afrachèsa , nf: frachesa 1 Definitzione
pampada de calore / s'afrachesa de s'ora = candho su tempus est benindhe mancu
Sinònimos e contràrios
bura
/
frachillu
Frases
sa fémmina, sa domu, s'afrachesa de sa coja, is fillus: unu giogu de pensamentus! ◊ is afrachesas de is féminas funt pampadas de callenti a faci chi bandant e torrant
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
agitation,
énervement
Ingresu
great,
desire
Ispagnolu
sofoco,
inquietud
Italianu
vampata,
smània
Tedescu
Hitze,
Toben.
afródhiu, afródhiulu , nm: afrodhu,
afródhulu Definitzione
genia de disígiu forte, de presse, de pentzamentu de bòllere fàere, bíere, ischire e àteru, fintzes braga, prexu presumiu
Sinònimos e contràrios
afràsciu,
afreudhu,
arraolu,
assúgliu,
atitivollu,
bonaggana,
codíssia,
finitzu,
furighedha,
ischinitzu,
pestighinzu,
pistu
/
frandhigu,
losinga
Frases
a ti ndhe leas afródhiu pro unu nudha! (G.Ruju)◊ immoi s'afródhiu est totu po su cimentu armau, ca est forti! ◊ gei fiat un'afródhiu, dh'est atacada sa mobadia de istudiai a maista! ◊ poita totu cust'afródhiu de fai aprovai su progetu? ◊ at curtu trint'annus tra iscola, fillus e una meca de afródhius ◊ candho l'intrat s'afródhiu de fàghere una cosa, inoghe no che parat prus nessunu! ◊ a bortas l'intrat s'afródhiu de tucare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
agitation
Ingresu
great desire
Ispagnolu
afán
Italianu
smània
Tedescu
Begierde.
apistichinzàre , vrb: apistighignare,
apistighinzare,
pistichinzare Definitzione
pònnere, pigare o tènnere pistighíngiu, arreolu
Sinònimos e contràrios
afruscare 1,
apensamentai
Frases
custa màzine chi li ant presentau l'at apistichinzau ◊ candho at bidu chi su pisedhu no fit torradu ancora, su babbu comintzeit a si apistighinzare ◊ si apistichinzat pro sa salute
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
s'agiter,
être inquiet
Ingresu
to crave
Ispagnolu
zozobrar,
estar intranquilo
Italianu
avére o méttere inquietùdine,
smània
Tedescu
von Unruhe erfaßen werden,
Unruhe verursachen.
arragiólu , nm: arrajolu,
ragiolu Definitzione
genia de maladia apicigosa chi benit mescamente a is canes, ma chi podet apicigare fintzes a sa gente (de is canes o àteros animales impestaos): leat a is céllulas de su crebedhu, unu si ammàchiat (timet s'abba, s'ària) e si morit (si no si curat in tempus, cun vacinu, cun innetzione antiràbbica, giaendho a su virus sa manera de lòmpere a su crebedhu); in cobertantza, arrennegu forte, genia de pentzamentu malu, ifadosu, dolore chi tirat a longas
Sinònimos e contràrios
arràbbiu,
arrajoladura
/
afuta,
aragoni,
arrenigna,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
cardedha,
corina,
crocone,
febi,
gormone,
grema,
mútria,
stacu,
studugu
2.
lis mintei ódiu pro su chi mi aiant fatu e s’arragiolu non mi lassait in pasu
Terminologia iscientìfica
mld
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rage,
hydrophobie,
obsession
Ingresu
rage,
hydrophobia,
obsession
Ispagnolu
rabia,
hidrofobia,
desasosiego
Italianu
ràbbia,
idrofobìa,
smània
Tedescu
Tollwut,
Erregung.
furighíngiu , nm Sinònimos e contràrios
afródhiu,
franética,
frischíngiu,
furighedha
Frases
balla ca su furighíngiu dhi est passau! ◊ teneus furighíngiu de si ndi andai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
énervement,
agitation
Ingresu
longing
Ispagnolu
inquietud,
desasosiego
Italianu
smània
Tedescu
Ungeduld,
Wut,
Sucht,
Begierde.
ragiólu , nm: arragiolu*,
rajolu,
razolu Definitzione
maladia apicigosa chi benit mescamente a is canes, ma chi podet apicigare fintzes a sa gente (de is canes o de àteros animales cundhios): pigat a is céllulas de su crebedhu, faet ammachiare (si timet s'abba, s'ària) e, si no si curat in tempus cun vacinu o innetzione antiràbbica, si morit; in cobertantza, arrennegu forte, dolore chi tirat a longas, genia de pentzamentu ifadosu, de idea mala a essire de conca; si narat fintzes a s'ossu tra su cambúciu e su cracàngiu (ossu arrabiosu); a logos, rajolu est fintzes unu cane malu
Sinònimos e contràrios
arràbbiu,
arrajoladura
/
ttrs. rajoru
/
afuta,
arrennegu,
bústica,
crocone,
gormone,
studugu
/
abeju,
berinizu,
grima
/
rajosu
2.
in totue leadu at possessu su rajolu de fàghere interessu (Grolle)◊ su rajolu sou est cussu puru, ca at tentu dannu e ndhe tenet fintzas neghe isse etotu
3.
innoghe apo imbruncadu e mi apo pistu su benúgiu e s'ossu de su rajolu
Terminologia iscientìfica
mld
Tradutziones
Frantzesu
rage,
hydrophobie,
obsession
Ingresu
rage,
hydrophobia,
obsession
Ispagnolu
rabia,
inquietud,
desasosiego
Italianu
ràbbia,
idrofobìa,
smània
Tedescu
Tollwut,
Hundswut,
Ärger.
schinítzu , nm: ischinitzu*,
schinnitzu,
sciníciu,
scinitzu,
sfinítziu,
sfinitzu Definitzione
genia de idea chi no lassat istare in pàusu, coment'e oriolu po cosa chi si timet o chi si iat a bòllere a presse, chi no si biet s'ora de àere o de fàere, fintzes ifadu / malu sciníciu = impudu, arrepentimentu; s. de brenti, a s'istògumu = afinamentu, isanimamentu
Sinònimos e contràrios
afródhiu,
arraolu,
fazellu,
finitzu,
franédiga,
furighedha,
pestighinzu,
pidinu,
pistu
Frases
s'ispédhiu ponit scinitzu ◊ fillus mius, candu no seis in domu tèngiu unu schinitzu!…◊ allodhu torrau, no tenit assébiu: a ndi tenit de scinitzu! ◊ dh'ant portada a s'uspidali ma teniat giai su scinitzu de sa morti, e difatis si est morta una pariga de oras apustis ◊ de candu apu biu cudhu piciocu tenemu unu sciníciu e non poremu istai sentz'e dhu torrai a biri!
2.
ti biu a bisura de fàmini: ita tenis, schinnitzedhu?!
3.
at donau un'aderetzada a su coscinu ca dhi fait scinitzu
Tradutziones
Frantzesu
agitation,
énervement
Ingresu
eagerness
Ispagnolu
desasosiego
Italianu
irrequietézza,
smània
Tedescu
Unruhe,
Aufregung.