aflissiòne , nf: aflitzioni,
afriscione,
afrissione,
friscione Definizione
su èssere o istare afligios, dispràghios meda, fintzes in poberesa; sentidu de istima, de ispédhiu
Sinonimi e contrari
abbatimentu,
acoradura,
acronnoadura,
afrigimentu,
pesari,
scoramentu,
triltura
/
dolu
| ctr.
conciolu
Frasi
goi in aflissione sempre tristu in disconsolu so vivindhe (A.Dettori)◊ difendeinosí in is perígulus, consolainosí in is aflitzionis! ◊ totu sos poveritos sunt mandrones, pro sos atatos, ca no ant connotu fàmene, afannos e aflissiones (P.Mereu)◊ ti saludo cun meda afrissione ◊ s'afriscione mia no cunfido cun àtere ◊ est andhadu a visitare una domo, ca bi aiat grandhe afrissione
2.
cussu est de tímere a frea: est sempre in gherra e no at afriscione mancu pro sa répula sua etotu ◊ pro sos collegas mios de iscola tenzo istima e afriscione
Etimo
spn.
aflición
Traduzioni
Francese
affliction
Inglese
affliction
Spagnolo
aflicción
Italiano
afflizióne
Tedesco
Kummer.
amalgúra , nf: amargura,
malgura Definizione
su sabore marigosu de totu su chi acontesset a unu de male, de dannu, de su chi dhi andhat in contràriu, su dispraxere chi sentit
Sinonimi e contrari
amaresa,
amargori,
dispiachere,
rancura,
tragu
/
maricosore
| ctr.
prégiu,
cuntentesa
Frasi
tue invitas a olvidare s'amargura de sa vida ◊ si no giompo a sos primos onores no mi ndhe pigo annuzu e ne amargura! ◊ sos desizos sunt boltados in fastizos, tribbulia e amargura (G.Contieri)
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
amertume,
chagrin
Inglese
bitterness,
affliction
Spagnolo
amargura
Italiano
amarézza,
afflizióne
Tedesco
Betrübnis.
annéu , nm Definizione
css. cosa chi giaet ifadu, ma mescamente chi faet pèrdere su bonumore, sa cuntentesa, chi ponet in tristura, dispraxere forte
Sinonimi e contrari
annéulu,
annicu,
annógiu,
agiu,
triltura
| ctr.
allegria,
cuntentesa,
trancuillidade
Frasi
canto pro mi allejare carchi anneu ◊ not'e anneu chena una lumera e in coro meu no bi at un'ispera! (L.Marielli)◊ in anneu so sempre ca mortu est su balente! ◊ ridiant e irmentigaiant sos anneos ◊ sunt tristos in anneu ◊ custos no sunt anneos, ma colpos chi istremutint su leone!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tristesse,
affliction
Inglese
sadness,
affliction
Spagnolo
tristeza,
aflicción
Italiano
tristézza,
afflizióne
Tedesco
Betrübnis.
axiòri , nm: (a-xi-o-ri)
Definizione
su tènnere o sentire axius
Sinonimi e contrari
afannia,
afannu,
agiu,
apensamentu,
dispraxeri,
iscancagori,
tristesa
| ctr.
assussegu,
cuntentesa
Frasi
si afrigit su coru e tremit su sentidu chi arregollit in s'ària chèscias e suspirus de axioris
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
affliction,
angoisse
Inglese
affliction,
woe
Spagnolo
aflicción,
preocupación
Italiano
afflizióne,
angòscia,
preoccupazióne
Tedesco
Angst,
Sorge.
connóu , nm: acornou* Definizione
dolore, dispraxere mannu, pena forte
Sinonimi e contrari
acronnoadura,
congòscia,
coroju
Frasi
ti paret una bijone chi finat connou e disaogu, làgrimas e lutos ◊ tropu so istadu pro te in grave pérdida e connou (P.Mossa)◊ ohi, coro pienu de connou!
Traduzioni
Francese
affliction,
angoisse
Inglese
affliction
Spagnolo
aflicción
Italiano
afflizióne,
angòscia
Tedesco
Kummer,
Angst.
dolóju , nm Definizione
dispraxere mannu
Sinonimi e contrari
abbatimentu,
aflissione,
afrigimentu,
dolentia,
dolu,
pesari,
scoramentu,
triltura
Frasi
agàbbala cun custu doloju e allègradi, carchi borta! ◊ ti afligis tropu cun custos dolojos! ◊ su bículu de sas camijas… no si bi connoschet pijas: cussu puru mi est doloju! ◊ as piantu a muzere tua cun dolojos e suspiros
Traduzioni
Francese
affliction
Inglese
affliction
Spagnolo
aflicción
Italiano
afflizióne
Tedesco
Kummer.
dólu , nm: addolu Definizione
prus che àteru, dispraxere, sentidu chi si provat po sa suferéntzia de un'àteru, candho ndhe paret male; dolore etotu, male, siat de sa carena e siat de s'ànimu
Sinonimi e contrari
apiadamentu,
dolentia,
feritza,
làstima,
piaidade
/
dabori
Modi di dire
csn:
tènnere o àere d. = èssiri dolidori pro unu; d. de coro = disprexeri mannu, secacoro; b'at de ndh'àere d. sas pedras = zente de lastimare abberu (sa pedra no zughet coro modhe!); a d. mannu, a d. mannu meu, tou, sou, nostru, issoro = pro malasorte mia, tua, sua, cun dolore o dispiaghere meu, tou, sou, e gai; pàrrere d. = pàrriri mali, dispràxiri; bestiri de d., ponni d. = pònnere su lutu, fàghere su corrutu; èssiri a dolus o patiri dolus = zúghere o sentire dolores
Frasi
àendhe dolu de onzi patidore! ◊ candho mai carchi cabadhari no ndhe at a àere dolu e ti nche picat?! ◊ bidèndhemi atristadu, finas sas pedras túnciant pro su dolu ◊ chi ti conto su contu ti ponis a dolu! ◊ sos tuos ant a bènnere pianghendhe e fatèndhedi su dolu ◊ su cundennau a s'impicu fachiat dolu a sas predas
2.
po mimi est dolu de coru a ci dhu pedri (A.Garau)◊ no azungas dolore a su dolu! ◊ su dolu est tropu forte: pessighidu mi at s'ira tua ◊ no si pigheis dolu de coru po su cras, poita su cras at a tenni is tribbulias suas (Ev)
3.
Issu si at ingortu is dolus nostus e atuau is maladias nostas (Ev)◊ dh'apu donau una pumada po su dolu a sa pala ◊ cun is dolus ti at pigau su scimprori ◊ tropu est su dolu e no potzu prus bivi!
4.
s'errore nostru sichit, a dolu mannu! ◊ so totu s'annu mandhighendhe olzatu, a dolu mannu! ◊ a dolu de sas coltzas netas mias, chi mi ant a pesu in domo! ◊ is fillus oi no si ponint dolu mancu candu morint su babbu e sa mama
5.
mi ndh'est pàssidu dolu a lis dare sa cosa menzus ◊ fut dudosedhu si fai s'úrtima oferta, ma dhi pariat dolu de coru ◊ dolu ti est parindhe a ti ndhe pesare?! ◊ mi est parindhe dolu a essire cun custu fritu!
Etimo
ltn.
dolus
Traduzioni
Francese
compassion,
pitié,
affliction
Inglese
pity,
distress
Spagnolo
compasión,
aflicción
Italiano
compassióne,
pietà,
afflizióne
Tedesco
Mitleid,
Leid.