afrachèsa , nf: frachesa 1 Definizione
pampada de calore / s'afrachesa de s'ora = candho su tempus est benindhe mancu
Sinonimi e contrari
bura
/
frachillu
Frasi
sa fémmina, sa domu, s'afrachesa de sa coja, is fillus: unu giogu de pensamentus! ◊ is afrachesas de is féminas funt pampadas de callenti a faci chi bandant e torrant
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
agitation,
énervement
Inglese
great,
desire
Spagnolo
sofoco,
inquietud
Italiano
vampata,
smània
Tedesco
Hitze,
Toben.
afródhiu, afródhiulu , nm: afrodhu,
afródhulu Definizione
genia de disígiu forte, de presse, de pentzamentu de bòllere fàere, bíere, ischire e àteru, fintzes braga, prexu presumiu
Sinonimi e contrari
afràsciu,
afreudhu,
arraolu,
assúgliu,
atitivollu,
bonaggana,
codíssia,
finitzu,
furighedha,
ischinitzu,
pestighinzu,
pistu
/
frandhigu,
losinga
Frasi
a ti ndhe leas afródhiu pro unu nudha! (G.Ruju)◊ immoi s'afródhiu est totu po su cimentu armau, ca est forti! ◊ gei fiat un'afródhiu, dh'est atacada sa mobadia de istudiai a maista! ◊ poita totu cust'afródhiu de fai aprovai su progetu? ◊ at curtu trint'annus tra iscola, fillus e una meca de afródhius ◊ candho l'intrat s'afródhiu de fàghere una cosa, inoghe no che parat prus nessunu! ◊ a bortas l'intrat s'afródhiu de tucare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
agitation
Inglese
great desire
Spagnolo
afán
Italiano
smània
Tedesco
Begierde.
apistichinzàre , vrb: apistighignare,
apistighinzare,
pistichinzare Definizione
pònnere, pigare o tènnere pistighíngiu, arreolu
Sinonimi e contrari
afruscare 1,
apensamentai
Frasi
custa màzine chi li ant presentau l'at apistichinzau ◊ candho at bidu chi su pisedhu no fit torradu ancora, su babbu comintzeit a si apistighinzare ◊ si apistichinzat pro sa salute
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'agiter,
être inquiet
Inglese
to crave
Spagnolo
zozobrar,
estar intranquilo
Italiano
avére o méttere inquietùdine,
smània
Tedesco
von Unruhe erfaßen werden,
Unruhe verursachen.
arragiólu , nm: arrajolu,
ragiolu Definizione
genia de maladia apicigosa chi benit mescamente a is canes, ma chi podet apicigare fintzes a sa gente (de is canes o àteros animales impestaos): leat a is céllulas de su crebedhu, unu si ammàchiat (timet s'abba, s'ària) e si morit (si no si curat in tempus, cun vacinu, cun innetzione antiràbbica, giaendho a su virus sa manera de lòmpere a su crebedhu); in cobertantza, arrennegu forte, genia de pentzamentu malu, ifadosu, dolore chi tirat a longas
Sinonimi e contrari
arràbbiu,
arrajoladura
/
afuta,
aragoni,
arrenigna,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
cardedha,
corina,
crocone,
febi,
gormone,
grema,
mútria,
stacu,
studugu
2.
lis mintei ódiu pro su chi mi aiant fatu e s’arragiolu non mi lassait in pasu
Terminologia scientifica
mld
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rage,
hydrophobie,
obsession
Inglese
rage,
hydrophobia,
obsession
Spagnolo
rabia,
hidrofobia,
desasosiego
Italiano
ràbbia,
idrofobìa,
smània
Tedesco
Tollwut,
Erregung.
furighíngiu , nm Sinonimi e contrari
afródhiu,
franética,
frischíngiu,
furighedha
Frasi
balla ca su furighíngiu dhi est passau! ◊ teneus furighíngiu de si ndi andai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
énervement,
agitation
Inglese
longing
Spagnolo
inquietud,
desasosiego
Italiano
smània
Tedesco
Ungeduld,
Wut,
Sucht,
Begierde.
ragiólu , nm: arragiolu*,
rajolu,
razolu Definizione
maladia apicigosa chi benit mescamente a is canes, ma chi podet apicigare fintzes a sa gente (de is canes o de àteros animales cundhios): pigat a is céllulas de su crebedhu, faet ammachiare (si timet s'abba, s'ària) e, si no si curat in tempus cun vacinu o innetzione antiràbbica, si morit; in cobertantza, arrennegu forte, dolore chi tirat a longas, genia de pentzamentu ifadosu, de idea mala a essire de conca; si narat fintzes a s'ossu tra su cambúciu e su cracàngiu (ossu arrabiosu); a logos, rajolu est fintzes unu cane malu
Sinonimi e contrari
arràbbiu,
arrajoladura
/
ttrs. rajoru
/
afuta,
arrennegu,
bústica,
crocone,
gormone,
studugu
/
abeju,
berinizu,
grima
/
rajosu
2.
in totue leadu at possessu su rajolu de fàghere interessu (Grolle)◊ su rajolu sou est cussu puru, ca at tentu dannu e ndhe tenet fintzas neghe isse etotu
3.
innoghe apo imbruncadu e mi apo pistu su benúgiu e s'ossu de su rajolu
Terminologia scientifica
mld
Traduzioni
Francese
rage,
hydrophobie,
obsession
Inglese
rage,
hydrophobia,
obsession
Spagnolo
rabia,
inquietud,
desasosiego
Italiano
ràbbia,
idrofobìa,
smània
Tedesco
Tollwut,
Hundswut,
Ärger.
schinítzu , nm: ischinitzu*,
schinnitzu,
sciníciu,
scinitzu,
sfinítziu,
sfinitzu Definizione
genia de idea chi no lassat istare in pàusu, coment'e oriolu po cosa chi si timet o chi si iat a bòllere a presse, chi no si biet s'ora de àere o de fàere, fintzes ifadu / malu sciníciu = impudu, arrepentimentu; s. de brenti, a s'istògumu = afinamentu, isanimamentu
Sinonimi e contrari
afródhiu,
arraolu,
fazellu,
finitzu,
franédiga,
furighedha,
pestighinzu,
pidinu,
pistu
Frasi
s'ispédhiu ponit scinitzu ◊ fillus mius, candu no seis in domu tèngiu unu schinitzu!…◊ allodhu torrau, no tenit assébiu: a ndi tenit de scinitzu! ◊ dh'ant portada a s'uspidali ma teniat giai su scinitzu de sa morti, e difatis si est morta una pariga de oras apustis ◊ de candu apu biu cudhu piciocu tenemu unu sciníciu e non poremu istai sentz'e dhu torrai a biri!
2.
ti biu a bisura de fàmini: ita tenis, schinnitzedhu?!
3.
at donau un'aderetzada a su coscinu ca dhi fait scinitzu
Traduzioni
Francese
agitation,
énervement
Inglese
eagerness
Spagnolo
desasosiego
Italiano
irrequietézza,
smània
Tedesco
Unruhe,
Aufregung.