleine Schelle.
tumbarédhu , nm Definizione
tumborru piticu; casidhu
Sinonimi e contrari
tumbarinu
Frasi
fit che cane presu e postu a isfamigare pro ndhe otènnere sa pedhe lanza pro fàghere tumbaredhos
Terminologia scientifica
sjl
Traduzioni
Francese
petit tambour
Inglese
small drum
Spagnolo
tamboril
Italiano
tamburétto
Tedesco
kleine Trommel.
turronète , nm Definizione
turrone segau e imbodhigau a orrughedhos piticos
Sinonimi e contrari
turronedhu
Traduzioni
Francese
petit nougat
Inglese
small torrone
Spagnolo
trozos de turrón
Italiano
torroncino
Tedesco
kleiner Nougat.
tzacarrète , agt, nm Definizione
piciochedhu chi istat giaendho ifadu
Sinonimi e contrari
bagiariotu,
brisca,
petziotu,
pigliete,
serpellucu,
tribbuletu,
tzacarredhu
Frasi
unu tzacarrete fit apretandhe a corpos de frunzita unu fiotu de crabas essindhe a pàschere
Traduzioni
Francese
petit polisson
Inglese
rascal
Spagnolo
granujilla
Italiano
monèllo
Tedesco
Spitzbube.